काठमाडौं । तुर्कमेनिस्तानमा प्राकृतिक ग्याँस क्रेटरले दशकौंदेखि वैज्ञानिकहरू र जनतालाई अलमल्लमा पारेको छ। यसलाई ‘नरकको ढोका’ पनि भनिन्छ । नर्कको द्वार भनेर चिनिने यो सन् १९७१ देखि निरन्तर जलिरहेको छ । यो एक प्रसिद्ध पर्यटक स्थल र भौगोलिक घटना हो । काराकुम मरुभूमिमा रहेको यो आगो निभाउने प्रयासका बाबजुद पनि निभ्न सकेन ।

यति धेरै वर्षमा ग्यास रिडिङहरू लिन र माटोको नमूनाहरू प्राप्त गर्न अहिलेसम्म एकजना मानिस मात्रै यो २३० फिट चौडा १०० फिट गहिरो खाडलमा गएका छन् । यसको तापक्रम १ हजार डिग्री सेल्सियस छ। अन्वेषक र साहसी जर्ज कोउरोनिस २०१३ मा यसको तल झरेका थिए ।

नेशनल ज्योग्राफिकका अनुसार कोउरोनिसले दुई वर्षदेखि अभियानका लागि तयारी गरेका थिए र विशेष सूट लगाएर नमूना सङ्कलन गर्न जम्मा १७ मिनेट समय थियो।

‘नरकको ढोका’बाट जिउँदै फर्किएका कोउरोनिसले भने, ‘ती १७ मिनेटको मेरो दिमागमा गहिरो छाप छ। यो धेरै डरलाग्दो थियो, मैले सोचेको भन्दा धेरै तातो र ठूलो थियो। बिचमा झुन्डिँदा तारमा कपडा सुकिरहेको जस्तो लाग्थ्यो । म वरिपरि हेर्दै थिएँ र यो शाब्दिक रूपमा नरकको ढोका जस्तो देखिन्थ्यो किनकि यदि केहि गलत भयो भने म भित्र पस्नेछु र मर्नेछु।’

उनले आफूले बनाएको आरोहण हार्नेस प्रयोग गरे जुन गर्मीले नपग्लिने थियो । यो मिसनले विश्वभर क्रेटरको बारेमा सचेतना फैलायो र यसको भित्रको कोरोनाको तस्वीर इन्टरनेटमा भाइरल भयो।

युनिल्याडको समाचार अनुसार उनले थप भने, ‘दिन होस् या रात यहाँ आगो मात्रै छ । तपाईं किनारमा उभिन सक्नुहुन्छ र आगोको गर्जन सुन्न सक्नुहुन्छ। गर्मी असह्य छ । किनारा वरिपरि र केन्द्रमा पनि हजारौं साना ज्वालाहरू छन्। तलको बीचमा दुईवटा ठूला ज्वालाहरू छन् र सायद यही ठाउँमा प्राकृतिक ग्यास ड्रिलिंग प्वाल थियो, जुन एउटा सिद्धान्तमा आगोको कारण भएको मानिन्छ। यहाँ सबैको रंग सुन्तला देखिन्छ। उनले गर्मी प्रतिरोधी सूटमा पनि ‘उसिनेको आलु जस्तो’ महसुस गरे।

नेशनल ज्योग्राफिकले यो क्रेटर कसरी बन्यो भन्ने थाहा नभएको तर दशकौंदेखि धेरै सिद्धान्त प्रचलित रहेको बताएको छ । यस्तै एउटा कथा अनुसार सन् १९६० को दशकमा तत्कालीन सोभियत युनियनका इन्जिनियरहरूले यस क्षेत्रमा ड्रिलिङ गरिरहेका बेला तिनीहरूको मुनिको जमिन भित्र पसेर एउटा ठूलो प्वाल खोलियो। यो विश्वास गरिन्छ कि इन्जिनियरहरूले मिथेन ग्यास छिटो जलेर सकिने आशामा जलाए। तर त्यो आगो आज पनि बलिरहेको छ । ‘नरकको ढोका’ पर्यटकहरु माझ एक लोकप्रिय गन्तव्य हो र यसले तुर्कमेनिस्तान को लागि ठूलो लाभ प्रदान गर्दछ।