काठमाडौं । केही महिना अघिसम्म विराट कोहली आफ्नै नियम र मुड अनुसार खेल्ने क्रिकेटर थिए । यसको सबैभन्दा ठूलो कारण उनको ब्याटले क्रिकेटका सबै फर्म्याटमा लगातार रन बनाइरहेको थियो ।

कोहलीको ब्याटिङका ​​कारण सचिन तेन्दुलकरको एकदिवसीय क्रिकेटमा ४९ र टेस्ट क्रिकेटमा ५१ शतकको कीर्तिमान टुट्ने संघारमा थियो । उनको यस्तो दबदबा थियो कि उनको टीमको मुख्य प्रशिक्षकको लागि अनिल कुम्बले भन्दा रवि शास्त्रीको छनोटलाई भारतीय क्रिकेट बोर्डले २०१७ मा अनुमोदन गरेको थियो। कोहलीको करियर एक दशकसम्म निरन्तर चलिरह्यो।

उनको ब्याट बोलिरहेको हुनाले उनको राज थियो। अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा टेष्ट र एकदिवसीय क्रिकेटमा ७० शतक बनाउनु पनि मामूली उपलब्धि होइन । तर त्यही कोहलीको ब्याटमा खिया लागेको छ । उनले नोभेम्बर २२, २०१९ पछि अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा कुनै पनि शतक बनाउन सकेका छैनन्।

३३ वर्षीय कोहलीले यो अवधिमा १७ टेस्ट, २१ एकदिवसीय, २५ टी-२० र ३७ आईपीएल खेल सहित १०० भन्दा बढी इनिङ्स खेलेका छन् जसमा उनले शतक बनाउन सकेनन्।

ठूलो इनिङ खेल्न सकेका छैनन्

यो पनि होइन कि कोहली पूर्ण रूपमा आउट अफ फर्ममा छन्। वास्तवमा, उनले आफ्नो कप्तानीका दिनहरूमा राम्रो प्रदर्शन गरेर आफूले बढाएको स्तरको परिणाम बेहोर्नु परेको छ। उन सामान्यतया राम्रो सट खेल्छन्, राम्रो शुरुवात गर्छन् तर आफ्नो इनिङ्सलाई ठूलो इनिङ्समा परिणत गर्न सकेका छैनन् ।

बंगलादेशविरुद्ध कोलकातामा शतक प्रहार गरेपछि उनले कयौं पटक पचास वा सोभन्दा बढी रन बनाउन सफल भए पनि आफ्नो करियरको ७१औँ अन्तर्राष्ट्रिय शतक उनको नजिक पुग्नै छाडेको देखिन्छ । इङ्ल्यान्डविरुद्धको एजब्यास्टन टेस्टदेखि पहिलो एकदिवसीय खेलसम्म कोहलीले ठूलो रन बनाउन सकेनन्, त्यसपछि उनको टोलीमा उपस्थितिलाई लिएर प्रश्न उठिरहेको छ ।

एजब्यास्टन टेस्ट अघि, भारतले लेस्टरशायर काउन्टी विरुद्ध अभ्यास खेल खेलेको थियो, जसमा कोहली आफ्नो रंगमा देखिएका थिए, पहिलो इनिङ्समा ३३ रन बनाएपछि कोहलीले दोस्रो इनिङ्समा ६७ रन बनाएका थिए। तर एजब्यास्टन टेस्टमा कोहलीले ११ र २० रन मात्र बनाउन सके ।

अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा मात्र होइन, कोहलीले आईपीएलमा पनि ठूलो इनिङ खेल्न सकेनन् । यस सिजनको १६ इनिङ्समा उनले जम्मा ३ सय ४१ रन बनाएका थिए र यस अवधिमा उनको ब्याटिङ स्ट्राइक रेट पनि ११६ भन्दा कम थियो, जुन उनको उत्कृष्ट भन्दा धेरै कम मानिनेछ।

प्राविधिक त्रुटि नै कारण हो ?

