काठमाडौँ। अहिले मधुमेह सामान्य रोग मध्ये एक भएको छ। अहिलेको समयमा मधुमेहका बिरामीको संख्या तिब्र गतिमा बढिरहेको छ। मानिसको सुस्त जीवनशैली, गलत खानपान र केही नराम्रो बानीले मधुमेहका बिरामी बढ्दै गएको चिकित्सकहरू बताउँछन्।

प्रि-डायबिटिज अवस्था व्यक्तिको लागि अत्यन्तै खतरनाक साबित हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा तपाईले आफ्नो जीवनशैली परिवर्तन गर्नुपर्छ। यदि यसको लक्षण समयमै पहिचान गरियो भने मधुमेहलाई जोखिमको स्तरमा पुग्नबाट जोगाउन सकिन्छ ।

प्रि-डायबिटिज हुनु अघि देखिने लक्षणहरु

प्रि-डायबिटिजको प्रारम्भिक लक्षण पसिना आउनु र चक्कर लाग्नु हुन सक्छ। मधुमेहको बेला शरीरको आन्तरिक तापक्रम ठीक राख्न निकै गाह्रो हुन्छ। मधुमेहका कारण शरीरको तापक्रम कायम राख्ने प्राकृतिक क्षमता हराउँछ। मधुमेह हुँदा अत्यधिक पसिना आउनु वा पसिनाको कमि हुने हुन सक्छ। चक्कर लाग्नु , खुट्टामा अत्याधिक पसिना आउनु वा खुट्टा सुनिनु पनि प्रि-डायबिटिजको लक्षण हुन सक्छ।

मधुमेह हुनु अघि शरीरमा प्रि-डायबिटिजका लक्षणहरू देखा पर्छन्, जुन पत्ता लगाउन अलि गाह्रो हुन्छ। चिनीको मात्रा बढ्दा प्रि-मधुमेहको जोखिम हुन सक्छ तर प्रि-डायबिटिज निको हुन्छ। प्रि-मधुमेह जीवनशैली परिवर्तन र खानपानबाट निको हुन्छ, जसले मुटुसम्बन्धी समस्याको जोखिम कम गर्छ।

प्रि-डायबिटिज भनेको के हो ?

जब रगतमा ग्लुकोजको स्तर सामान्य भन्दा बढी हुन्छ तर मधुमेहको स्तरमा पुग्न सक्दैन, यसलाई “प्रि-डायबिटिज” भनिन्छ। प्रि-डायबिटिजका कारण शरीरमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन् जुन सामान्य हो। त्यसैले मानिसहरूलाई प्रि-डायबिटिजका लक्षणहरू चाँडै थाहा हुँदैन।

प्रि-डायबिटिज धेरै कारणले हुन सक्छ जस्तै- खराब जीवनशैली, मोटोपना। प्रि-डायबिटिजले उच्च रक्तचाप, चक्कर लाग्ने, बान्ता हुने, पसिना आउने, खुट्टा सुन्निने जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ। प्रि-डायबिटिजमा तौल नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ, अन्यथा तौल बढी हुँदा क्यान्सर, उच्च रक्तचाप, मुटुको समस्या, हृदयाघात आदि जस्ता खतरनाक स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ।

प्रि-डायबिटिज नियन्त्रण गर्ने उपाय

यदि पुरुषको कम्मरको साइज ४० भन्दा बढी र महिलाको कम्मरको साइज ३५ भन्दा बढी छ भने यी लक्षणहरू प्रि-डायबिटिजका पनि हुन सक्छन्, त्यसैले प्रि-डायबिटिजलाई नियन्त्रण गर्न दैनिक ३० मिनेट हिँड्नुपर्छ। दैनिक हिँड्दा राम्रो जीवनशैली मात्र नभई शरीरको बोसो पनि समाप्त हुन्छ, जसले तौल पनि घटाउँछ।

उच्च फाइबरयुक्त आहारको सेवन गर्नाले पनि प्रि-डायबिटिजमा उपयोगी हुन सक्छ। उच्च फाइबरको लागि रास्पबेरी उपभोग गर्न सकिन्छ। रास्पबेरीको सेवनले रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रणमा रहन्छ। गाजर, बन्दागोभी, सलाद पनि प्रि-डायबिटिजको आहारमा समावेश गर्न सकिन्छ।