काठमाडौं । अमेरिकाको ठूलो भूभागमा बिजुली संकट बढिरहेको छ। अमेरिकी अखबार वाशिंगटन पोस्टले आफ्नो रिपोर्टमा डाटा सेन्टर र टेक्नोलोजी फ्याक्ट्री बढ्दै गएकाले बिजुलीको माग पनि तीव्र गतिमा बढिरहेको दाबी गरेको छ ।

रिपोर्टका अनुसार जर्जियामा औद्योगिक बिजुलीको माग रेकर्ड उच्चमा पुगेको छ। आगामी दशकमा विद्युतको माग आजको तुलनामा १७ गुणाले बढ्ने अनुमान गरिएको छ । उत्तरी भर्जिनियाका सबै नयाँ डाटा केन्द्रहरूलाई धेरै ठूला आणविक ऊर्जा संयन्त्रहरू चाहिन्छ। टेक्सासमा पनि यस्तै समस्या छ।

बढ्दो मागका कारण कलकारखाना र कम्पनीहरूलाई आफ्नै पावर प्लान्ट निर्माण गर्न भनिएको छ । जर्जिया पब्लिक सर्भिस कमिसनका अध्यक्ष जेसन शले यो सबै आश्चर्यजनक रहेको बताए । उनले भने ‘यसले हामीले पहिले कहिल्यै नदेखेको चुनौती सिर्जना गरेको छ।’

बिजुलीको बढ्दो मागको प्रमुख कारण आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) को संसारमा भइरहेको आविष्कार हो। यसका लागि परम्परागत डाटा सेन्टरभन्दा बढी बिजुली खपत गर्ने कम्प्युटिङ पूर्वाधारमा वृद्धि भइरहेको छ ।

अमेजन, एप्पल, गुगल, मेटा र माइक्रोसफ्ट जस्ता प्राविधिक कम्पनीहरूले नयाँ डाटा केन्द्रहरूको लागि नयाँ ठाउँहरू खोजिरहेका छन्। यसबाहेक क्रिप्टो माइनिङका लागि नयाँ डाटा सेन्टर पनि बनाइँदै छ, जसका कारण पावर स्टेशनमा दबाब बढिरहेको छ ।

अवस्था द्रुत गतिमा बिग्रँदै गएको छ । यसले बिजुली महँगो हुने र त्यसको प्रत्यक्ष असर आम परिवारमा पर्न सक्ने भन्दै नियामक पनि चिन्तित छन् ।

अन्तर्राष्ट्रिय ऊर्जा एजेन्सीका अनुसार सन् २०२२ मा अमेरिकाका २७ सयभन्दा बढी डाटा सेन्टरले कुल बिजुलीको ४ प्रतिशत खपत गरेको थियो। सन् २०२६ सम्ममा ६ प्रतिशतमा पुग्ने अपेक्षा गरिएको छ । अनुमानले देखाउँछ – डाटा केन्द्रहरूले धेरै बिजुली खपत गरिरहेका छन्।

वाशिंगटन पोस्टका अनुसार अमेरिकामा डाटा सेन्टरको संख्या तीव्र गतिमा बढिरहेको छ । सन् २०३५ सम्ममा अमेरिकामा एक लाखभन्दा बढी डाटा सेन्टर हुने अनुमान गरिएको छ । जसका कारण जग्गाको लडाइ पनि सुरु भएको छ ।

यसअघि कम्पनीहरूले इन्टरनेटको पूर्वाधार बलियो भएको ठाउँमा डाटा सेन्टर बनाउने गर्दथे। तर अहिले विद्युतको अभाव नहोस् भनेर कम्पनीहरूले पावर स्टेशन बनेका ठाउँमा डाटा सेन्टर निर्माण गरिरहेका छन् ।

रियल इस्टेट फर्म जेएलएलको डाटा सेन्टर मार्केटका प्रबन्ध निर्देशक एन्डी क्वेन्ग्रोसले अखबारलाई भने – ‘पावर कम्पनीहरूले हामीलाई के भइरहेको छ भन्ने कुरा हामीलाई थाहा छैन भनिरहेका छन्। यस्तो अवस्था हामीले कहिल्यै सामना गरेका छैनौँ ।’ उनले अहिले सबै कम्पनी विद्युततर्फ दौडिरहेको र यसका लागि जुनसुकै ठाउँमा जान तयार रहेको बताए ।

धेरै ठाउँमा जग्गाको भाउ आकासिएको उनले बताए । कोलम्बसका धेरै क्षेत्रमा जग्गाको मूल्य चार गुणा बढेको छ । शिकागोका धेरै भागहरूमा जग्गाको मूल्य तीन गुणासम्म बढेको छ।

वाशिंगटन पोस्टका अनुसार यो सबै यस्तो समयमा भइरहेको छ जब सरकारले जीवाश्म इन्धनको सट्टा बिजुली प्रयोग गर्न मानिसहरूलाई प्रोत्साहित गरिरहेको छ। सरकारले लामो समयदेखि कोइलामा सञ्चालित विद्युत् आयोजना पनि बन्द गरिरहेको छ । तर बढ्दो बिजुली खपतका कारण कन्सास, नेब्रास्का, विस्कन्सिन र साउथ क्यारोलिनाका यी कोइलाबाट चल्ने पावर प्लान्टहरू बन्द गर्न ढिलाइ भइरहेको छ।