काठमाडौं । हिन्दू धर्ममा प्रकृतिलाई ईश्वरको स्वरूप मानिन्छ। त्यसैले धर्ममा रूख, बोटबिरुवा, हिमाल र नदीको पूजा गरिन्छ। यिनीहरूमा पनि केही विशेष नदी, हिमाल, रूख तथा बोटबिरुवाहरू छन् । जसलाई आध्यात्मिक दृष्टिकोणले भगवानको रोजाइ र प्रतीक मानिन्छ। जसलाई भगवानलाई प्रसन्न पार्न र दुःखबाट छुटकारा पाउन महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। यस्तै एउटा रुख हो शमी ।

ज्योतिषशास्त्र अनुसार शमीको रुख भगवान शिव, गणेश र शनिलाई प्रसन्न गरी मनोकांक्षा पूरा गर्न महत्वपूर्ण मानिन्छ । नेपालीमा शमी भनिने रूखलाई बाइनोमियल नोमेनक्लेचरअनुसार फिकस बेन्जामिना भनिन्छ । यो वर फिकस बेन्गालेन्सिस कै परिवारमा पर्ने एउटा रूख हो । यो वृक्षलाई हिन्दू धर्मावलम्बीहरू पूजा गर्ने गर्दछन् ।

शमीको रुखलाई भगवान शिवको प्रतीक मानिन्छ । यस्तो अवस्थामा यसको पूजालाई भगवान शिवको पूजा बराबर मानिन्छ। अहिले भगवान शिव गणेशका पिता र शनिको गुरु भएकाले शमीको पूजा गर्दा गणेश र शनि पनि प्रसन्न हुन्छन् भनिन्छ ।

धेरै पौराणिक कथाहरूमा पनि शमीको उल्लेख छ। किंवदन्तीअनुसार भगवान रामले लंका जितेर भगवान शंकरको पूजासँगै शमीको पनि पूजा गरेका थिए । नवरात्रिमा माँ दुर्गा र विजयादशमीको पूजामा पनि शमीको पूजा धेरै धार्मिक ग्रन्थहरूमा उल्लेख गरेको पाइन्छ ।

घरमा शमी कहिले र कहाँ लगाउने?:
शमीको रुख घरमा पनि रोप्न सकिन्छ ।यसलाई विजयादशमीका दिन वा शनिबार घरमा उत्तर–पूर्व दिशामा रोप्नु उत्तम मानिन्छ।

शमीले शनिको क्रोधबाट बचाउँछ:
शमीको रूख रोप्नुका धेरै फाइदाहरू छन्। शिव पुराणअनुसार शिवलिंगमा शमीको पात चढाउँदा भगवान शिव प्रसन्न हुन्छन् र व्यक्तिको मनोकामना पूरा हुन्छन्। भगवान गणेश, शनि, दुर्गा लगायत समस्त देवी देवताले प्रसन्न भई परिवारमा सुख, समृद्धि प्रदान गर्दछ भन्ने मान्यता छ । शमीको रुखमा शनिदेवको वास हुने विश्वास पनि छ । यस्तो अवस्थामा शनिको प्रकोपबाट बच्नको लागि शमीको पूजा गर्दा राम्रो हुने विश्वास गरिन्छ ।

शमीको पूजा कसरी गर्ने?:
शमीलाई नियमित पानी हालेर त्यसको अगाडि दियो बाल्नुहोस्। भगवान शिवलाई दैनिक कम्तीमा एउटा पात अर्पण गर्नुहोस्। ध्यान दिनुहोस् कि नुहाई र राती यसलाई नछुनुहोस्। कुनै पनि कामको लागि घरबाट बाहिर निस्कँदा यसको दर्शन गरेर निस्किनु होस् ।