काठमाडौँ। शरीरलाई उचित कार्य गर्नको लागि कोलेस्ट्रोल धेरै महत्त्वपूर्ण छ। कोलेस्ट्रोल रगत भित्र पाइने मोम जस्तो पदार्थ हो। कोलेस्ट्रोलको मद्दतले शरीरका कोशिका र अंगहरूले राम्रोसँग काम गर्छ। यद्यपि, कोलेस्ट्रोल हर्मोन, भिटामिन र पाचनको लागि आवश्यक फ्लूइड उत्पादनमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

हाम्रो शरीरमा दुई प्रकारको कोलेस्ट्रोल पाइन्छ, जसलाई गुड कोलेस्ट्रोल (उच्च घनत्व लिपोप्रोटिन) र ब्याड कोलेस्ट्रोल (कम घनत्व लिपोप्रोटिन) भनिन्छ।  राम्रो कोलेस्ट्रोलको कुरा गर्दा, यो हाम्रो शरीरको लागि धेरै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। राम्रो कोलेस्ट्रोल (HDL) ले रगतमा जम्मा भएको बोसोलाई कम गर्न मद्दत गर्छ र हाम्रो धमनीहरूलाई सफा राख्छ जसले गर्दा हृदयमा रगतको प्रवाह राम्रोसँग हुन सक्छ।

जबकि, खराब कोलेस्ट्रोल शरीरको लागि हानिकारक मानिन्छ। खराब कोलेस्ट्रोलले रगत र अक्सिजनलाई मुटुमा पुर्‍याउने रक्तकोषहरूलाई रोक्छ। शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोल (एलडीएल) बढेपछि धमनीमा अत्यधिक बोसो जम्मा हुन थाल्छ, जसका कारण मुटुसम्म पुग्ने धमनीमा रगतको प्रवाह रोकिन्छ। मुटुमा रगतको सही मात्रा पुग्न नसक्दा हृदयाघात, स्ट्रोकजस्ता धेरै रोगको जोखिम बढ्छ ।

जीवनशैलीमा परिवर्तन गरेर शरीरमा राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन र खराब कोलेस्ट्रोल घटाउन सकिन्छ। त्यसोभए यदि तपाई पनि आफ्नो मुटुलाई स्वस्थ राख्न र हृदयघात वा स्ट्रोकको जोखिमबाट बच्न चाहनुहुन्छ भने, हामी तपाईलाई केहि यस्ता चीजहरूको बारेमा बताउन गइरहेका छौं, जसको सेवनले शरीरमा राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउँछ। आउनुहोस् जानौं यी कुराहरू-

१. चिया बिउ- चिया बिउलाई सुपरफुड मानिन्छ। यसमा धेरै प्रकारका पोषक तत्वहरू समावेश हुन्छन्। चियाको बिउलाई ओमेगा ३ फ्याटी एसिड, फाइबरको राम्रो स्रोत मानिन्छ। यसको दैनिक सेवनले शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर घटाउँछ र राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउँछ। चियाको बीउले पनि रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन काम गर्छ। यसलाई खाँदा लामो समयसम्म पेट भरिएको महसुस हुन्छ, यस्तो अवस्थामा यो तौल घटाउनका लागि पनि निकै लाभदायक मानिन्छ।

२. जौ– जौ स्वास्थ्यका लागि पनि निकै फाइदाजनक मानिन्छ। जौ एक पूर्ण अन्न हो जसमा बीटा-ग्लुकान उच्च हुन्छ, एक घुलनशील फाइबर जसले शरीरमा राम्रो कोलेस्ट्रोल र खराब कोलेस्ट्रोलको स्तरलाई सन्तुलनमा राख्न मद्दत गर्दछ। जौमा भिटामिन बी कम्प्लेक्स, आइरन, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, म्यांगनीज, सेलेनियम, जिंक, कपर, प्रोटिन, एमिनो एसिड, डाइटरी फाइबर र धेरै प्रकारका एन्टिअक्सिडेन्ट पाइन्छ।

३. ओखर – ओखर ओमेगा ३ फ्याटी एसिडको राम्रो स्रोत हो जुन मुटुको स्वास्थ्यका लागि निकै फाइदाजनक मानिन्छ। ओखरले खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर घटाउन र राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउने काम गर्छ। ओखरमा प्रोटिन, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, आइरन, फस्फोरस, कपर र सेलेनियम पाइन्छ। अखरोटले मुटुसँग सम्बन्धित रोगको जोखिम मात्र कम गर्दैन, मधुमेह र मोटोपनाबाट बच्न पनि फाइदाजनक साबित भएको धेरै अनुसन्धानमा खुलेको छ।

४. भटमास- भटमासबाट तपाईले मासुमा पाइने फाइदा जति फाइदा पाउन सक्नु हुन्छ। भटमासमा अनस्याचुरेटेड फ्याट, फाइबर र प्रोटिन पाइन्छ। सोयाबिनले राम्रो कोलेस्ट्रोलको स्तर बढाउन र खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर घटाउन मद्दत गर्छ। यसबाहेक, यसले लिपिड प्रोफाइल सुधार गर्न पनि काम गर्दछ। भटमासको सेवनले शरीरलाई प्रशस्त मात्रामा प्रोटिन प्राप्त हुन्छ, जुन डाइटर्सका लागि फाइदाजनक हुन्छ। यसका साथै भटमासको सेवनले मानिसलाई मुटु रोगबाट पनि टाढा राख्छ।

५. जैतुनको तेल- जैतून र यसबाट तयार हुने तेलमा स्वस्थ फ्याटको मात्रा धेरै हुन्छ, जसले गर्दा यसले शरीरमा खराब कोलेस्ट्रोलको स्तर घटाउन मद्दत गर्छ। जब तपाइँ नियमित रिफाइन्ड तेलको सट्टा मोनोअनस्याचुरेटेड जैतुनको तेल सेवन गर्नुहुन्छ, यसले हृदयसँग सम्बन्धित रोगहरूको जोखिमलाई उल्लेखनीय रूपमा कम गर्छ। जैतुनको तेलमा एन्टी-इन्फ्लेमेटरी गुण हुन्छ जसले दुखाइ र सूजन कम गर्न मद्दत गर्दछ।