काठमाडौं । बंगलादेशमा भेदभाव विरोधी विद्यार्थी आन्दोलनका नेता नाहिद इस्लामले शेख हसिनाको राजीनामापछि देश चलाउन गठन हुने अन्तरिम सरकारको प्रमुख सल्लाहकारका लागि नोबेल पुरस्कार विजेता अर्थशास्त्री प्राध्यापक मोहम्मद युनुसको नाम प्रस्ताव गरेका छन् ।

उनले जतिसक्दो चाँडो प्राध्यापक युनुसको नेतृत्वमा अन्तरिम सरकार गठन गर्न राष्ट्रपतिसँग आग्रह गरे । आन्दोलनका संयोजक मध्येका एक नाहिद इस्लामले मंगलबार बिहान सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमार्फत भिडियो सन्देशमार्फत प्रमुख सल्लाहकारको नाम प्रस्ताव गरेका हुन् । त्यतिबेला उनीसँगै संयोजक आसिफ महमुद र अबु बकर मजुमदार पनि थिए ।

इस्लामले अन्तरिम सरकारको प्रमुख बन्नका लागि प्रोफेसर युनुससँग कुरा गरिसकेको पनि बताए । उनले भने, ‘हामीले मोहम्मद युनुससँग पनि कुरा गरेका छौं । विद्यार्थीको अपिलमा उनले बंगलादेशका लागि यो महत्वपूर्ण जिम्मेवारी लिन राजी भएका छन् ।’

को हुन् मोहम्मद युनुस ?

मोहम्मद युनुसको जन्म २८ जुन १९४० मा भएको थियो । उनी बंगलादेशका एक सामाजिक उद्यमी, बैंकर, अर्थशास्त्री र सामाजिक नेता हुन् । युनुसले गरिबी उन्मूलनका लागि गरेको विशेष प्रयासका लागि सन् २००६ मा नोबेल शान्ति पुरस्कार पाएका थिए।

युनुसलाई गरिबी निवारणमा महत्वपूर्ण योगदान पुर्याएको भन्दै यो पुरस्कार प्रदान गरिएको हो । युनुसले सन् १९८३ मा ग्रामीण बैंकको स्थापना गरेका थिए, जसले गरिबहरूलाई साना ऋण उपलब्ध गराउँछ।

बंगलादेशले आफ्नो ग्रामीण बैंक मार्फत लघु कर्जाको लागि विश्वव्यापी प्रशंसा पाएको छ। जसका कारण बंगलादेशमा ठूलो संख्यामा मानिसहरुको जीवनस्तर उकास्न सफलता प्राप्त भएको थियो ।

मोहम्मद युनुसलाई २००९ मा युनाइटेड स्टेट्स प्रेसिडेन्शियल मेडल अफ फ्रीडमबाट सम्मानित गरियो। २०१० मा उनलाई कंग्रेसनल गोल्ड मेडलबाट सम्मानित गरिएको थियो। यससँगै उनले अन्य धेरै अवार्ड पनि प्राप्त गरिसकेका छन् ।

२०११ मा उनले सास्किया ब्रुइस्टेन, सोफी आइसेनम्यान र ह्यान्स रेट्जसँग मिलेर युनुस सोशल बिजनेस – ग्लोबल इनिसिएटिभ्सको सह-स्थापना गरेका थिए । २०१२ मा उनलाई स्कटल्याण्डको ग्लासगो क्यालेडोनियन विश्वविद्यालयको कुलपति बनाइयो। उनी सन् २०१८ सम्म यही पदमा रहे । १९९८ देखि २०२१ सम्म उनले युनाइटेड नेशन्स फाउण्डेशनको बोर्ड अफ डाइरेक्टरको सदस्यको रूपमा पनि काम गरे।

१९६१ देखि १९६५ सम्म उनले बांग्लादेशको चटगांव विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रको अध्ययन गरे । उनले वेन्डरबिल्ट विश्वविद्यालयबाट अर्थशास्त्रमा पीएचडी गरे । उनले १९८३ मा बंगलादेशमा ग्रामीण बैंक स्थापना गरे र माइक्रो ऋण कार्यक्रम पनि सुरु गरे।

१८ फेब्रुअरी २००७ मा मोहम्मद यूनुसले नागरिक शक्ति नामको एक राजनीतिक पार्टी पनि गठन गरेका थिए । तैयार थी। मोहम्मद यूनुसलाई २००७ मै श्रम कानुनको सीमा उल्लंघन गरेको आरोपमा ६ महिनाको जेल सजाय पनि सुनाइएको थियो । तर पछि उनलाई मार्चमा धरौटीमा रिहा गरियो ।

नोबेल पुरस्कार विजेता प्रोफेसर मोहम्मद युनुसलाई २३ लाख डलर हिनामिना गरेको अभियोगमा जेल सजाय पनि सुनाइएको थियो । बंगलादेशको सबैभन्दा ठूलो मोबाइल फोन अपरेटर ग्रामीण फोनमा ग्रामीण टेलिकमको ३४.२ प्रतिशत सेयर छ ।

ग्रामीण फोन नर्वेको दूरसञ्चार कम्पनी टेलिनोरको सहायक कम्पनी हो। यसका अलावा यसमा २५० मिलियन डलर भन्दा बढीको घोटाला र मनी लान्ड्रिंग समेत समावेश छ।