काठमाडौं । के तपाईलाई थाहा छ अमेरिकामा सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने नोट कुन हो ? अमेरिकामा १०० डलरको नोट सबैभन्दा बढी प्रयोग गरिन्छ तर अब यो नोटबाट सबैलाई रिस उठन थालेको छ ।

अमेरिकी अखबार वाल स्ट्रिट जर्नलको रिपोर्ट अनुसार अमेरिकामा १०० डलरको नोट निकै सामान्य छ । र, यही कारणले गर्दा अहिले मानिसहरूलाई यो नोटसँग रिस उठ्न थालेको छ ।

वाल स्ट्रीट जर्नलले रिपोर्ट गरेअनुसार १०० डलरको नोट यति सामान्य छ कि यसले १ डलरको नोटलाई पनि प्रयोगको हिसाबले पछि पार्छ । फेडरल रिजर्भको तथ्यांक अनुसार सन् २०१२ र २०२२ को बीचमा १०० डलरको नोटको चलन दोब्बरभन्दा बढी भएको छ।

यति हुँदाहुँदै पनि १०० डलरको नोट खर्च गर्न पनि उत्तिकै गाह्रो छ । त्यसको पनि कारण छ । अधिकांश पसलेहरूले १०० डलरको नोट स्वीकार गर्न अस्वीकार गर्छन्। अर्को कारण नक्कली नोटको बढ्दो प्रचलन हो।

यो यति सामान्य भइसकेको छ कि बजारमा अन्धाधुन्ध सय डलरको नक्कली नोट आउन थालेको छ । पसलहरूले यी नोटहरू स्वीकार गर्नु अघि धेरै पटक जाँच गर्छन्। अहिले अवस्था यस्तो बनेको छ कि अर्थशास्त्रीहरुले सय डलरको नोटको छपाई घटाउन आग्रह गरेका छन् ।

२३ वर्षीय सेज ह्यान्डलीले अखबारलाई भने – जब तपाईं १०० डलरको नोट राख्नुहुन्छ, मानिसहरूले तपाईंलाई र नोटमाथि प्रश्न गर्न थाल्छन्। भर्खरै टिकटकमा एउटा छोटो भिडियो पोस्ट गर्दै उनले १०० डलरको नोट खर्च गर्न कत्ति गाह्रो भएको बताए ।

कोभिड महामारीपछि नगदको चलन अलिकति घटेको छ । तथ्याङ्क अनुसार अमेरिकामा ६० प्रतिशतभन्दा बढी भुक्तानी डेबिट वा क्रेडिट कार्डबाट हुने गरेको छ । र नगद अझै पनि भुक्तानीको तेस्रो ठूलो माध्यम हो।

हार्वर्ड विश्वविद्यालयका अर्थशास्त्री केनेथ रोगोफका अनुसार १०० डलरको आधाभन्दा बढी नोट अझै पनि विदेशमा राखिएको छ। यसका बाबजुद पनि प्रत्येक अमेरिकीसँग औसत ५५ वटा १०० डलरको नोट छन् ।

यति ठूला नोटहरु चलनमा आउनुको एउटा कारण छ । १ डलर वा ५ डलरको नोटभन्दा १०० डलरको नोट लामो समय चलनमा रहने गरेको अर्थशास्त्रीहरू विश्वास गर्छन् किनभने मानिसहरूले यसलाई खर्च गर्नुभन्दा पनि आफूसँग राख्न रुचाउँछन्। जनताले १०० डलरको नोटलाई ‘स्टेटस सिम्बल’ पनि मान्छन् ।

फेडरल रिजर्भको तथ्याङ्क अनुसार, मानिसहरूले साना खरिदहरूमा नगद बढी प्रयोग गर्छन्। ग्राहकहरूले नगद मार्फत भुक्तानी गर्दा औसत ३९ डलर खर्च गर्छन्, जबकि औसत ९५ डलर क्रेडिट कार्ड द्वारा खर्च गरिन्छ ।

अर्थशास्त्रीहरू पनि विश्वास गर्छन् कि १०० डलर नोटले मानिसहरूलाई कम खर्च गर्न बाध्य पार्छ। अनुसन्धानले देखाउँछ कि यदि कसैसँग पाँच डलरका २० नोट छन् भने, उसले बढी खर्च गर्छ। तर यदि उही व्यक्तिसँग १०० डलरको नोट छ भने, उसले धेरै खर्च गर्नबाट जोगिन सक्छ।