काठमाडौँ। पछिल्लो समय युरिक एसिड सम्बन्धी समस्या सामान्य बन्दै गइरहेको छ। युरिक एसिड शरीरमा एक अपशिष्ट उत्पादन हो जुन केहि अवस्थामा जोर्नी र तन्तुहरूमा जम्मा हुन सक्छ र शरीरमा धेरै समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। अर्थराइटिस (गाउट) पनि गठिया को एक सामान्य रूप हुन सक्छ। मृगौलाले युरिक एसिड हटाउन नसकेपछि शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा बढ्छ।

तौल बढी हुनु, मधुमेह भएको, अत्याधिक औषधि सेवन, अत्याधिक मदिरा सेवन गर्नले मृगौलाले युरिक एसिड हटाउन नसक्ने हुँदा शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा बढ्छ। युरिक एसिड बढ्दा शरीरमा कस्ता समस्या आउँछन् ? युरिक एसिडको सही स्तर के हो? तपाईं लेखमा यस बारे थाहा हुनेछ।

युरिक एसिड प्यूरिन युक्त पदार्थहरूको पाचनबाट निस्कने प्राकृतिक अपशिष्ट उत्पादन हो। त्यसैले प्यूरिन युक्त वस्तुको सेवन गर्नाले शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा बढ्ने गर्दछ। प्यूरिनहरू प्राय: यी पदार्थहरूमा पाइन्छ:
– केही प्रकारका मांसाहारी
– सार्डिन माछा
– सुक्खा गेडागुडी
– बियर

सामान्यतया हाम्रो शरीरले मिर्गौला र पिसाब मार्फत यूरिक एसिड फिल्टर गर्छ। यदि तपाइँ आफ्नो आहारमा धेरै प्यूरिनको प्रयोग गर्नुहुन्छ भने, रगतमा प्यूरिनको मात्रा बढ्न सक्छ। उच्च प्यूरिन सामग्रीलाई हाइपरयुरिसेमिया भनिन्छ। यसले जोर्नी दुख्ने गाउट नामक रोग निम्त्याउन सक्छ। यो रोगमा युरेट क्रिस्टल जम्मा हुन्छ र यसले रगत र पिसाब एसिडिक बनाउँछ। शरीरमा युरिक एसिड जम्मा हुनुका धेरै कारण हुन सक्छन् । जस्तै:

– आहार
– आनुवंशिकी
– मोटोपना
– तनाव
– मृगौला रोग
– हाइपोथाइराइडिज्म
– निश्चित प्रकारको क्यान्सर वा केमोथेरापी
– सोरायसिस

पुरुषहरूमा यूरिक एसिड स्तरको दायरा:

भन्दा कम – 2.5 mg/dl भन्दा कम
सामान्य – 2.5-7.0 mg/dl
माथि – 7.0 mg/dl भन्दा बढी

महिलाहरुमा युरिक एसिड स्तर को दायरा:

कम – 1.5 mg/dl भन्दा कम
सामान्य-1.5-6.0 mg/dl
माथि – 6.0 mg/dl भन्दा बढी

यूरिक एसिड बढ्दा स्वास्थ्यमा हुने समस्याहरू

हेल्थलाइनका अनुसार शरीरमा युरिक एसिड बढ्दा केही खतरनाक स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ। गाउट, क्यान्सर उपचार र मृगौला रोगले पनि यूरिक एसिड वृद्धि गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

गाउट

गाउट गठिया को एक रूप हो। यसको लक्षण केही समयको लागि आउँछ र त्यसपछि हट्छ। यस अवस्थामा, शरीरको जोर्नीहरूमा दुखाइ हुन्छ किनभने यूरिक एसिड जोर्नी र तन्तुहरूमा बन्छ र सुनिने-दुखाइ निम्त्याउँछ। गाउटले सामान्यतया खुट्टाको औलाको जोर्नी र घुँडाको जोडलाई असर गर्छ।

क्यान्सर उपचार

केमोथेरापी जस्ता केही प्रकारको क्यान्सर उपचारमा शरीरका कोशिकाहरू मर्छन्। जब कोशिकाहरू मर्छन्, ति कोशिकाहरुले प्यूरिन छोड्छन्। त्यसपछि शरीरले तिनीहरूलाई तोड्छ, तिनीहरू रगतमा यूरिक एसिडसँग मिसिन्छन्। क्यान्सरको उपचार गराइरहेका व्यक्तिहरूलाई पनि युरिक एसिड हुने जोखिम हुन सक्छ।

