काठमाडौं । वैज्ञानिकहरूले एउटा जनावरको जीवाश्म फेला पारेको बताएका छन् जुन पृथ्वीको सबैभन्दा ठूलो जनावर हुन सक्छ। उनीहरूले प्राचीन ह्वेलको जीवाश्म फेला पारेका छन् जुन अहिले लोपोन्मुख छ।

यो ह्वेल जिउँदो हुँदा यसको तौल करिब २०० टन अर्थात् दुई लाख किलोग्राम हुने वैज्ञानिकहरूको अनुमान छ । सबैभन्दा ठूलो नीलो ह्वेलको जीवाश्म पनि त्यसभन्दा सानो रहेको अनुसन्धानकर्ताहरूले बताएका छन्।

ह्वेलका यी जीवाश्महरू (हड्डीहरू) पेरुको दक्षिणमा अवस्थित मरुभूमिबाट उत्खनन गरिएको हो। यसको नाम पेरुसिटस कोलोसस भनिन्छ।

वैज्ञानिकहरूले उक्त जीवाश्मको कार्बन डेटिङबाट करिब ३ करोड ९० लाख वर्ष पुरानो भएको अनुमान गरेका छन् ।

ब्रसेल्सको रोयल बेल्जियन इन्स्टिच्युट अफ नेचुरल साइन्सेसकी डा. रेबेका बेनियनले भनिन्, “स्पाइनल कर्डको प्रत्येक टुक्रा करिब १०० किलोग्राम हुन्छ, जुन निकै आश्चर्यजनक छ।”

वैज्ञानिकहरूका अनुसार पेरुसेटसको लम्बाइ १७ देखि २० मिटर थियो, जुन सामान्य ह्वेलभन्दा कम हो, तर तौलका हिसाबले यसको हड्डीको तौल ५.३ देखि ७.६ टनसम्म थियो, जसमा शरीरका मांसपेशी र अन्य अंगहरू थपिन्छ। यसको कुल वजन न्यूनतम ५८ टन देखि अधिकतम ३२० टनको दायरा हुन सक्छ।

जीवाश्मविद् डा. मारियो अर्बिनाको नेतृत्वमा रहेको जीवाश्म खोज टोलीका सदस्य डा. एली इम्सनले भनिन्, “यो जीवाश्म करिब १३ वर्षअघि फेला परेको थियो। यसको आकार, बनावटका कारण यसलाई राजधानीमा ल्याउन गाह्रो थियो। यसमा अनुसन्धान गर्न तीन वर्ष मात्रै लाग्यो।”

यो पृथ्वीमा पाइने पुरानो प्रकारको ह्वेल हो, जसलाई बासिलोसौरिड भनिन्छ।

समुद्रमा बस्ने यो ह्वेलको शरीरका करिब १८ वटा हड्डी मरुभूमिबाट निकालिएको थियो । यसमा मेरुदण्डको १३ भाग, चार रिब र हिप हड्डीको एक भाग समावेश छ।

यी विभिन्न टुक्राहरूबाट, वैज्ञानिकहरूले यस जनावरको उमेर र यसको बारेमा धेरै कुरा पत्ता लगाउन सक्षम भएका छन्।

वैज्ञानिकहरुका अनुसार यसको हड्डीको घनत्व बढी हुन्छ, जुन ओस्टियोस्क्लेरोसिस नामक प्रक्रियाको कारणले हुन्छ जसमा हड्डीहरू बीचको खाली ठाउँ भरिन्छ। यी हड्डीहरू आकारमा पनि ठूला थिए, तिनीहरूको बाहिरी भागहरू धेरै बढेका थिए, जसलाई प्याकियोस्टोसिस भनिन्छ।

यो कुनै रोगको लक्षण नभई कम पानीमा पौडी खेल्न सक्षम बनाउने ह्वेलको शरीरमा एक किसिमको अनुकूलन भएको टोलीले जनाएको छ ।

आजको समयमा, यस प्रकारको रूपान्तरण मनेटिस (जसलाई समुद्री गाई पनि भनिन्छ, यो एक प्रकारको समुद्री स्तनपायी हो) मा पाइन्छ जुन विश्वका केही भागहरूमा तटीय क्षेत्रमा पाइन्छ।