काठमाडौं। भारतको महत्वाकांक्षी अन्तरिक्ष परियोजना ‘चन्द्रयान–२’ अन्ततः अन्तिम समयमा असफल भएको छ । ४७ दिनको यात्रापछि चन्द्रमाको सतहनजिकै पुगेको चन्द्रयान–२ को चन्द्रमाको सतहबाट २ किलोमिटरको दूरीमा हुँदा भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संस्था (इसरो)सँग सम्पर्क टुटेको छ । २ किलोमिटर बाँकी हुँदा चन्द्रयानको ल्याण्डर ‘बिक्रम’ सम्पर्कविहीन भयो । यही ल्याण्डरको माध्यमले चन्द्रयान चन्द्रमाको सतहमा अवतरण गर्नुपर्ने थियो ।

इसरोका प्रमुख सिवनका अनुसार सुरुवातमा सबै सामान्य थियो तर चन्द्रमाको सतहबाट अन्तिम २.१ किलोमिटर पहिले सम्पर्क विच्छेद भयो । सिवनका अनुसार यससँग सम्बन्धित तथ्यांकको विश्लेषण भइरहेको छ । अहिलेसम्म अमेरिका रुस र चीनले मात्र चन्द्रमाको सतहमा अन्तरिक्षणनलाई ‘सफ्ट ल्याण्डिङ’ गर्ने काममा सफलता पाएका छन् । भारत यो उपलब्धी हासिल गर्ने चौथो देश बन्ने प्रयासमा थियो तर असफल भयो ।

भारतीय प्रधानमन्त्री ल्याण्डिङको समयमा यसको प्रत्यक्ष अवलोकन गर्न शुक्रबार राती इसरोको मुख्यालय बैंगलोर पुगेका थिए । मिशन असफल भएपछि उनले वैज्ञानिकहरुलाई सान्त्वना दिए र ठूलो मिशनमा उतार चढाव भइरहने बताए । भारतमा यो मिशनलाई लिएर निकै उत्साह थियो । मिडियाहरुले यो विषयलाई निकै महत्व दिएका थिए । यतिमात्र होइन भारतीय मिडियाले सफलताको उन्मादमा पाकिस्तानलाई लक्षित गर्दै व्यङ्ग्य समेत गरेका थिए । भारतको असफलतापछि पाकिस्तानबाट उस्तै किसिमले व्यङग्यको वर्षा भएको छ ।

Surprised on Indian trolls reaction, they are abusing me as I was the one who failed their moon mission, bhai hum ne kaha tha 900 crore lagao in nalaiqoon per? Ab sabr kero aur sonah ki koshish kero #IndiaFailed

— Ch Fawad Hussain (@fawadchaudhry) September 6, 2019

पाकिस्तानका विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री फवाद हुसैन चौधरीले चन्द्रयान २ सँग सम्पर्क विच्छेद भएपछि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले दिएको प्रतिक्रियाको भिडियो रिट्वीट गर्दै लेखे ‘मोदीजीले स्याटेलाइट कम्युनिकेशनमा भाषण दिइरहनुभएको छ । खासमा उहाँ नेता होइन अन्तरिक्षयात्री हो । लोकसभाले मोदीसँग गरिब देशको ९०० करोड बर्बाद गरेको विषयमा प्रश्न सोध्नुपर्छ । आफ्नो अर्को ट्वीटमा फवाद चौधरीले लेखे ‘म अचम्मित छु कि भारतीय ट्रोलहरुले मलाई गाली गरिरहेका छन्, मानौं उनीहरुको चन्द्रमा मिशन मैले असफल बनाइदिएको हुँ । भाइ हामीले यी नालायकहरुमाथि ९०० करोड खर्च गर्न भनेका थियौं ? अब धैर्य गर र सुत्ने कोसिस गर ।’ अभय कश्यप नामका एक भारतीयले फवाद चौधरीसँग असन्तुष्टि जनाएपछि उनले जवाफमा लेखे ‘सुत भाइ मुनको बदलामा मुम्बइमा उत्रियो खेलौना । जो काम लाग्दैन निहुँ खोज्नु हुँदैन नि ।’

This lunatic is a disgrace even for Pakistan. Will be thrown out of Science portfolio just like he was thrown out of the Information portfolio. His only job is to note timings of sun rise and moon. This is what illiteracy and radicalisation does to you. You lose your marbles. https://t.co/DYgoAau3EO

— Aditya Raj Kaul (@AdityaRajKaul) September 6, 2019

फवाद चौधरीको जवाफमा भारतका एक पत्रकार आदित्य राज कौलले भने ‘यो व्यक्ति पाकिस्तानको लागि पनि ठिक छेन । जसरी सूचना मन्त्रीको पदबाट हटाइएको थियो त्यसैगरी वित्रान तथा प्रविधि मन्त्रालयबाट हाटाउनुपर्छ । यिनको एउटै काम छ सूर्योदय र चन्द्रमाको समय नोट गर्ने । यो के अज्ञानता हो । आफ्नो बुद्धि बेचेर खाएछन् ।’ पाकिस्तानमा अहिले ट्वीटरमा ह्याशट्याग इण्डियाफेल्ड टप ट्रेण्ड गरिरहेको छ । यो ह्याशट्यागसँगै पाकिस्तानमा भारतको असफलताको खिल्ली उडाइएको छ ।

Well done @isro
Who to blame:
1. Under siege innocent Kashmiris of IOJ&K?
2. Muslims & minorities of endia?
4. Sane anti hindituva voices of endia?
4. ISI?

hindituva will take you nowhere, let alone moon.
For another stream of lies & fake claims see replies!#AnotherVirChakar

— Asif Ghafoor (@peaceforchange) September 6, 2019

पाकिस्तानी सेनाका प्रवक्ता आसिफ गफूरले ट्वीट गरेर भनेका छन् ‘धेरै राम्रो इसरो । कसको गल्ती हो ? पहिलो – निर्दोष कश्मिरीहरुको जसलाई कैद गरेर राखिएको छ ? दोस्रो – मुस्लिम र अल्पसंख्यकको ? तेस्रो – भारतभित्र हिन्दूत्व विरोधी आवाज ? चौथो – आइएसआइ ? तपाइँलाई हिन्दूत्वले कहीँ लिएर जाँदैन । पाकिस्तानमा सामाजिक संजालमा भारतको यो मिशनको खिल्ली उडाइएको छ । कैयौं मानिसहरु त यसलाई विंग कमाण्डर अभिनन्दनसँग जोडिरहेका छन् ।