काठमाडौं । ट्विटरका संस्थापक तथा पूर्व सीईओ ज्याक डोर्सीले एक अन्तर्वार्तामा भारतमा किसान आन्दोलनका क्रममा आफूलाई ट्विटर बन्द गर्ने धम्की दिएको दाबी गरेका छन् ।

ज्याक डोर्सीले आफूलाई सरकारको आलोचना गर्ने धेरै भारतीय पत्रकारहरूको खाता बन्द गर्न भनिएको दाबी गरे।

भारत सरकारले ज्याक डोर्सीका यी आरोपहरूलाई अस्वीकार गरेको छ। मोदी सरकारमा इलेक्ट्रोनिक्स र टेक्नोलोजी मन्त्री राजीव चन्द्रशेखरले एक विज्ञप्तिमा भनेका छन् कि न त ट्विटरको कार्यालयमा छापा मारिएको थियो न त भारतमा कसैलाई जेल पठाइएको थियो ।

ज्याक डोर्सीका यी आरोपपछि भारतका जनताले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता र सरकारको दृष्टिकोणमाथि पनि प्रश्न उठाइरहेका छन् ।

ज्याक डोर्सीले सोमबार युट्युब च्यानल ब्रेकिङ प्वाइन्टलाई दिएको अन्तर्वार्तामा यस्तो दाबी गरेका हुन् ।

ज्याक डोर्सीलाई ‘शक्तिशाली मानिसहरू’ को मागबारे प्रश्न सोधिएको थियो। यो प्रश्नमा भारतको नाम लिइएको थिएन ।

यसको जवाफमा डोर्सीले किसान आन्दोलनका क्रममा भारत सरकारले ट्वीटर बन्द गर्ने धम्की समेत दिएको बताए ।

ज्याक डोर्सीलाई सोधिएको थियो, “विश्वभरका शक्तिशाली व्यक्तिहरू तपाईंकहाँ आउँछन् र धेरै प्रकारका मागहरू गर्छन्, तपाईं नैतिक सिद्धान्तको मान्छे हुनुहुन्छ, तपाईं कसरी यी परिस्थितिहरूबाट बाहिर निस्कनुहुन्छ?”

यस प्रश्नको जवाफमा उनले भने, ‘उदाहरणका लागि भारत यस्तो देश हो, जहाँबाट किसान आन्दोलनका बेला हामीकहाँ धेरै मागहरू आइरहेका थिए । कतिपय पत्रकारहरु सरकारका आलोचक थिए, उनीहरुको बारेमा । एक हिसाबले हामीलाई भारतमा ट्विटर बन्द गर्ने भनिएको थियो, भारत हाम्रा लागि ठूलो बजार हो। तपउइँका कर्मचारीहरुको घरमा छापा मार्नेछौं, त्यो उनीहरूले गरे । यदि तपाईंले हाम्रो कुरा सुन्नुभएन भने हामी तपाईंको कार्यालय बन्द गर्नेछौं। यो लोकतान्त्रिक देश भारतमा भइरहेको थियो।”

भारत सरकारले ज्याक डोर्सीको आरोप अस्वीकार गरेको छ । भारतका इलेक्ट्रोनिक्स र टेक्नोलोजी राज्यमन्त्री राजीव चन्द्रशेखरले ट्विटरमा जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनेका छन् कि यो ट्विटरको इतिहासमा एक शंकास्पद अवधिलाई हटाउने प्रयास हो।

उनले ज्याक डोर्सीको नेतृत्वमा ट्विटर र उनको टोलीले लगातार भारतीय नियम उल्लंघन गरिरहेको बताए । तथ्य यो हो कि सन् २०२० देखि २०२२ सम्म उनले लगातार भारतको कानुनको पालना गरेनन् । ट्विटरले अन्ततः जुन २०२२ मा कानूनको पालना गर्‍यो।

उनले न कोही जेल गएको न ट्विटर बन्द भएको बताए ।

केन्द्रीय मन्त्रीले भने, “ट्विटरले भारतको कानून लागू हुँदैन जस्तो व्यवहार गर्यो। भारत एक सार्वभौम राष्ट्र हो र यो सुनिश्चित गर्ने अधिकार छ कि भारतमा सञ्चालित सबै कम्पनीहरूले भारतीय कानूनहरू पालना गर्छन्।”

