काठमाडौं । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा) का नेता तथा पूर्व परराष्ट्रमन्त्री महेन्द्र बहादुर पाण्डेले चिनियाँ राष्ट्रपतिको दुई दिने भ्रमणले नेपाल र चीनबीचको सम्बन्ध अझै दरिलो र कसिलो बनाउने सुनाए ।

काठमाडौंमा भएको एक कार्यक्रममा बोल्दै उनले भने, ‘चीन हाम्रो छिमेकी, अत्यन्तै घनिष्ठ र भरपर्दो मित्र हो, चीनको राष्ट्रपतिको भ्रमण हुँदैछ, यो खुशीको कुरा हो ।’

चीनबाट २३ वर्षसम्म यो स्तरको नेपाल भ्रमण हुन नसक्नुको कारण नेपालमा राजनीतिक स्थायित्व नहुनु नै प्रमुख कारण रहेको उनको संकेत छ । उनले भने,‘अब यसको कुरा गर्दा भ्रमण गर्ने र गराउने मुलुकको अवस्था र तयारी पनि हुन्छ ।

हामी संविधान निर्माणमा धेरै व्यस्त रह्यौं । राजनीतकि अस्थिरता रह्यो । हामीले संविधान निर्माणलाई नै प्राथमिकता दियौं । सबै दल मिलेर एक ढिक्का भएर वर्तमान संविधान निर्माण गरेका छौं । अहिले राजनीतिक रुपमा नेपालमा स्थिरता आयो । यो कुरा पूरा विश्वले हेरको छ।’

उनले चिनियाँ राष्ट्रपति सीको भ्रमणको लक्ष्य भनेको नै मित्रताको गाँठोलाई अरु कसिलो, दरिलो बनाउने र सम्बन्धलाई नयाँ उचाईमा पुर्याउने रहेको स्पष्ट पारे। उनले भने,‘नेपाल र चीनबीच एक–आपसमा पारस्परिक लाभका आधारमा सम्बन्ध गर्नुपर्छ । भाषण गरेर सम्बन्ध सुदृढ हुँदैन्। व्यवहारमा जानुपर्छ । हामीले चीनलाई के सहयोग गर्ने र हामीलाई चीनले के सहयोग गर्ने भन्ने कुरामा पारस्परिक लाभ हेर्नुपर्छ। कनेक्टिभिटी भनेको रोडमात्रै होईन, यसका धेरै आयाम छन् । अहिले हाम्रो ध्यान गएको छ ।’

उनले आफूहरुलाई नेपालको विकास र समृद्धिलाई ध्यानमा राखेर अर्थतन्त्रलाई अगाडि बढाउन चाहेको पनि सुनाए । उनले भने,‘चीन आज लगानीको हिसवाले नम्बर एक र अर्थतन्त्रको हिसवाले विश्वमै दोस्रो हो । नेपालको परराष्ट्र नीति, राष्ट्रिय चासो हामीले संविधानमा उल्लेख गरेका छौं । स्वाधिनता, स्वाभिमान, सार्वभौमसत्तालाई हामीले राष्ट्रिय स्वार्थमा परिभाषित गर्छौं ।’

चिनियाँ प्रविधि नेपालमा कसरी लागु गर्न सक्छौं भन्नेबारे नेपालले सोच्नुपर्ने उनको भनाई छ । उनले भने,‘शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्रमा उसको प्रविधिको उपयोग गर्नुपर्छ । हाम्रा उत्पादन वस्तुहरुलाई चिनियाँ बजारमा कसरी पुर्ुयाउन सक्छौं भन्नेबारे सोच्नुपर्छ । यो गर्न सकियो भने व्यापार घाटा सन्तुलन गर्न सक्छौं ।’

बिआरआई र आईपिएस विल्कुल भिन्न भएको उनको भनाई । पाण्डेले भने, ‘कन्टेन्ट हेर्नुपर्छ । दुईवटै कुरामा सैनिक रणनीति छ भने हामी स्विकार्दैनौं । कुटनीतिक रुपमा हामीले यो पक्षमा असंलग्न राष्ट्र, शान्तिकामी, बुद्धका नागरिक, हामी यो हतियारको राजनीतितिर हामी जान चाहँदैनौं भनेर भन्नुपर्छ । अबको दुनियाँलाई परिवर्तन गर्ने र विचारलाई परिवर्तन गर्ने बलबाट होईन विचारले गर्ने हो ।’

चिनियाँ राष्ट्रपति सीको भ्रमणमा रसुवा–काठमाडौको बाटो नम्बर एक प्राथमिकतामा परेको पनि उनले सुनाए । ‘यो बाटोलाई उन्नती गर्ने, सुरुगमार्ग पनि बनाउन्ुपर्छ ।’–उनले भने,‘ किमाथांका नाका, कोरिडोर खुल्ला गर्नुपर्छ । नेपाल शीर ठाडो छ । सगरमाथाजतिकै शीर ठाडो गरेर राष्ट्रको सर्वाभौमिकतालाई जोगाउनुपर्छ । मित्रराष्ट्रहरुसँग हातेमालो गरेर समृद्धि गर्ने हो । आफ्नो हितअनुसार अघि जाने हो ।’

सीको यो भ्रमणमा रेलवे ल्याउनेबारे छलफल हुने र सहमति हुनेपनि उनले विश्वास दिलाए । उनले थपे,‘केरुङ–काठमाडौं रेलवेबारे हामी भर्खर फिजिविलटी अध्ययन गर्ने अवस्थामा छौं । त्यसपछि डिपिआर तयार हुन्छ । अनिमात्रै खर्चको कुरा हुन्छ । कहाँबाट जुटाउँछौं । स्रोतको विषयमा कुरा हुन्छ । नेपालको अर्थतन्त्रको बारेमा मित्रराष्ट्रहरुले पनि बुझेका छन् ।, नेपाललाई सहयोग गर्दा अलिक बढि ग्रान्ट वा सफ्ट लोन दिनुपर्छ भनेर उहाँहरुले बुझ्न्भएको छ। अनि नेपालले आफने आन्तिरक स्रोत र साधनलाई प्रयोग गर्नुपर्छ ।

चीनबाट मात्रै होईन, भारतबाट पनि रेल ल्याउनुपर्छ । रक्सौलदेखि काठमाडौंसम्म पनि रेल आउँदैछ । यो बारेमा डिपिआर, फिजिविलीटी गर्ने कुरा छ ।’ उनले नेपाल अब ल्याण्डलिंक्टमा जोडिने स्पष्ट पारे ।

उनले भारत र चीनलाई फरक फरक आँखाले हेर्न नहुने पनि तर्क गरे । उनले भने,‘चिनियाँ राष्ट्रपतिको यो भ्रमण चीन र नेपाल दुवैको हितमा हुन्छ । सफल रुपले सम्पन्न हुन्छ । आउने दिनमा विकास निर्माणका ढोकाहरु खुल्नेछन् ।’ भ्रमणको क्रममा के–के भाईवल हुन्छ, ती प्राथमिकताका आधारमा हस्ताक्षर हुनेपनि उनले जनाए ।