काठमाडौँ। स्ट्रोक एक गम्भीर अवस्था हो जुन मस्तिष्कमा रक्त प्रवाह बन्द हुँदा हुन्छ। यो एउटा न्यूरोलोजिकल समस्या हो, जसलाई ब्रेन अट्याक पनि भनिन्छ। सरल शब्दमा बुझ्दा मस्तिष्कको रक्तनली फुटेर रगत बग्न थाल्दा स्ट्रोकको अवस्था आउँछ । यस्तो अवस्थामा मानिसको ज्यान समेत जान्छ ।

विश्वसँगै नेपालमा पनि स्ट्रोकका घटनाहरू तीव्र गतिमा बढिरहेका छन्। भर्खरै एउटा अनुसन्धान गरिएको छ जसमा भनिएको छ कि कुन ब्लड ग्रुप भएका व्यक्तिलाई स्ट्रोकको सम्भावना बढी हुने गर्दछ। यदि तपाईको ब्लड ग्रुप पनि रिसर्चमा उल्लेख गरिएको छ भने तपाईले सावधानी अपनाउनुपर्छ र आफ्नो जीवनशैली सुधार्नुपर्छ।

यी व्यक्तिहरूलाई हुन्छ स्ट्रोकको उच्च जोखिम 

डेलीमेलका अनुसार अनुसन्धान कर्ताहरूले कुनै पनि व्यक्तिको ब्लड ग्रुपबाट स्ट्रोकको जोखिम पत्ता लगाउन सकिने बताएका छन्। अमेरिकी शोधकर्ताहरूले स्ट्रोक र इस्केमिक स्ट्रोक (स्ट्रोकको सबैभन्दा सामान्य प्रकार) को आनुवंशिकीमा धेरै अनुसन्धानहरूको समीक्षा गरे।

इस्केमिक स्ट्रोक तब हुन्छ जब मस्तिष्कमा रगत र अक्सिजनको आपूर्ति रुक्छ। यो स्ट्रोकको सबैभन्दा सामान्य प्रकार हो, हरेक १० केशमा  ९ जनामा हुने गर्छ। रगतको थुप्रोहरू सामान्यतया ती क्षेत्रहरूमा बन्छन् जहाँ धमनीहरू समयसँगै साँघुरो हुन्छन्।

वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए कि रक्त समूह ए भएका मानिसहरूलाई अन्य सबै रक्त समूह भएका मानिसहरूको तुलनामा ६० वर्षको उमेरअघि मस्तिष्कघातको जोखिम १६ प्रतिशत बढी हुन्छ। ब्लड ग्रुपसँगै लिङ्ग, तौल र अन्य कारकहरू पनि जिम्मेवार हुन्छन्।

यसबाहेक, बी रगत समूह भएका व्यक्तिहरूलाई स्ट्रोकको जोखिम अलि बढी थियो तर रक्त समूह ओ भएकाहरूलाई सबैभन्दा कम जोखिम थियो।

ओ ब्लड ग्रुपका मानिसलाई राहत

न्यूरोलोजी जर्नलमा प्रकाशित अध्ययनका अनुसार युनिभर्सिटी अफ मेरिल्याण्डको टोलीले ७ हजार स्ट्रोक रोगी र विभिन्न अनुसन्धानमा संलग्न ६ लाख व्यक्तिको स्वास्थ्य परीक्षण गरेका थिए। उनीहरूले ओ ब्लड ग्रुप भएका व्यक्तिहरूलाई ६० वर्षको उमेरअघि मस्तिष्कघात हुने सम्भावना १२ प्रतिशतले कम भएको पत्ता लागेका छन् भने बी र एबी रक्त समूहमा कुनै असर परेको थिएन।

अनुसन्धानले यो पनि बताएको छ कि ए ब्लड ग्रुप भएका व्यक्तिहरूमा प्रत्येक १६ मध्ये एकमा स्ट्रोकको कारण उनीहरूको रगत मात्र हुन सक्छ। अनुसन्धानका सह-अनुसन्धानकर्ता तथा न्यूरोलोजीका प्राध्यापक डा. स्टिभन किट्टनरका अनुसार ‘मानिसहरूमा प्रारम्भिक स्ट्रोकका लक्षणहरू देखिन थालेका छन्। स्ट्रोकका कारण मानिसको मृत्यु हुने सम्भावना बढी हुन्छ। हामीलाई अझै पनि थाहा छैन कि ब्लड ग्रुप ए लाई किन उच्च जोखिम छ।

यी रगत समूह भएका व्यक्तिहरूलाई यति प्रतिशत छ उच्च जोखिम 

अनुसन्धानमा भनिएको छ कि जसको ब्लड ग्रुप भएका मानिसहरुलाई स्ट्रोकको खतरा बढी हुन्छ ।

ओ सकारात्मक: ३८ प्रतिशत बढी
ओ नकारात्मक: ७ प्रतिशत बढी
ए सकारात्मक: ३४ प्रतिशत बढी
ए नकारात्मक: ६ प्रतिशत उच्च
बि सकारात्मक: ९ प्रतिशत बढी
बि नकारात्मक: २ प्रतिशत बढी
एबि सकारात्मक: ३ प्रतिशत बढी
एबि नकारात्मक: १ प्रतिशत बढी

परोपकारी स्ट्रोक एसोसिएसनका प्रमुख अनुसन्धान संचार र संलग्नता डा. क्लेयर जोनासका अनुसार नयाँ अध्ययन स्ट्रोकको आनुवंशिक जोखिम बुझ्नको लागि एक राम्रो कदम थियो। हामीलाई अहिलेसम्म थाहा छैन किन रक्त समूह ए भएका मानिसहरूलाई प्रारम्भिक स्ट्रोकको जोखिम बढ्छ। यसको मतलब हामीले स्ट्रोकको रोकथामको लागि प्रारम्भिक उपचार पनि विकास गर्न सकेका छैनौं। यद्यपि, यो अनुसन्धानले स्ट्रोकको अन्य जोखिम बारे जान्न र निगरानी गर्न मद्दत गर्न सक्छ। सबैले स्ट्रोकको जोखिम कम गर्न, समय समयमा रक्तचाप जाँच गराउन र राम्रो जीवनशैली कायम गर्न उपयुक्त कदम चाल्नुपर्छ।