काठमाडौं । भारतको अग्रणी तेल कम्पनी आयल एन्ड नेचुरल ग्यास कर्पोरेशन (ओएनजीसी) विदेश लिमिटेडले लाभांशको बदलामा दक्षिण अमेरिकी देश भेनेजुएलाबाट तेल किन्न वार्ता गरिरहेको छ ।

रिपोर्टका अनुसार ओएनजीसीको करिब ६०० मिलियन डलरको लाभांश भेनेजुएलामा अड्किएको छ। यस विषयमा जानकार दुई व्यक्तिले ओएनजीसीले रोकिएको लाभांशको बदलामा भेनेजुएलाबाट तेल किन्न वार्ता गरिरहेको बताएका छन्।

भेनेजुएला सरकार र विपक्षी दलहरू बीच अक्टोबर २०२३ मा भएको सम्झौता पछि अमेरिकाले भेनेजुएलाको तेल र ग्यासमा लगाएको प्रतिबन्धहरू समाप्त भयो। त्यसपछि ओएनजीसी र भेनेजुएला बीच तेल खरिद सम्बन्धी वार्ता सम्भव भयो । भेनेजुएलाको तेल र ग्यासमा सन् २०१९ देखि प्रतिबन्ध लगाइएको थियो। प्रतिबन्ध अघि भेनेजुएला भारतको पाँचौं ठूलो तेल आपूर्तिकर्ता थियो।

भेनेजुएलासँगको तेल सम्झौता भारतका लागि पनि महत्त्वपूर्ण छ किनभने भारत विश्वको सबैभन्दा ठूलो तेल खरिदकर्ता हो। भारतले सुरुदेखि नै सस्तोमा तेल किन्ने भनेको छ । यस्तो अवस्थामा भेनेजुएलाबाट लाभांशको बदलामा तेल प्राप्त भयो भने भारतको विदेशी मुद्रा सञ्चिति पनि बढ्नेछ ।

वास्तवमा, भारतले भेनेजुएलाको पेट्रोलियोस डे भेनेजुएला एसएको सान क्रिस्टोबल परियोजनामा ​​पनि लगानी गरेको छ। ओएनजीसी विदेश लिमिटेडका प्रवक्ताले पनि सान क्रिस्टोबल परियोजनामा ​​कम्पनीले लगभग ६०० मिलियन डलरको लाभांश लिन बाँकी रहेको पुष्टि गरे। अमेरिकी प्रतिबन्ध खुकुलो भएपछि कम्पनीले लाभांशको सट्टामा तेल किन्न वार्ता गरिरहेको उनले बताए ।

अंग्रेजी समाचार वेबसाइट मिन्टको रिपोर्ट अनुसार ओएनजीसी विदेश लिमिटेडले सन् २००८ मा सान क्रिस्टोबल परियोजनाको ४० प्रतिशत शेयर अधिग्रहण गरेको थियो । यस परियोजनाको घोषणा गरिएको लाभांश ४०० मिलियन डलर हो। यससँगै अघोषित लाभांश पनि करिब २०० मिलियन डलर रहेको छ । भेनेजुएलाका पूर्व राष्ट्रपति ह्युगो चाभेजले कम्पनीको आम्दानीलाई देशमा जनवादी अभियानमा खर्च गर्न प्रयोग गरे। त्यसयता भारतलाई लाभांश दिइएको छैन ।

यसबारे भारतको पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यास मन्त्रालय र विदेश मन्त्रालयबाट कुनै प्रतिक्रिया आएको छैन। तर, भेनेजुएलामा रोकिएको लाभांशको सट्टामा तेलको कार्गो किन्न खोजिरहेको विषयमा जानकार दुई जनाले नाम न छाप्ने सर्तमा मिन्टलाई बताए । तर भेनेजुएलाको तेल र ग्यासमाथि लगाइएको प्रतिबन्ध हाल ६ महिनाका लागि हटाइएको छ। यसबाहेक भेनेजुएलासँग पनि द्रुत रूपमा उत्पादन बढाउने क्षमता छैन।

कमोडिटी इनसाइट्स वेबसाइट एस एण्ड पी का अनुसार भेनेजुएलाको हालको उत्पादन क्षमता प्रति दिन ८-८.५ लाख ब्यारेल छ, जबकि वर्तमान उत्पादन प्रति दिन लगभग ७.५ लाख ब्यारेल छ। अमेरिकाले प्रतिबन्ध लगाउनुअघि भारतले भेनेजुएलाबाट दैनिक तीन लाख ब्यारेल तेल किन्ने गर्दथ्यो ।

भारत सरकारको आधिकारिक तथ्याङ्क अनुसार, २०१९ सम्म भेनेजुएला भारतलाई पाँचौं ठूलो तेल आपूर्तिकर्ता थियो। २०१९ मा, भेनेजुएलाले भारतलाई लगभग १६ मिलियन टन कच्चा तेल निर्यात गर्यो। अर्थात् भारतले करिब ५.७ अर्ब डलरको तेल आयात गरेको थियो । पेट्रोलियम निर्यात गर्ने देशहरूको संगठन (ओपेक) को सदस्य भेनेजुएलासँग विश्वको सबैभन्दा ठूलो तेल भण्डार छ।