काठमाडौं । अमेरिकाले सिख पृथकतावादी नेता र अमेरिकी नागरिकको अमेरिकी भूमिमा हत्या गर्ने षड्यन्त्रको पर्दाफास गरेको दाबी गरेको छ ।

निखिल गुप्ता नामका एक भारतीय नागरिकमाथि एक भाडाका हत्यारालाई एक लाख डलर नगदको बदलामा पृथकतावादी नेताको हत्या गर्न ठेक्का दिएको आरोप लागेको छ।

अभियोग अनुसार हत्याको जिम्मा दिइएको हिटम्यान वास्तवमा अमेरिकी गुप्तचर एजेन्सीका गुप्तचर एजेन्ट थिए ।

निखिल गुप्ता अहिले चेक रिपब्लिकको जेलमा छन् । उनीमाथि लागेको आरोपमा उनलाई २० वर्षसम्मको जेल सजाय हुन सक्छ।

निखिल गुप्तालाई भारतीय अधिकारीले निर्देशन दिएको आरोप छ । अभियोगमा भारतीय अधिकारीको नाम छैन।

अभियोगमा पीडितको नाम छैन तर भारतीय मिडिया रिपोर्टका अनुसार यो आक्रमणको निशाना वकिल र सिख पृथकतावादी नेता गुरपतवन्त सिंह पन्नु थिए। गुरपतवन्त सिंह पन्नु भारतमा ‘आतंकवादी’ घोषित भएका छन्।

ह्वाइट हाउसले अमेरिकाले यो हत्याको षडयन्त्रको मुद्दा भारतसँग उच्च तहमा उठाएको बताएको छ ।

यसअघि क्यानडाले सिख पृथकतावादी नेता हरदीप सिंह निज्जरको हत्यामा भारतको संलग्नता रहेको आरोप लगाएको थियो । क्यानडाका यी आरोपपछि भारत र क्यानडाबीचको सम्बन्ध चिसिएको छ ।

पैसा दिएर हत्या गर्ने षड्यन्त्र गरेको यो आरोपले अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनलाई समेत चिन्तित बनाएको थियो ।

एक उच्च अमेरिकी अधिकारीले बीबीसीलाई बताएअनुसार बाइडेनले अमेरिकी गुप्तचर अधिकारीहरू – सीआईए निर्देशक विलियम बर्न्स र राष्ट्रिय गुप्तचर निर्देशक एभरिल हेन्सलाई भारतीय अधिकारीहरूसँग कुरा गर्न भारत पठाएका थिए।

यी आरोपका बीच भारत सरकारले उनीहरुमाथि छानबिन गरिरहेको बताएको छ ।

सशुल्क हत्याको षड्यन्त्रको आरोपमा फाइनान्सियल टाइम्सको प्रतिवेदनले जुनमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको अमेरिका भ्रमणका क्रममा अमेरिकाले भारतलाई चेतावनी दिएको दाबी गरेको थियो भने भारतको विदेश मन्त्रालयले अमेरिकाले भारतसँग केही इनपुटहरू मात्र साझा गरेको बताएको थियो।

सिख पृथकतावादी नेता हरदीप सिंह निज्जरको १८ जुनमा क्यानडामा हत्या भएको थियो ।

क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले निज्जरको हत्यामा भारतको संलग्नता रहेको आरोप लगाए पनि भारतले ती आरोप अस्वीकार गरेको छ । दुई देशबीच कूटनीतिक तनाव पनि बढेको छ ।

भारतले क्यानडाको आरोपलाई अस्वीकार गर्दै कडा अडान लिएको थियो, तर प्रश्न यो छ कि अमेरिकाले यो हत्या षडयन्त्रको बारेमा भारतलाई चेतावनी दिएको बेला भारतले पनि अमेरिकाप्रति यस्तै रवैया अपनाउन सक्छ कि सक्दैन ?

अमेरिकाको यो आरोपपछि भारतको अडानलाई विश्वभरका मिडियामा प्रमुख स्थान दिइएको छ ।

द डिप्लोम्याटले आफ्नो एउटा रिपोर्टमा लेखेको छ, “यो स्पष्ट छ कि कुनै पनि पक्षले यस विषयमा ठूलो कुरा गर्दैनन्, तर पन्नुको हत्याको षडयन्त्रमा फाइनान्सियल टाइम्सको रिपोर्टमा भारतको प्रतिक्रिया नरम छ र यसको टोन सहयोगी छ। यो ट्रुडोको आरोपप्रति आक्रामक दृष्टिकोणबाट पूर्णतया फरक छ। ”

कूटनीतिज्ञले लेखेका छन्, ‘क्यानडालाई जसरी हप्कायो त्यसरी भारतले अमेरिकालाई हप्काउन सक्दैन । यसको एउटा साधारण कारण यो हो कि भारतको भूराजनीतिक हितका लागि क्यानडाभन्दा अमेरिका बढी महत्त्वपूर्ण छ। यति मात्र होइन, अमेरिकालाई पनि चीनलाई रोक्न भारत चाहिन्छ र यो कुरा भारतले राम्ररी बुझेको छ ।

भारत र अमेरिका एक अर्कामा निर्भर छन् । यही आपसी निर्भरताका कारण निज्जरको हत्यापछि भारत र क्यानडाबीचको सम्बन्ध जसरी बिग्रियो, पन्नुको हत्याको षड्यन्त्रले अमेरिका र भारतबीचको सम्बन्ध नबिगारोस् भन्ने दुवै देश चाहन्छन् ।

गुरपतवन्त सिंह पन्नु एक सक्रिय खालिस्तानी पृथकतावादी हुन् र उनले धेरै पटक भारतविरुद्ध हिंसालाई खुल्ला रूपमा चुनौती दिएका छन्। भर्खरै पन्नुले एयर इन्डियाको उडानलाई निशाना बनाउने चेतावनी दिएका थिए ।