काठमाडौँ। मधुमेह एक पुरानो रोग हो जसलाई जराबाट उन्मूलन गर्न सकिदैन तर जीवनशैली परिवर्तन गरेर यसलाई नियन्त्रणमा राख्न सकिन्छ। मधुमेहको समस्या ३ प्रकारको हुन्छ– टाइप १ मधुमेह, टाइप २ मधुमेह र गर्भावस्थाको मधुमेह।

रगतमा चिनीको मात्रा बढेपछि मधुमेहको समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ। यस्तो अवस्थामा रगतमा चिनीको मात्रा निरन्तर जाँच्ने, समयमै औषधि सेवन गर्ने र दैनिक व्यायाम गरेर मधुमेह नियन्त्रण गर्न सकिन्छ।

यदि मधुमेहको समस्या छ भने बिहान उठ्नेदेखि राती सुत्दासम्मका सबै क्रियाकलापमा ध्यान दिनु जरुरी छ। यदि तपाई पनि मधुमेहको समस्याबाट ग्रसित हुनुहुन्छ र यसलाई नियन्त्रण गर्न चाहनुहुन्छ भने, हामी तपाईलाई सुत्ने समयको केही दिनचर्याको बारेमा बताउन गइरहेका छौं जुन तपाईले दैनिक पालना गर्नुपर्छ। आउनुहोस् यी सुत्ने समयको दिनचर्या बारे जानौं-

आफ्नो बेडरूम तयार गर्नुहोस् 
बारम्बार तिर्खा लाग्ने, पिसाब लाग्ने, स्नायु दुख्ने र अनियन्त्रित भोकका कारण करिब ५० प्रतिशत मधुमेहका बिरामीलाई राती सुत्न नमिल्ने समस्या हुने गरेको छ। यी सबै चीजहरूबाट छुटकारा पाउनको लागि, तपाईंले आफ्नो डाक्टरको सल्लाह लिनु पर्छ, तर तपाईं सुत्ने समयको दिनचर्या बनाएर पनि यस समस्याबाट छुटकारा पाउन सक्नुहुन्छ।

राम्रो निन्द्राका लागि मधुमेहका बिरामीले राति सुत्नुअघि मनतातो पानीले नुहाउनु र किताब पढ्नुपर्छ।

राति सुत्नुअघि कोठाको बत्ती मधुरो गर्नुहोस् र फोनको स्क्रिन सकेसम्म कम प्रयोग गर्नुहोस्। यसका साथसाथै कोठामा निलो बत्ती प्रयोग नगर्नुहोस्। इलेक्ट्रोनिक उपकरणहरूबाट उत्सर्जित निलो प्रकाशले मस्तिष्कलाई संकुचित बनाउँछ, जसले गर्दा तपाईं लामो समयसम्म जागी रहने हुन्छ।

यदि तपाईंलाई राती सुत्न समस्या छ भने, तपाईंले कोठाको तापक्रमलाई मेन्टेन राख्नु महत्त्वपूर्ण छ।

यदि तपाईलाई सानो आवाजले पनि ब्यूँझाउँछ भने, तपाई कोठाको ढोका बन्द गरेर र फोन साइलेन्ट राखेर सुत्नु महत्त्वपूर्ण छ।

बेडटाइम स्नैक्स
मधुमेह रोगीहरूले सुत्ने समयमा बेडटाइम स्नैक्स लिनबाट जोगिनुपर्छ किनभने यसले तपाईंको रगतमा चिनीको मात्रा बढाउन सक्छ। तर धेरै पटक मधुमेहका बिरामीलाई राति धेरै भोक लाग्छ जसका कारण निद्रा खुल्छ। राति भोक लाग्दा, मधुमेह रोगीहरूले स्वस्थ चीजहरू खानु आवश्यक छ ताकि तपाईंको रगतमा चिनीको स्तर मेन्टेन रहोस्। यसको लागि तपाईले आफ्नो डाक्टरसँग सल्लाह लिनुहोस्।

मधुमेहका बिरामीले राति भोक लाग्दा एभोकाडो, कम चिनी भएको दही, पिनट बटर स्यान्डविच आदि खान सक्छन्।

साथै, ध्यान दिनुहोस् कि जब तपाईलाई राती भोक लाग्छ, स्न्याक्स थोरै मात्रामा मात्र खानुहोस्। अन्यथा, धेरै क्यालोरीहरू उपभोग गर्दा तपाईंको वजन बढ्न सक्छ। साथै, तपाईंले बिहान उठेपछि आफ्नो रगतमा चिनीको मात्रा दैनिक रूपमा निगरानी गर्नुपर्छ।

आफ्नो खुट्टामा विशेष ध्यान दिनुहोस्
लामो समयदेखि मधुमेहको समस्या रहेमा स्नायुमा क्षति हुन थाल्छ, जसका कारण खुट्टामा संवेदनशीलता निकै कम हुन्छ। यदि तपाईंले आफ्नो खुट्टामा कुनै संवेदना महसुस गरिरहनुभएको छैन भने, तपाईंले घाउ वा संक्रमणको समस्या सामना गर्नुपर्ने हुन सक्छ। कहिलेकाहीँ यो संक्रमणले गम्भीर रूप पनि लिन सक्छ।

रगतमा चिनीको मात्रा बढ्ने र मधुमेहका बिरामीमा रक्तसञ्चार कमजोर भएकाले संक्रमण निको हुन सक्दैन। यस कारणले गर्दा, मधुमेह रोगीहरूमा गम्भीर संक्रमणको जोखिम धेरै उच्च हुन्छ। तर, समयमै लक्षण पत्ता लगाएर उपचार गराएमा यसबाट बच्न सकिन्छ। यस्तो अवस्थामा राती सुत्नुअघि खुट्टामा ध्यान दिनु आवश्यक हुन्छ।