काठमाडौं । भारतमा पछिल्ला केही दिनयता टमाटरको मूल्य आकाशिएको छ । टमाटरको मूल्य प्रतिकिलो २०० रुपैयाँ पुगेको छ ।

यसैबीच उत्तर प्रदेशको महाराजगञ्जसँग जोडिएको नेपाल सीमानाबाट टमाटर तस्करीको खबर आएको छ ।

भन्सार विभागले करिब तीन हजार ६० केजी टमाटर भरिएको दुई पिकअप ट्रक नियन्त्रणमा लिएको पनि समाचार छ ।

टमाटर खान योग्य नभएपछि नष्ट गर्ने निर्णय गरिएको थियो ।

ती टमाटर नष्ट गर्न लगिएको पिकअप भ्यान गोरखपुर जाने क्रममा प्रहरीले समातेको हो ।

भारतमा टमाटर महंगो मूल्यमा पाइन्छ । तर नेपालमा यसको मूल्य प्रतिकिलो ६० रुपैयाँ (भारतीय रुपैयाँमा) छ।

अर्थात् तस्करी गरिएका यी टमाटरको मूल्य करिब १ लाख ८३ हजार रुपैयाँ थियो । अहिले भन्सार विभागले यस विषयमा अनुसन्धान गरिरहेको छ ।

भन्सार विभागका अनुसार करिब तीन हजार किलो टमाटर तस्करीका क्रममा समातेर गुणस्तर जाँचका लागि पठाइएको थियो ।

भन्सार आयुक्त आरती सक्सेनाले यो खेप आयातकर्ता नभएको र आयातको तोकिएको माध्यमबाट नआउने भएकाले रोकेर समातिएको बताइन् ।

तरकारी, फलफूल वा कुनै पनि नाश हुने खाद्य वस्तुमा प्लान्ट क्वारेन्टाइन सर्टिफिकेट हुन्छ।

गुणस्तर जाँचमा समातिएका टमाटर उपभोगका लागि उपयुक्त भेटिएनन् । त्यसैले जुलाइ ८ मा नष्ट गर्ने निर्णय गरियो ।

नियमअनुसार यी टमाटरले गुणस्तर प्रमाणपत्र पाएको भए लिलामी हुने थियो ।

जुलाइ ८ मा टमाटर नष्ट गर्न लागेका दुई पिकअप गाडीको सीसीटीभी फुटेज स्थानीय सञ्चारमाध्यममा देखा परेको थियो ।

जसमा महाराजगञ्जको बनाइलिया चोक नजिकै १२.०४ मा दुईवटा पिकअप भ्यान टमाटर बोकेर हिँडेको देखिन्छ ।

अर्को सीसीटीभी फुटेजमा दिउँसो १.१८ बजे दुबै सवारीसाधन छपवा टोल प्लाजा पार गरी गोरखपुरतर्फ गइरहेको देखिन्छ ।

तर, महाराजगञ्जको नौतनवाबाट करिब ८ किलोमिटर टाढा रहेको सम्पतिहाचौकीका प्रहरी र सशस्त्र सीमा बल (एसएसबी)ले करिब एक घण्टामा दुईवटा पिकअप भ्यानलाई नियन्त्रणमा लिएका थिए ।

त्यसोभए प्रश्न उठ्छ कि यदि यी सवारीसाधनमा बोकिएका टमाटर नष्ट गर्ने आदेश थियो भने किन यति लामो समयसम्म सडकमा दौडिरहेका थिए र टमाटर लिएर कहाँ गएका थिए ?

यससँगै दुईवटा तस्बिर पनि बाहिर आएका छन् जसमा टमाटर किचिएको देखिन्छ । एउटा तस्बिर साँझको र अर्को रातिको हो, जसमा पिकअप भ्यान पनि देखिन्छ ।

त्यसोभए यी तस्करी गरिएका टमाटरहरू बेच्ने प्रयास गरिएको थियो? यो थाहा पाएपछि भन्सार विभागले अनुसन्धान थालेको छ ।

स्थानीय सञ्चारमाध्यमबाट आएका नष्ट भएका टमाटरका तस्बिरहरू तस्करीका टमाटर नै हुन् भन्ने कुरा पनि स्थापित गर्नुपर्ने आयुक्त आरती सक्सेना बताउँछिन् ।

यस सम्बन्धमा भएको अनुसन्धानमा पिकअप ट्रकको तस्विर पनि बाहिर आएको र तिनका चालकलाई पनि सोधपुछ गरिने उनको भनाइ छ ।

यससँगै उनले ती सवारी साधन विभागका नभएर निजी भएको बताइन् ।

भन्सार आयुक्त आरती सक्सेनाले नेपाल–भारत सीमामा निश्चित आयात–निर्यात नाका रहेकाले एसएसआई प्रमाणपत्रविना कुनै पनि आयातकर्ताले आयात गर्न नपाउने बताइन् ।

यी तोकिएका बिन्दुहरूलाई भूमि भन्सार स्टेशनहरू भनिन्छ। तर नेपाल–भारत सीमाना ठूलो छ र दुई देशबीच मानिसको आवतजावत धेरै छ ।

लखनउ भन्सार इकाईले उत्तराखण्ड र उत्तर प्रदेश राज्यहरूको सिमानामा रहेको सम्पूर्ण भारत-नेपाल सीमाको निगरानी गर्दछ।

तर भन्सार विभागका अधिकृतको उपस्थिति निश्चित तोकिएको ठाउँमा मात्रै छ र उनीहरु सशस्त्र बलजस्तै सिमानामा उपस्थित छैनन् ।

आरती सक्सेनाले घटनाको विस्तृत अनुसन्धान प्रतिवेदन मागेको र घटनामा संलग्न ६ अधिकारीलाई विभागको लखनउ मुख्यालयमा सरुवा गरिएको बताइन्। तीमध्ये केही घटनास्थलमा उपस्थित थिए ।

महाराजगञ्जको नौतनवा मण्डीका तरकारी थोक व्यापारी उत्तम कुमारले वर्षाले बाली चौपट भएपछि सबै तरकारी महँगोमा बिक्री भइरहेको बताउँछन् ।

यहाँ बेङ्लुरु र अमरोहाबाट टमाटर ल्याइए पनि अहिले नेपालबाट पनि केही टमाटर आउने गरेको उनको भनाइ छ ।

उनी भन्छन्, ‘अहिले नेपालबाट टमाटर अलि सस्तोमा आउने भएकाले महाराजगञ्जमा भने भाउ सस्तो छ तर गोरखपुरमा भने २ हजारदेखि २ हजार ५ सयसम्म क्रेट बिक्री भई प्रतिकिलो १००–१२० रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको छ । ८०-९० रुपैयाँमा आउने टमाटर हामी लिइरहेका छौं।

नागेश प्रसाद शुक्ला पेशाले वकिल हुन् र नौतनवा तहसीलमा काम गर्छन्।

उनी भन्छन्, “खानामा टमाटरको स्वाद लिने मानिसहरूलाई महंगीले सताएको छ। खासगरी गरिबले किनकी धनीले प्रतिकिलो ५०० रुपैयाँमा पनि टमाटर खान्छन्।”

उनी भन्छन्, ‘यसरी नै वर्षा भयो भने सबै तरकारी महँगो हुनेछ ।