कोहली लामो समयदेखि ठूला इनिङ्स खेल्न सकेका छैनन्, तर ब्याटिङ गर्दा समस्यामा परेको देखिँदैन, हरेक रनका लागि संघर्ष गरिरहेको देखिँदैन । यद्यपि उनी लामो समय विकेटमा किन टिक्न सकेनन् त ? यस्तो अवस्थामा कोहलीले आत्मविश्वास गुमाउँदै गएको वा ब्याटिङमा आफ्नो ध्यान केन्द्रित गर्न नसकेको खेल विश्लेषकको भनाइ छ ।

कोहली क्रिजमा संघर्षरत नदेखिए पनि केही प्राविधिक त्रुटिबाट मुक्त हुन सकेका छैनन् । उनी अहिले धेरैजसो फ्रन्टफुटमा खेलिरहेको देखिन्छ । तर, यही कारणले मात्रै ठूला इनिङ्स खेल्न नसकेको भन्नु अतिशयोक्ति हुनेछ । क्रिकेट जस्तो खेलमा भाग्यले पनि महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ, जब कोहली रनको वर्षा गरिरहेका थिए, उनको प्राविधिक त्रुटिको चर्चा भएन ।

कोहलीको करियरमा पहिलो पटक शताब्दीको यति लामो संकट आयो, टेष्ट क्रिकेटमा ब्याट्सम्यानको पछिल्लो वरियतामा उनी तीन स्थान झरेर १३ औं स्थानमा पुगेका छन् । साथै, पहिलो पटक क्रिकेट प्रेमीहरूले उनको टोलीमा स्थानलाई लिएर प्रश्न गर्न थालेका छन्।

कोहलीको असफलताले भारतीय मिडल अर्डरलाई असर गरिरहेको भन्दै मानिसहरू सामाजिक सञ्जालदेखि अन्य ठाउँमा भनिरहेका छन्। अर्कोतर्फ उनका समकालीन इंग्ल्यान्डका जो रुट, न्युजिल्यान्डका केन विलियम्सन र अष्ट्रेलियाका स्टिभन स्मिथले आफ्नो टोलीका लागि लगातार राम्रो प्रदर्शन गरिरहेका छन् ।

टि-२० टोलीबाट हटाउन माग

यो वर्ष खेलेको इन्डियन प्रिमियर लिग सिजनमा कोहलीले आफ्नो असफलतालाई पन्छाउन ओपनरको भूमिका छनोट गरे तर त्यसले पनि उनलाई फाइदा गरेन । उनको स्ट्राइक कम भयो। टी–२० अन्तर्राष्ट्रिय खेलमा पनि अपेक्षाकृत युवा खेलाडीको स्ट्राइक रेट उनकोभन्दा राम्रो देखिन्छ ।

यस वर्षको आईसीसी टी–२० विश्वकप हुन १०० दिनभन्दा कम समय बाँकी छ । अस्ट्रेलियाको पिचको चुनौतीलाई ध्यानमा राख्दै कोहलीलाई १५ सदस्यीय टोलीबाट हटाउन माग गरिएको छ । यसको ठूलो कारण के हो भने कोहलीलाई रिप्लेस गर्न धेरै दावेदारहरू लगातार दौडमा छन्। सूर्य कुमार यादव, श्रेयस अय्यर र दीपक हुड्डा जस्ता क्रिकेटर कोहलीको स्थान लिन लाइनमा उभिएका छन्।

टी–२० विश्वकपअघि भारतीय छनोटकर्ताले वेस्ट इन्डिज र जिम्बाब्वेको भ्रमण गर्ने र एसिया कपमा सहभागी हुने टोली छनोट गर्नुपर्नेछ । यदि कोहली यी भ्रमणका लागि छनोट भएनन् भने उनको अहिलेसम्मको करियरलाई हेर्दा उनीमाथि अलि कडाइ गरिएको जस्तो लाग्न सक्छ तर उनको ठाउँ लिन तयार रहेका खेलाडीलाई लामो समयसम्म उपेक्षा गर्न सकिँदैन । २७ वर्षीय दीपक हुड्डाको उदाहरण अगाडि छ, जो बलियो ब्याटिङका ​​साथ उपयोगी अफ स्पिन बलर साबित हुन सक्छन् ।

