काठमाडौं । विश्वको शीर्ष तेल निर्यात गर्ने देश साउदी अरेबियाले जुलाईमा एशियामा बेच्ने सबै कच्चा तेलको मूल्यमा भारी कटौती गर्न सक्छ। तेल निर्यात गर्ने देशहरुको संगठन ओपेक प्लसको जुन ३ देखि ४ सम्मको बैठक अघि यो खबर आएको हो । बैठकमा ओपेक प्लस देशहरू फेरि तेल उत्पादन कटौती गर्न सहमत हुने विश्वास गरिएको छ ।

एकातिर जहाँ एसियाली तेल बजारमा सहुलियतको तेल बिक्री गरेर रुस बलियो बन्दै गएको छ, अर्कोतर्फ बजारमा राजा रहेको साउदी अरेबिया अहिले कमजोर बन्दै गएको छ । यस्तो अवस्थामा यदि साउदी अरबबाट एसियाका लागि तेलको मूल्य घटेको खबर आयो भने त्यो ठूलो कुरा होइन ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सको सर्वेक्षण अनुसार विश्वको सबैभन्दा ठूलो तेल कम्पनी साउदी अरामकोले जुलाईमा आफ्नो प्रमुख अरब लाइट कच्चा तेलको मूल्य एक डलर प्रति ब्यारेलले घटाउन सक्छ। रोयटर्ससँग कुरा गर्दै सात स्रोतले यो जानकारी दिएको हो ।

यदि यसो भयो भने, जुलाईमा अरब लाइट कच्चा तेलको मूल्य ओमान र दुबईको औसत तेल मूल्य भन्दा प्रति ब्यारेल १.५५ डलर कम हुनेछ, जुन नोभेम्बर २०२१ पछि सबैभन्दा कम हुनेछ। यदि तेलको मूल्य घट्यो भने यसले भारतलाई फाइदा पुर्‍याउँछ किनभने साउदी भारतको दोस्रो ठूलो तेल आपूर्तिकर्ता हो।

यसबारे कुरा गर्दै एक स्रोतले भने, ‘एसियाली रिफाइनरीहरूमा रिफाइनिङ मार्जिन एकदमै न्यून रहेको र तेल रिफाइनिङको लागत घटाउन दबाब छ।’

दुबईको कच्चा तेल प्रशोधन गर्ने एक सिंगापुर रिफाइनरीले मे महिनामा प्रति ब्यारेल ४.२७ डलर औसतमा प्रशोधन गरेको थियो। अप्रिलमा यो नाफा ८१ सेन्ट प्रति ब्यारेलको एकदमै न्यून स्तरमा थियो। जनवरीमा रिफाइनरीको नाफा प्रति ब्यारेल १०.४२ डलर थियो र सोही अनुसार रिफाइनरीको नाफा घटेको छ ।

एसियाका कच्चा तेल प्रशोधन कम्पनीहरूले मे महिनामा साउदी अरबबाट कच्चा तेलको माग र नाफामा आएको कमीलाई ध्यानमा राखेर खरिदमा ढिलाइ गरेका छन् ।

केही एसियाली रिफाइनरीहरू, जस्तै ताइवानको फॉर्मोसाको मेलियाओ र थाइल्याण्डको बाङ्चाकले थोरै मात्रामा कच्चा तेल प्रशोधन गरिरहेका छन्। जापानका रिफाइनरीहरू कोस्मो आयल र एनियोसले बिजुली अभावका कारण प्रशोधन गर्न असमर्थ छन्। यी दुवै रिफाइनरीलाई पुनः रिफाइनरी सुरु गर्न महिनौं लाग्न सक्छ।

स्रोतहरू भन्छन् कि साउदी अरबको ऊर्जा मन्त्रीले सर्ट सेलरहरू विरुद्ध चेतावनी जारी गरे तापनि आगामी ओपेक प्लस बैठकमा उत्पादनमा थप कटौती गर्ने अपेक्षा गरिएको छैन। सर्ट सेलरहरू ती हुन् जसले मूल्य घट्दा ठूलो मात्रामा तेल किन्छन् र मूल्य बढ्दा बेचेर नाफा कमाउँछन्।

एक स्रोतले भन्यो, ‘समस्या तेल बजारमा बढी तेल छ भन्ने होइन, तर समस्या भनेको बजारमा रहेको तेलको मूल्य निकै उच्च हुनु हो।’

तेलको उच्च मूल्यका कारण एसियाका केही रिफाइनरीहरूले जुन महिनामा साउदी आरामकोसँग कम तेल आपूर्तिको माग गरेका छन्। स्रोतहरूले अनुमान लगाए कि अरामकोको कच्चा, अरब एक्स्ट्रा लाइट, अरब लाइट भन्दा सस्तो हुनेछ।

जुन २०२१ मा, अरामकोले अरब लाइटबाट अरब एक्स्ट्रा लाइटको मूल्य घटाएको थियो। यो एक दुर्लभ चाल थियो किनभने पहिले अरब एक्स्ट्रा लाइटको कहिल्यै अरब लाइट भन्दा कम मूल्य थिएन।