काठमाडौं । मनसुन सुरु भएसँगै धेरै रोगको जोखिम बढ्छ जसमध्ये टाइफाइड पनि एक हो । हाल भारतको तेलंगानामा टाइफाइडको संक्रमण बढेको छ र स्वास्थ्य विभागले यसको कारण प्रसिद्ध स्ट्रीट फूड पानीपुरी भएको बताएको छ । मे महिनामा तेलंगानामा टाइफाइडका २,७०० केसहरू रिपोर्ट गरिएका थिए। जुनमा २७५२ घटनाहरू रिपोर्ट गरिएको थियो।

जनस्वास्थ्य निर्देशक डा. जी. श्रीनिवास रावले टाइफाइडलाई “पानीपुरी रोग” भनेका छन्। यस्तो अवस्थामा सरकारले वर्षायाममा सडकको खाना विशेषगरी पानी पुरीबाट टाढै रहन सुझाव दिएको छ । पानीपुरी बिक्री गर्ने पसलले सरसफाइमा ध्यान दिनुपर्ने र सफा पानी मात्र प्रयोग गर्नुपर्ने पनि डा. रावले बताए ।

दूषित पानी, खाना र लामखुट्टे मौसमी रोगहरू जस्तै मलेरिया, झाडापखाला र भाइरल ज्वरोको मुख्य कारण हुन्। तेलंगानामा झाडापखालाका ६,००० भन्दा बढी केसहरू दर्ता भएका छन् र डेंगुका घटनाहरू पनि बढ्दै गएका छन्।

टाइफाइड ज्वरो दूषित खाना वा पानीबाट साल्मोनेला टाइफी ब्याक्टेरियाबाट हुने ब्याक्टेरियल संक्रमण हो। प्रारम्भिक चरणहरूमा, टाइफाइडका लक्षणहरूमा लामो समयसम्म उच्च ज्वरो, कडा पेट दुख्ने, टाउको दुख्ने, पखाला वा कब्जियत र भोक नलाग्ने हुन्छ। यदि समयमै यसको उपचार गरिएन भने यसका लक्षणहरू झन् बढ्न सक्छ र तपाईंले रगत बान्ता, आन्तरिक रक्तश्राव र छाला पहेँलो हुने समस्या पनि सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ।

भर्खरै मनसुन सुरु भएको छ । यस्तो अवस्थामा यस समयमा फोहोर पानी र खानाका कारण टाइफाइड र जण्डिसजस्ता ब्याक्टेरियाको संक्रमणको सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ । यो सिजनमा लामखुट्टेसँग सम्बन्धित रोग पनि फैलिन्छ, जसका कारण डेंगु, मलेरिया जस्ता रोग पनि लाग्न सक्छन् । त्यसैले जान्नुहोस् यी रोगबाट कसरी बच्ने ।

यो मौसममा आफ्नो सरसफाइमा विशेष ध्यान दिनु जरुरी छ । यस्तो अवस्थामा खाना खानुअघि र वाशरूम प्रयोग गरेपछि राम्ररी हात धुनुहोस्। साथै बाहिरबाट आएपछि हात राम्ररी धुने कुरामा पनि ध्यान दिनुहोस् । खोक्दा र हाच्छिउँ गर्दा मुख छोप्नुहोस्। र आँखा र नाक छुनबाट बच्नुहोस्।

पिउनका लागि सफा पानी मात्र प्रयोग गर्नुहोस् वा पिउनुअघि पानीलाई राम्ररी उमाल्नुहोस्। खुला पानी कहिल्यै नपिउनुहोस्, प्याक गरिएको बोतलबाट मात्र पानी पिउने प्रयास गर्नुहोस्। फोहोर पानी पिउनाले यो मौसममा तुरुन्तै झाडापखाला लाग्न सक्छ ।

धेरैजसो मानिसहरू वर्षामा पानीपुरी, समोसा जस्ता स्ट्रीट फूड खान रुचाउँछन्। तर यो समयमा बाहिरको सडक खाना नखाने प्रयास गर्नुहोस्। यदि तपाई चाहानुहुन्छ भने घरमै बनाएर खान सक्नुहुन्छ । घरमा पनि खाना बनाउनुअघि हात राम्ररी धुनुहोस्।

यदि तपाई आफ्नो घरमा लामखुट्टे नआओस् भन्ने चाहनुहुन्छ भने यसका लागि सबै ढोका र झ्यालहरू बन्द गर्नुहोस् । राति सुत्नुअघि लामखुट्टे भगाउने क्रिम लगाउन सक्नुहुन्छ। आफ्नो खुट्टा र हात पूर्ण रूपमा छोप्ने लुगा लगाउने प्रयास गर्नुहोस्। तपाईको घरमा कतै पनि पानी जमेको छैन भनी सुनिश्चित गर्नुहोस्।