काठमाडौँ। छालाको क्यान्सरपछि महिलामा सबैभन्दा बढी हुने क्यान्सर भनेको स्तन क्यान्सर हो। फेब्रुअरी २०२१ मा, विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) ले भन्यो कि इन्टरनेशनल एजेन्सी फर रिसर्च अन क्यान्सर (IARC) ले जारी गरेको तथ्याङ्क अनुसार  अहिले स्तन क्यान्सरले फोक्सोको क्यान्सरलाई उछिनेको छ र अहिले महिलामा सबैभन्दा बढी यो क्यान्सर हुने गरेको छ।

आनुवंशिक र पारिवारिक इतिहास, उमेर र मोटोपना बाहेक, त्यहाँ धेरै अन्य कारकहरू छन् जसले स्तन क्यान्सरको जोखिम बढाउन सक्छ। तपाईंको जीवनशैलीले स्तन क्यान्सरको जोखिम बढाउन र रोक्न काम गर्न सक्छ। केहि समय अगाडी गरेको अनुसन्धानमा यो पनि पत्ता लागेको छ कि केहि चीजहरूको सेवनले स्तन क्यान्सरको जोखिम लगभग २० प्रतिशतले बढाउँछ।

फ्रान्सेली मेडिसिनका अनुसार बिरुवामा आधारित ‘अस्वस्थ’ आहार लिने महिलाहरूलाई स्तन क्यान्सरको जोखिम धेरै हुन्छ।

न्युट्रीसन २०२२ लाइभ अनलाइनमा प्रस्तुत गरिएको अध्ययनले स्वस्थ बोटबिरुवामा आधारित खानेकुराहरूमध्ये अन्न, फलफूल, तरकारी, नट र फलफूल जस्ता खानेकुराहरू समावेश गर्दछ। एकै समयमा, अस्वास्थ्यकर बिरुवामा आधारित खानाहरूमा परिष्कृत अन्नहरू, जस्तै सेतो चामल, पीठो र रोटी समावेश छन्।

अध्ययनले के भन्छ

यस अध्ययन ६५ हजार यस्ता महिलालाई समावेश गरिएको थियो जसको रजोनिवृत्ति सुरु भएको थियो । यी महिलाहरूलाई अध्ययनको क्रममा लगभग २० वर्षसम्म ट्र्याक गरिएको थियो। डाक्टरहरूले आफ्नो आहारमा स्वस्थ विकल्पहरू समावेश गर्ने महिलाहरूलाई स्तन क्यान्सरको जोखिम १४ प्रतिशत कम भएको पत्ता लगाए। एकै समयमा, यस अवधिमा अस्वास्थ्यकर बिरुवाको उत्तम चीजहरू रोज्ने महिलाहरूमा स्तन क्यान्सरको जोखिम २० प्रतिशत बढी रहेको पाइयो।

पेरिस साक्ले विश्वविद्यालयका एक शोधकर्ताले भने, “यस अनुसन्धानले अस्वास्थ्यकर बिरुवामा आधारित आहार र मासुको सट्टा स्वस्थ बिरुवामा आधारित खानेकुराको सेवन गर्ने हो भने स्तन क्यान्सरको जोखिम कम हुने देखाएको छ।”

कार्बोहाइड्रेटले शरीरमा के गर्छ?

यस अध्ययनले यो पनि सुझाव दिएको छ कि यदि तपाइँ आफ्नो आहारबाट केहि सामान्य कार्बोहाइड्रेटहरू बहिष्कार गर्नुहुन्छ भने, यसले स्तन क्यान्सरको जोखिम पनि कम गर्न सक्छ। यसमा आलु र केही चिनीयुक्त पेय पदार्थ र फलफूलको रस समावेश छ।

