काठमाडौँ। कलेजोमा बनेको मैन जस्तो पदार्थलाई कोलेस्ट्रोल भनिन्छ। स्वस्थ शरीरलाई कोलेस्ट्रोलको मात्रा धेरै चाहिन्छ। कोलेस्ट्रोलले कोशिकाहरूको निर्माणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसले तंत्रिका कोशिकाको सुरक्षा गर्न, भिटामिन बनाउन र हर्मोन उत्पादन गर्ने काम गर्छ। मासु र दुग्धजन्य पदार्थ जस्ता धेरै चीजहरू छन् जुन खाँदा शरीरमा कोलेस्ट्रोल पनि बढ्छ।

हाम्रो शरीरमा मुख्यतया दुई प्रकारको कोलेस्ट्रोल पाइन्छ– उच्च घनत्व लिपोप्रोटिन (HDL) र कम घनत्व लिपोप्रोटिन (LDL) कोलेस्ट्रोल। एलडीएल कोलेस्ट्रोललाई खराब कोलेस्ट्रोल पनि भनिन्छ। एलडीएल कोलेस्ट्रोलको उच्च स्तरले हृदय रोग वा स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछ।

एचडीएल कोलेस्ट्रोललाई राम्रो कोलेस्ट्रोल भनिन्छ। यसले तपाईंको रगतबाट खराब कोलेस्ट्रोललाई कलेजोमा लैजान्छ र त्यसबाट छुटकारा पाउँछ। एचडीएल कोलेस्ट्रोलले तपाईंको शरीरलाई विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूबाट पनि बचाउँछ।

कोलेस्ट्रोल तपाईको रगतबाट बग्छ। एलडीएल कोलेस्ट्रोलको वृद्धिले रक्तनलीका भित्ताहरूमा कोलेस्ट्रोल जम्मा हुन्छ। जसका कारण मुटुमा रगत पुर्याउने रक्तनलीमा यसको असर पर्छ। रक्तनलीमा धेरै कोलेस्ट्रोल जम्मा हुँदा रगतको प्रवाहमा ह्रास आउँछ, जसका कारण तपाईलाई हृदयाघात वा स्ट्रोक जस्ता धेरै प्रकारका समस्याहरूको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ।

शरीरमा एलडीएल कोलेस्ट्रोल बढ्नुको मुख्य कारण धुम्रपान, उच्च रक्तचाप, मधुमेह र उच्च बोसोयुक्त खाना हुन्। ट्राइग्लिसराइड भनिने बोसो हाम्रो शरीरमा पाइन्छ। जब ट्राइग्लिसराइड्स र एलडीएल कोलेस्ट्रोलको स्तर उच्च हुन्छ र एचडीएल कोलेस्ट्रोल कम हुन्छ, रक्त नलीहरूमा प्लाक बनाउँछ।

साथै, उच्च सैचुरेटेड फ्याट भएका चीजहरूले पनि रगतमा कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन सक्छ। यसले रगतमा एलडीएल कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन काम गर्छ। रगतमा एलडीएल कोलेस्ट्रोलको उच्च स्तरले रक्तनलीहरूमा अवरोध उत्पन्न गर्छ, जसले हृदय रोग र स्ट्रोकको जोखिम बढाउँछ। यसका लागि तपाईंले ती चीजहरूको उपभोग नगर्नु महत्त्वपूर्ण छ जसमा सैचुरेटेड फ्याट पाइन्छ। जानौं यी कुराहरु बारे…

यो १० चीजहरूले बढाउन सक्छ तपाईंको कोलेस्ट्रोल लेभल
चकलेट र चकलेट स्प्रेड- चकलेट स्प्रेडमा धेरै चिनी र सैचुरेटेड फ्याट हुन्छ। साथै, दूध र सेतो चकलेटमा पनि उच्च स्तरको सैचुरेटेड फ्याट हुन्छ, जुन तपाईंको कोलेस्ट्रोलको लागि खराब मानिन्छ। यस्तो अवस्थामा, यो महत्त्वपूर्ण छ कि चकलेट र चकलेट स्प्रेड किन्दा, तपाईंले यसको लेबलमा लेखिएका चीजहरू राम्ररी जाँच गर्नुपर्छ। मिठाई खान मन लाग्यो भने डार्क चकलेट खान सकिन्छ।