किसान आन्दोलनको समयलाई उल्लेख गर्दै, राजीव चन्द्रशेखरले भने, “जनवरी २०२१ को प्रदर्शनको क्रममा, त्यहाँ धेरै भ्रामक जानकारीहरू थिए र नरसंहारको रिपोर्टहरू पनि आइरहेका थिए जुन बिल्कुल नक्कली थियो। भारत सरकार यस्तो सूचनालाई प्लेटफर्मबाट हटाउन बाध्य थियो किनभने त्यस्ता झुटा समाचारहरूले स्थितिलाई बिगार्न सक्छ। ”

राजीव चन्द्रशेखरले अमेरिकाको घटनाक्रमलाई उद्धृत गर्दै ट्विटरले भेदभावपूर्ण मनोवृत्ति अपनाएको आरोप लगाए।

उनले भने, “ज्याकको समयमा ट्विटरको भेदभावपूर्ण मनोवृत्ति यस्तो स्तरमा थियो कि उनीहरूलाई भारतमा भ्रामक जानकारी हटाउन समस्या भएको थियो तर अमेरिकामा यस्तो समस्या भएको थिएन ।”

केन्द्रीय मन्त्रीले भने, भारतमा कसैलाई पनि छापा मारिएको छैन, न त कसैलाई जेल पठाइएको छ । हाम्रो उद्देश्य केवल भारतीय कानूनको पालना सुनिश्चित गर्नु थियो।

अप्रिलमा जारी गरिएको ट्वीटरको पारदर्शिता प्रतिवेदन अनुसार, ट्विटरबाट सामग्री हटाउन माग गर्ने सन्दर्भमा भारत विश्वको अग्रस्थानमा छ।

ट्विटरको पछिल्लो रिपोर्ट अनुसार जनवरी १, २०२२ र जुन ३०, २०२२ बीच, विश्वभरका सरकारहरूले ट्वीटरलाई सामग्री हटाउन माग गर्दै ५३,००० कानुनी सूचनाहरू पठाए।

ट्विटरलाई नियम उल्लंघन गरेकोमा ६,५८६,१०९ सामग्रीमा कारबाही गर्न भनिएको थियो, जसमध्ये ट्वीटरले ५,०९६,२७२ अकाउन्टमा कारबाही गरेको थियो भने १,६१८,८५५ अकाउन्टहरू ट्वीटरको नियम उल्लंघन गरेको कारण निलम्बन गरिएको थियो। ट्विटरले ८५ भन्दा बढी देशहरूमा सरकारहरूबाट प्रयोगकर्ता डेटाको लागि १६,००० भन्दा बढी अनुरोधहरू प्राप्त गर्यो।

ट्विटरका अनुसार यी माग गर्ने शीर्ष देशहरूमा भारत, अमेरिका, फ्रान्स, जापान र जर्मनी रहेका छन्।

ज्याक डोर्सीको यो अन्तर्वार्तापछि सामाजिक सञ्जालमा पनि प्रश्न उठिरहेका छन् ।

युवा कांग्रेस नेता श्रीनिवास बीभीले ज्याकको भिडियो साझा गरे र ट्वीटमा भने, “मदर अफ डेमोक्रेसी – अनफिल्टर्ड”।

पत्रकार राणा अयुबले ज्याक डोर्सीको आरोपलाई ‘घातक’ भनेका छन् ।

सर्वोच्च अदालतका वरिष्ठ अधिवक्ता प्रशान्त भूषणले ट्विटरमा ज्याक डोर्सीको बयान साझा गर्दै लेखे, “भारत सरकारले ट्विटरलाई किसान आन्दोलन र सरकारको आलोचकहरूलाई ब्ल्याक आउट गर्न भन्यो।”

कांग्रेस नेता र कांग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खडगेको कार्यालयमा संलग्न गौरव पाण्डीले ट्वीटमा भनेका छन्, “मोदी र शाह अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताबाट कत्तिको डराउँछन् भन्ने यो अर्को स्पष्ट सन्देश हो।”