रोहतकमा जन्मेका दीपक हुडालाई यस वर्षको आईपीएल सिजनमा लखनऊ सुपर जायन्ट्सको टोलीले बलरको रूपमा उत्कृष्ट प्रयोग गरेको थियो। टी-२० मा रविचन्द्रन आश्विनको पुनरागमनको सम्भावना कम छ, त्यसैले हुड्डाले युजवेन्द्र चहलसँग राम्रो जोडी बनाउन सक्ने अनुमान गरिएको छ ।

दीपक हुड्डाको विशेषता यो पनि छ कि उनी टोलीको आवश्यकता अनुसार जुनसुकै ठाउँमा ब्याटिङ गर्न तयार छन् । उनले आयरल्याण्डविरुद्ध मात्र ५५ बलमा सीधा ब्याटिङ गर्दै जसरी सट खेलेका छन्, त्यसको उदाहरण भारतमा विरलै पाइन्छ। उनी न स्पिन खेल्न हिचकिचाउँछन् न सर्ट पिच बलले उनलाई डराउँछन्। अष्ट्रेलियाको पिच हेर्दा उनको यो गुण ठूलो विशेषतामा परिणत हुन सक्छ ।

टोलीमा सामेल हुने बाटोमा रहेका स्टारहरू

टी–२० विश्वकपका लागि टोली छनोट गर्दा चयनकर्ताले टी–२० को आवश्यकता र चुनौतीलाई पक्कै पनि ध्यानमा राख्नेछन् । किनभने विश्वभरका धेरै टोलीहरूले अझ आक्रामक र छिटो ब्याटिङ गर्ने विकल्प रोजेका छन् र उनीहरूको टोलीले पनि यसको फाइदा उठाइरहेका छन्। अर्कोतर्फ, भारतसँग अझै पनि शीर्ष क्रममा लोकेश राहुल, रोहित शर्मा र विराट कोहली जस्ता परम्परागत शैलीमा खेलिरहेका ब्याट्सम्यानहरू छन्।

यी तीनै ब्याट्सम्यान ठूला इनिङ्स खेल्न सक्षम छन् तर अहिले इनिङ्सलाई अन्त्यमा लैजाने इच्छाशक्तिको कमी छ । यस्तो अवस्थामा सूर्य कुमार यादव र ऋषभ पन्तसँगै दीपक हुड्डाले भारतीय मध्यक्रमलाई बलियो बनाउन सक्छन् ।

तर, चेतेश्वर पुजारा र अजिंक्य रहाणे जस्ता सिनियर खेलाडी खराब फर्मका कारण टिमबाट बाहिरिएकाले कोहलीलाई हटाउने कारण चयनकर्तासँग पनि छन् । यसपछि काउन्टी क्रिकेटमा रन बनाएर पुजारा टोलीमा फर्किएका छन् भने रहाणेको पुनरागमनको प्रतीक्षा बाँकी छ ।

कोहलीको वर्तमान ब्याटिङ लाइनअपको फाइदा उठाउन लाइनमा अन्य ब्याट्सम्यानहरू छन्। जसमा श्रेयस अय्यर पनि पर्छन् । तर उनले अहिलेसम्म पाएको अवसरको पूरा सदुपयोग गर्न सकेका छैनन् र इंग्ल्याण्डको शृङ्खलामा सर्ट पिच बल खेल्ने उनको कमजोरी पनि देखिएको छ । यसका बाबजुद पनि अय्यरलाई निकै प्रतिभाशाली ब्याट्सम्यान मानिन्छ ।

श्रेयस अय्यरका अलावा गतिशील क्रिकेटरका रूपमा सञ्जु सैमसन पनि टोलीमा स्थानका लागि दावेदार छन् । तर यी सबैमध्ये टी–२० विश्वकपका लागि टोलीमा स्थान पक्का गर्नुपर्ने एक क्रिकेटर हुन् सूर्यकुमार यादव ।