मृगौला समस्या

मृगौलाले रगतबाट युरिक एसिड र अन्य फोहोर पदार्थहरू फिल्टर गर्दछ। मृगौला रोगले मृगौलालाई क्षति पुर्‍याउँछ र काम गर्नबाट रोक्छ। जसले गर्दा रगतमा युरिक एसिड जम्मा हुन्छ ।

फ्यान्कोनी सिन्ड्रोम

युरिक एसिडको मात्रा कम हुनु धेरै दुर्लभ छ। फ्यान्कोनी सिन्ड्रोम युरिक एसिडको कम स्तरको कारणले हुन्छ। यो एक दुर्लभ मृगौला रोग हो। यो अवस्था भएका व्यक्तिहरूमा, मृगौलाले केही पोषक तत्वहरू अवशोषित गर्न असमर्थ हुन्छ।

फ्यान्कोनी सिन्ड्रोमले ऊर्जाको कमी, डिहाइड्रेशन र हड्डीको समस्या निम्त्याउन सक्छ। यो अवस्था भएका मानिसहरूमा युरिक एसिडको मात्रा कम हुन्छ किनभने यसमा युरिक एसिडको मात्रा पिसाबबाट बाहिर निस्कन्छ।

युरिक एसिडको मात्रा यसरी घटाउनुहोस् 

हेल्थलाइनका अनुसार युरिक एसिड बढ्नुको सबैभन्दा ठूलो कारण तपाईको जीवनशैली र खानपान हो। यसलाई सुधार गरेर, यूरिक एसिडको मात्रा कम गर्न सकिन्छ।

१. उच्च प्यूरिनयुक्त खानेकुरा कम खाने 

खानामा प्युरिन युक्त तत्वको मात्रा कम गर्नुपर्छ। यी खानेकुराहरूमा केही प्रकारका नॉन-वेज, समुद्री खाना र तरकारीहरू समावेश छन्। युरिक एसिडको उच्च स्तरबाट बच्न यी खानेकुराको अत्यधिक सेवन नगर्नुहोस्।

अंग मासु
सुँगुरको मासु
टर्की
माछा
पकाएको आलु
भेडाको मासु
फूलगोभी
हरियो केराउ
सुख्खा सेम
च्याउ

चिनीयुक्त खानेकुरा

प्रायः प्रोटिनयुक्त खानेकुराले युरिक एसिड बढ्छ, तर केही अनुसन्धानले चिनीयुक्त वस्तुको उच्च सेवनले पनि युरिक एसिडको मात्रा बढाउने देखाएको छ। त्यसैले खानामा टेबल चिनी, कर्न सिरप र उच्च फ्रक्टोज कर्न सिरपको सेवन नगर्नुहोस्। चिनी प्रशोधित र अप्रशोधित खानामा फ्रक्टोजको रूपमा हुन्छ। अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाए कि यस प्रकारको चिनीले शरीरमा यूरिक एसिडको मात्रा पनि बढाउन सक्छ।

अधिक पानी पिउनुहोस्

मिर्गौलालाई काम गर्न बढी पानी चाहिन्छ। धेरै पानी पिउने व्यक्तिको शरीरबाट युरिक एसिडको मात्रा बढी बाहिर निस्कन्छ । त्यसैले हरेक १-२ घण्टामा निश्चित मात्रामा पानी पिउनुहोस्।

मदिरा सेवन नगर्ने

मदिरा सेवन गर्नाले शरीरलाई डिहाइड्रेसन गर्छ, जसले युरिक एसिडको मात्रा पनि बढाउन सक्छ। त्यसैले युरिक एसिडको मात्रा घटाउन मदिराको सेवन रोक्नु नै उचित हुने विज्ञहरुको विश्वास छ ।

तौल घटाउनु

अधिक तौल भएका मानिसमा पनि युरिक एसिडको मात्रा बढ्न सक्ने विज्ञहरू बताउँछन् । यदि कोही आफ्नो शरीरबाट युरिक एसिडको मात्रा घटाउन चाहन्छ भने उसले तौल घटाउनुपर्छ। उनको तौल घट्दै जाँदा शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा पनि घट्दै जान्छ।

फाइबरयुक्त खानेकुरा खाने

फाइबर युक्त खानेकुराले शरीरमा युरिक एसिडको मात्रा घटाउन सक्छ, त्यसैले आहारमा फाइबरयुक्त खानेकुराहरू थप्नुहोस्। फाइबरका लागि ड्राइ फ्रुट्स, हरियो सागसब्जी, ओट्स खानुहोस्।