काठमाडौं। यतिबेला मिर्गौलाको क्यान्सर दिनानुदिन बढिरहेको छ । एक रिपोर्टका अनुसार सन् २०४० सम्ममा यो मृत्युको पाँचौं ठूलो कारण बन्ने बताइएको छ । मिर्गौलाको क्यान्सर पुरुष र महिलामा हुने दसौं सबैभन्दा बढी हुने क्यान्सर हो। त्यसैले मिर्गौला स्वस्थ राख्ने उपायबारे जनचेतना फैलाउन हरेक वर्ष जुन महिनामा विश्व मिर्गौला क्यान्सर दिवस मनाइन्छ ।

मृगौलाको क्यान्सर कसरी हुन्छ, यसका लक्षणहरू के हुन् र बच्ने उपायबारे जानौँ:

मृगौलाको क्यान्सर के हो थाहा पाउनुहोस्ः मृगौलाको क्यान्सर मिर्गौलामा सुरु हुन्छ, जुन लगभग मुट्ठीको आकारको हुन्छ। यो मेरुदण्डको दुबै छेउमा अवस्थित हुन्छ। वयस्कहरूमा, मृगौला सेल कार्सिनोमा एक प्रकारको मृगौला क्यान्सर हो। यसबाहेक साना बालबालिकामा विल्म्स ट्युमर हुने सम्भावना बढी हुन्छ ।

मृगौलाको क्यान्सर एक अवस्था हो जसले मृगौला कोशिकाहरूलाई क्यान्सर बनाउँछ, अनियन्त्रित वृद्धि हुन्छ र ट्युमर बनाउँछ। लगभग सबै मिर्गौलाहरू सुरुमा मृगौलाको नलीको अस्तरमा हुन्छन्। यस्तो प्रकारको क्यान्सरलाई रेनल सेल कार्सिनोमा भनिन्छ।

धेरैजसो अवस्थामा, मृगौलाको क्यान्सर अन्य अंगहरूमा फैलनु अघि नै पहिचान गरिन्छ। बेलैमा पत्ता लागेमा क्यान्सरको उपचार सजिलै गर्न सकिन्छ। ट्यूमर पत्ता लाग्नु अघि अगाडि बढ्न सक्छ। मृगौला एउटा महत्त्वपूर्ण अंग हो जुन मेरुदण्डको प्रत्येक छेउमा, तल्लो पेटमा हुन्छ। यसले रगत सफा गर्ने, पिसाब बनाउने र फोहोर उत्पादनहरू हटाउने प्राथमिक उद्देश्य पूरा गर्दछ।

मृगौला क्यान्सर को लक्षणः
पिसाबमा रगत
दुखाइ वा कम्मरमा गाँठो आउने
भोक नलाग्नु
तौल घट्नु
अनियमित ज्वरो
रक्तअल्पता
र थकित हुनु।
मृगौलाको क्यान्सर हुने सम्भावना कस्ता व्यक्तिलाई बढी हुन्छ ?:  धुम्रपान नगर्नेहरूको तुलनामा धुम्रपान गर्नेहरूलाई बढी जोखिम हुन्छ यदि तपाईंको परिवारमा कुनै इतिहास छ भने, यदि तपाईं मोटो हुनुहुन्छ वा शरीरको तौल धेरै छ भने मृगौलाको क्यान्सर हुने सम्भावना बढी हुन्छ। उच्च रक्तचापका बिरामीलाई पनि मृगौलाको क्यान्सर हुने खतरा हुन्छ ।

मृगौलाको क्यान्सरबाट बच्न के गर्ने ?:  मृगौलाको क्यान्सरबाट बच्न शरीरको तौल कायम राख्ने, नियमित व्यायाम गर्ने र रक्तचाप छ भने नियन्त्रण गर्ने । नियमित रूपमा औषधि खाने, रासायनिक जोखिमबाट आफूलाई बचाउने र रसायनको एक्सपोजर न्यूनतम हुनुपर्छ।

यदि क्यान्सरको पारिवारिक इतिहास छ भने तपाईले छ महिना वा एक वर्षमा नियमित चेकअप गराउनुपर्छ। मृगौलाको क्यान्सर निको नहुने भएकाले समयमै मिर्गौलाको क्यान्सर पत्ता लगाउन सकिन्छ । मृगौलाको क्यान्सर चार सेन्टिमिटर वा सात सेन्टिमिटरभन्दा सानो भएमा त्यो ट्युमर निकालेर मिर्गौला बचाउन सकिन्छ । आजकल यो अपरेसन रोबोटिक टेक्नोलोजी मार्फत गरिन्छ ताकि तपाईको मिर्गौला बचाउन सकिन्छ।