काठमाडौं । तेल र ग्यास व्यवसायमा विश्वको सबैभन्दा ठूलो कम्पनी शेलले अझै पनि रूसी ग्यासको व्यापार गरिरहेको छ। यद्यपि, एक वर्ष अघि, शेलले घोषणा गर्‍यो कि यसले रूसको ऊर्जा बजारबाट आफ्नो व्यवसाय फिर्ता लिइरहेको छ।

अभियान समूह ‘ग्लोबल विटनेस’ले गरेको विश्लेषणले सन् २०२२ मा रुसबाट जहाजमार्फत निर्यात हुने ग्यासको आठौं भाग शेलमा पुगेको खुलासा गरेको छ ।

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीका सल्लाहकार ओलेक उस्टेन्कोले शेललाई ‘रक्त पैसा’ लिएको आरोप लगाएका छन्।

शेलले “लामो समयदेखिको व्यापारिक प्रतिबद्धताहरू” को कारणले रूसी ग्यासको व्यापार जारी राख्न बाध्य भएको र कुनै कानून वा प्रतिबन्धहरू उल्लङ्घन गरेको छैन भन्छ।

मे ९ मा, १६०,००० घन मिटर तरल प्राकृतिक ग्यास बोकेको विशाल जहाजले रुसको उत्तरी छेउमा रहेको यामल प्रायद्वीपमा रहेको साबेटा बन्दरगाह छोड्यो।

यो ग्यासको खरिदकर्ता कम्पनी शेल थियो। यो जहाज यमल बन्दरगाहबाट हङकङका लागि प्रस्थान गरेको थियो ।

अभियान समूह ‘ग्लोबल विटनेस’ ले यस वर्ष यमल बन्दरगाहबाट छुटेका एलएनजी बोक्ने जहाजमध्ये मे ९ को जहाज समेत शेलका लागि आठ कार्गो जहाज रहेको बताएको छ ।

गत वर्ष, शेलले ढुवानी जहाजहरू मार्फत रूसको एलएनजी व्यापारको १२ प्रतिशतको लागि जिम्मेवार थियो र रूसको शीर्ष पाँच व्यापारिक साझेदारहरू मध्ये एक हो।

गत वर्ष मार्चमा, युक्रेनमा रसियाको आक्रमण पछि शेलले रूसी तेल किनेकोमा माफी माग्दै आफू रूसी तेल र ग्यास व्यवसायबाट फिर्ता हुने बताएको थियो ।

उसले रुसी तेल किन्न बन्द गर्ने र रुसमा रहेका आफ्ना सर्भिस स्टेसन र अन्य व्यवसाय बेच्ने बताएको थियो । तर, कम्पनीले त्यसो गर्नु जटिल चुनौती रहेको पनि बताएको थियो ।

त्यसयता रुसका दुई बन्दरगाह यमाल र सखालिनबाट एलएनजीले भरिएका कार्गो जहाजहरू शेलतर्फ प्रस्थान गर्दै आएका छन् ।

सखालिन ग्यास परियोजनामा ​​शेलको अल्पसंख्यक हिस्सेदारी थियो, तर गत वर्ष सेप्टेम्बरमा रुसी सरकारले स्थानीय कम्पनीहरूलाई यसको शेयर हस्तान्तरण गरेपछि यो बाहिरियो।

त्यसयता कम्पनीले साखलिन ग्यास आयोजनाबाट ग्यास नलिएको शेलको दाबी छ ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सको रिपोर्टका अनुसार रुसी एलएनजी कम्पनी नोभाटेकसँग यसको सम्झौता जारी रहेको र सन् २०३० सम्म हरेक वर्ष नौ लाख टन ग्यास किन्न बाध्य छ ।

नोभाटेक रूसको दोस्रो ठूलो ग्यास कम्पनी हो र कम्पनीले तिर्ने कर रूसी सरकारको बजेटमा ठूलो योगदानकर्ता हो।

भोलोदिमिर जेलेन्स्कीका सल्लाहकार ओलेक उस्टेन्को भन्छन्, “रूसी ग्यासको व्यापार जारी राखेर शेलले पुटिनको खल्तीमा पैसा जम्मा गरिरहेको छ र युक्रेनी जनता विरुद्ध रुसको बर्बर आक्रमणमा सहयोग गरिरहेको छ भन्ने कुरा स्पष्ट छ।”

उनले यो पनि भने, “रसियामा शेल र सम्पूर्ण तेल उद्योगले कमाएको पैसा उनीहरूको शेयरधारकहरूको लागि पैसा कमाउनुको सट्टा युक्रेनको पुनर्निर्माणमा प्रयोग गर्नुपर्छ।”

शेलका प्रवक्ताले कम्पनीको बचाउ गर्दै भने, “शेलले हाजिर बजारमा रूसी एलएनजी किन्न बन्द गरेको छ तर त्यहाँ लागू कानूनको दायरा भित्र केही दीर्घकालीन व्यापार प्रतिबद्धताहरू पूरा गर्नुपर्नेछ।”