तर यदि हामी पोषणको बारेमा कुरा गर्छौं भने, कार्बोहाइड्रेटले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। केही व्यक्तिहरू विश्वास गर्छन् कि थोरै मात्रामा कार्बोहाइड्रेट उपभोग गर्नु तपाईंको समग्र स्वास्थ्यको लागि धेरै लाभदायक साबित हुन्छ। उच्च कार्बोहाइड्रेट आहारको लागि रोज्नेहरूको विश्वास यस्तो छ। तिनीहरू विश्वास गर्छन् कि कार्ब्सले शरीरमा धेरै महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। कार्बोहाइड्रेट ऊर्जाको मुख्य स्रोत हो। यो तपाईंको मांसपेशी, पाचन स्वास्थ्यको लागि  धेरै लाभदायक साबित हुन्छ। त्यसोभए किन कार्बोहाइड्रेटलाई अस्वस्थ मानिन्छ?

अस्वस्थ र स्वस्थ कार्बोहाइड्रेट के हो ?

तपाईलाई बताइदिउ कि कार्बोहाइड्रेट तीन प्रकारका हुन्छन्। ति हुन् : चिनी, स्टार्च र फाइबर।

चिनी : चिनीलाई सामान्य कार्बोहाइड्रेट भनिन्छ जुन अस्वस्थ खानामा सजिलै पाइन्छ। जस्तै क्यान्डी, मिठाई, प्रशोधित खाना, र सोडा।

स्टार्च: स्टार्चहरू जटिल कार्बोहाइड्रेटहरू हुन्, जसमा धेरै सामान्य चिनीहरू हुन्छन्। हाम्रो शरीरलाई चिनी तोड्न र ऊर्जा उत्पादन गर्न स्टार्च चाहिन्छ।

फाइबर : फाइबर पनि एक जटिल कार्बोहाइड्रेट हो जुन पचाउन धेरै गाह्रो छ। यो कारणले गर्दा रेशायुक्त चीजहरू खाँदा तपाईंको पेट लामो समयसम्म भरिरहन्छ।

यस्तो अवस्थामा, यो महत्त्वपूर्ण छ कि तपाईंले आफ्नो आहारमा जटिल कार्बोहाइड्रेट समावेश गर्नु पर्छ न कि साधारण कार्बोहाइड्रेट। सोडा, क्यान्डी र डेजर्टमा पाइने साधारण कार्बोहाइड्रेटले धेरै रोगहरूको जोखिम बढाउँछ।

स्तन क्यान्सर जोखिमका कारक

डब्ल्यूएचओका अनुसार स्तन क्यान्सरको जोखिम बढाउने केही कारकहरूमा बढ्दो उमेर, मोटोपना, अत्यधिक मदिरा सेवन, स्तन क्यान्सरको पारिवारिक इतिहास, विकिरण, रजोनिवृत्तिपछिको शल्यक्रिया र सुर्तीजन्य पदार्थको प्रयोग समावेश छ।

स्तन क्यान्सरबाट बच्ने उपाय

यस बाहेक, ग्लोबल हेल्थ एजेन्सीका अनुसार, त्यहाँ धेरै तरिकाहरू छन् जसको मद्दतले तपाई स्तन क्यान्सरको जोखिम कम गर्न सक्नुहुन्छ। यी हुन्- स्तनपान, नियमित शारीरिक क्रियाकलाप, तौल नियन्त्रण, मदिरा सेवन नगर्ने, चुरोट नखाने, हर्मोनको दीर्घकालीन प्रयोग नगर्ने, अत्यधिक विकिरणबाट बच्ने ।

स्तन क्यान्सरको लक्षण

स्तन दुख्नु, स्तनको छाला रातो हुनु वा रंग परिवर्तन हुनु
स्तन वरिपरि सुन्निने
निप्पल डिस्चार्ज
निप्पल रक्तस्राव
स्तन वा निप्पलको छाला निस्किनु
स्तनको आकारमा अचानक परिवर्तन
निप्पलको आकारमा परिवर्तन, निप्पल भित्र तिर जानु
हात मुनि गाँठो वा सुन्निने