सूर्य कुमार यादवले २४ एकदिवसीय खेलमा ४१ को औसत र ९७ को स्ट्राइक रेटमा रन बनाएका छन् । उनको यो प्रदर्शन टोलीमा स्थान पाउन पर्याप्त छ । यदि अलिकति कमजोरी थियो भने, उनले इंग्ल्याण्ड विरुद्धको शृंखलाको अन्तिम टी-२० खेलमा मात्र ५५ बलमा ११७ रन बनाएर पुरा गरेका छन् । उनको यो इनिङ्समा उनका फ्यान पनि विश्वस्त भएनन् ।

इंग्ल्याण्ड विरुद्ध टी-२० मा शतक प्रहार गर्ने सूर्यकुमार यादव टी-२० क्रिकेटमा शतक बनाउने पाँचौं भारतीय ब्याट्सम्यान हुन्। उनी ब्याटिङ गर्न निस्कँदा तेस्रो ओभरमा टोलीको स्कोर दुई विकेटमा १३ रन थियो भने टोलीलाई जितका लागि २१६ रनको विशाल लक्ष्य थियो ।

अन्तिम दुई ओभरमा भारतलाई जितका लागि ४१ रन चाहिएको थियो तर सूर्यकुमार यादवले हार मानेनन् । सूर्यकुमार यादवले मोइन अलीको पाँच बलमा १६ रन बनाए पनि अन्तिम ओभर अघि नै ओभरको अन्तिम बलमा आउट भए । यो खेल भारतले जित्न सकेन तर सूर्य कुमार यादवले आफ्नो उत्कृष्ट ब्याटिङले जनताको मन जितेका थिए ।

कोहलीको अगाडिको बाटो

तर, कोहलीको क्षमतालाई हेर्दा उनी अहिलेको संकटबाट बाहिर निस्किन्छन्, यसमा कसैले शंका गर्ने छैनन् । उसले यहाँबाट पनि बलियो पुनरागमन गर्न सक्छन्, जसरी उनले १८ वर्षको उमेरमा दिल्ली रणजी टोलीबाट आफ्नो करियर सुरु गरेका थिए। कोहलीले कर्नाटक विरुद्ध डेब्यु गर्दै थिए जब म्याचको रात उनको बुबाको मृत्यु भयो। तर बिहानै मैदानमा खेल्न आएर करियरकै वा भनौं जीवनकै उत्कृष्ट इनिङ्स खेले ।

कर्नाटकको बलियो बलिङका अगाडि कोहलीले ९० रनको उत्कृष्ट पारी खेले । त्यो दिन फिरोज शाह कोटला मैदानमा कोहलीलाई ब्याटिङ गरेको देख्नेहरूले अझै सम्झन्छन् कि यो तीन घण्टाको इनिङ्सले एक युवालाई परिपक्व क्रिकेटरमा परिणत गरेको थियो।

फिल्ड अम्पायरिङको गल्तीका कारण कोहलीले आफ्नो शतक पूरा गर्न सकेनन्, उनी गलत एलबीडब्ल्यू आउट भएका थिए । तर त्यो जमानामा कोहलीले मैदानमा आफ्नो कूलनेस कहिल्यै गुमाएनन् ।

तर क्रिकेट मैदानमा कोहलीको कद बढ्दै जाँदा उनको स्वभावमा पनि परिवर्तन आएको छ । उसको आक्रामकता, उसको प्राकृतिक स्वभाव हो वा होइन, बहस गर्न सकिन्छ, तर तथ्य यो छ कि उनले विपक्षी टोलीहरूको अगाडि राम्रोसँग यसको प्रयोग गरेका छन्।

उनले विगत ३० महिनादेखि क्रिकेट मैदानमा ठूला इनिङ खेल्न सकेका छैनन्, तर पनि उनको हालको कीर्तिमानले उनलाई विश्व क्रिकेटका दिग्गजको सूचीमा उभ्याउनेछ। तर क्रिकेटको खेल सुनौलो विगतबाट खेलिएको होइन, कुनै पनि खेलाडीको खेलमा उसको वर्तमान फर्मको महत्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । सत्य यो हो कि कोहलीको हालको फर्म कोहली आफैंले बनाएको मापदण्डसँग मेल खाँदैन।