काठमाडौं। के तपाईले घरको चाबी कहाँ राख्नुभयो वा तपाईले आफ्नो मोबाइल प्रयोग गर्नुभयो र तपाईलाई फोन गर्न मन लाग्दा तपाईले मोबाइल फेला पार्न पूरै घर खोज्नु भएको छ? तपाई कसैसँग धेरै बेर कुरा गएको छ तर जब फेरि देख्दा, उसलाई चिन्न पनि सक्नु भएको छैन। यदि तपाइँ हरेक दिन यस्तो समस्याको सामना गर्दै हुनुहुन्छ भने यसलाई हल्का रूपमा नलिनुहोस्। यो समस्या समय संगै बढ्न सक्छ र तपाई डिमेन्सियाको सिकार बन्न सक्नुहुन्छ।

डिमेन्सिया मस्तिष्कको एउटा अवस्था हो जसमा सोच्ने, सम्झने, तर्क गर्ने र भाषा प्रयोग गर्ने क्षमतामा ह्रास आउँछ। यसका धेरै कारण हुन सक्छन्, जस्तै मस्तिष्कको चोट, संक्रमण वा केही औषधिहरू। डिमेन्सिया उमेरसँगै बढ्न सक्छ। यस्तो अवस्थामा समयमै उपचार गर्नाले यो समस्यालाई धेरै हदसम्म कम गर्न सकिन्छ ।

मायोक्लिनिकका अनुसार यदि हामीले यसका लक्षणहरूको बारेमा कुरा गर्ने हो भने, यदि तपाईंले सबै कुरा बिर्सिरहनुभएको छ र यो परिवर्तन तपाईंले नभई तपाईंसँग बस्ने मानिसहरूले महसुस गरिरहनुभएको छ भने यो डिमेन्सियाको प्रारम्भिक लक्षण हुन सक्छ।

यदि तपाईंलाई मानिसहरूसँग कुरा गर्न समस्या भइरहेको छ, तपाईं आत्मविश्वास गुमाउँदै हुनुहुन्छ वा तपाईंको शब्दावली घट्दै छ, तपाईं कुरा गर्दा ब्ल्याक आउट हुनुहुन्छ, वा तपाईंले अचानक के भन्दै हुनुहुन्छ भन्ने कुरा बिर्सिनु हुन्छ भने पनि यो लक्षण हुन सक्छ डिमेन्सियाको।

धेरै मानिसहरूले ड्राइभिङ गर्दा, जाने स्थान नै भूल्ने गर्दछन्। कहाँ जाने सम्झनु गाह्रो हुने वा हराएको महसुस गर्न थाल्छन् भने यसलाई सामान्य रुपमा नलिनुहोस् यसबाहेक कुनै पनि समस्याको समाधान सजिलै बुझ्दैनन्, सानातिना समस्याबाट आफूलाई बाहिर निकाल्न असमर्थ हुन्छन् ।

डिमेन्सियाका बिरामीहरूलाई पहिले नै कुनै पनि योजना बनाउन गाह्रो हुन्छ, उनीहरूलाई यो धेरै चुनौतीपूर्ण काम लाग्छ। उनीहरूमा सधैं भ्रम र हानिको डर हुन्छ। मनोवैज्ञानिक परिवर्तनहरू जस्तै डिप्रेसन, चिन्ता, सधैं कुनै न कुनै कुराको चिन्ता पनि डिमेन्सियाको लक्षण हुन सक्छ।

यस समस्याबाट बच्न जीवनशैलीमा केही परिवर्तन गरेर यस गम्भीर रोगबाट आफूलाई बचाउनु राम्रो हुन्छ । यसका लागि आफ्नो दिमागलाई सकेसम्म सक्रिय राख्नुहोस्, शारीरिक र सामाजिक गतिविधि बढाउनुहोस्।

धुम्रपान नगर्नुहोस्, शरीरमा भिटामिन डीको कमी हुन नदिनुहोस्।

तौल नियन्त्रणमा राख्नुहोस्, स्वस्थ आहार लिनुहोस्, पर्याप्त निद्रा लिनुहोस् र चिकित्सकको सम्पर्कमा रहनुहोस्। । दैनिक व्यायाम गर्नुका साथै योग र ध्यान गर्नुका साथै किताब पढ्ने बानीको विकास गर्नुपर्दछ।