चिज – चिजमा स्याचुरेटेड फ्याटको मात्रा धेरै हुन्छ। चीज पूर्ण रुपमा दुधमा भएको फ्याटबाट बन्ने गर्दछ। चिज थोरै मात्रामा सेवन गर्नु तपाईको लागि खतरनाक होइन, तर यसको धेरै सेवनले कोलेस्ट्रोलको स्तर बढ्छ।

नरिवलको तेल- नरिवलको तेलमा ९० प्रतिशत स्याचुरेटेड फ्याट हुन्छ। नरिवलको तेल मक्खन भन्दा धेरै बेकार मानिन्छ। नरिवलको तेलको सेवनले एचडीएल र एलडीएल दुवैमा उल्लेखनीय वृद्धि हुन थाल्छ। धेरै मात्रामा नरिवलको तेल उपभोग गर्नाले हृदय रोगको जोखिममा उल्लेखनीय वृद्धि हुन सक्छ।

कलेजो र ओफल – कलेजो जस्तै, ओफल वा अंग मासु पोषक तत्वको धेरै राम्रो स्रोत हो, तर यसमा कोलेस्ट्रोल उच्च हुन्छ। भैसीको मासुको कलेजो र भेडाको कलेजो, मृगौला र मुटुमा धेरै मात्रामा स्याचुरेटेड फ्याट र कोलेस्ट्रोल हुन्छ।

फ्राइड फास्ट फूड- फ्रेन्च फ्राइज वा फ्राइड चिकेन जस्ता गहिरो फ्राइड फास्ट फूडमा स्याचुरेटेड फ्याट, नुन र उच्च क्यालोरीहरू हुन्छन्। यी तपाईंको कोलेस्ट्रोल लेभलको लागि खराब मानिन्छ। फ्राइड फास्ट फूडको नियमित र उच्च सेवनले एचडीएल कोलेस्ट्रोलको स्तर घट्न थाल्छ र एलडीएल कोलेस्ट्रोलको स्तर बढ्न थाल्छ। शरीरमा स्वस्थ कोलेस्ट्रोलको स्तर कायम राख्न फास्ट फूड सीमित मात्रामा सेवन गर्नुहोस्।

बटर र बोसो – बटर र पशुको बोसोमा उच्च मात्रामा स्याचुरेटेड फ्याट पाइन्छ, जसले तपाईंको शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन सक्छ। खानामा बटरको सट्टा जैतुनको तेल प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ।

रातो मासु- राँगोको मासु र भेडाको मासु जस्तै रातो मासुमा स्याचुरेटेड फ्याट र कोलेस्ट्रोल बढी हुन्छ। यदि तपाइँ आफ्नो शरीरमा कोलेस्ट्रोलको स्तर घटाउने प्रयास गर्दै हुनुहुन्छ भने रातो मासुको सट्टा कुखुराको मासु खानुहोस्।

प्रशोधित मासु- बेकन वा ससेज जस्ता प्रशोधित मासुमा नुन र बोसो धेरै हुन्छ। डिब्बाबंद, नुन, स्मोक्ड, सुकेको मासुमा पनि स्याचुरेटेड फ्याट बढी हुन्छ, जसले तपाईंको शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन सक्छ।

क्रिम- फुल फ्याट दूधबाट बनेको हेभी क्रिममा स्याचुरेटेड फ्याटको मात्रा धेरै हुन्छ। बजारमा पाइने व्हिप्ड क्रिम पनि तपाईका लागि हानिकारक साबित हुन सक्छ। यसले क्यालोरी बढाउनुका साथै कोलेस्ट्रोलको स्तर पनि बढाउँछ।

प्याकेज गरिएको खाना – चिप्स, डोनट्स, केक, बिस्कुट र कुकीज जस्ता प्याकेज गरिएका खाजा र मिठाईहरूमा स्याचुरेटेड फ्याट र क्यालोरीहरू उच्च हुन्छन्। यदि तपाइँ यी मध्ये कुनै पनि चीजको नियमित सेवन गर्नुहुन्छ भने, तपाइँको कोलेस्ट्रोल स्तर उल्लेखनीय रूपमा बढ्न सक्छ।