काठमाडौं । एक जापानी युद्धपोत पहिलो पटक ताइवान र चीनबीचको ताइवान स्ट्रेटबाट गुज्रिएको छ। पूर्वी चीन सागरबाट पश्चिमतर्फ जाँदै गरेको जापानी युद्धपोतले १० घण्टामा १८० किलोमिटरको दूरी तय गरेको थियो। बीबीसीले जापानी सञ्चारमाध्यमलाई उद्धृत गर्दै यो जानकारी दिएको हो ।

जेएस सजनामी नामको यो युद्धपोतसँगै अष्ट्रेलिया र न्युजिल्यान्डका युद्धपोत पनि थिए । तीन देशका नौसैनिक जहाजहरू दक्षिण चीन सागरमा युद्धाभ्यासका लागि गइरहेका थिए। वास्तवमा, चीनले ताइवान र ताइवान स्ट्रेट दुवैलाई आफ्नो भागको रूपमा दाबी गर्दछ। यस्तो अवस्थामा चीनलाई नचिढ्याउनका लागि जापानले अहिलेसम्म दुई देशबीच आफ्नो जहाज पठाएको छैन ।

चीनको सरकारी मिडिया ग्लोबल टाइम्सले रिपोर्ट गरेअनुसार जब अन्य देशका जहाजहरू ताइवान स्ट्रेटबाट गुज्रिरहेका थिए, चिनियाँ सेनाले पूरै समय त्यसमाथि नजर राखेको थियो। जापानका मुख्य क्याबिनेट सचिवले भने, “चिनियाँ सेनाले बारम्बार जापानको हवाई क्षेत्रको उल्लंघन गरेपछि देशमा संकटको वातावरण सिर्जना भएको छ।”

गत हप्ता मात्र एक चिनियाँ विमानवाहक जहाज ताइवान नजिकैको जापानका दुई टापुहरू बीचबाट गुज्रिएको थियो। अगस्टमा एक चिनियाँ जासूस विमान जापानको आकाशमा प्रवेश गरेको थियो। जापान सरकारले यसलाई आफ्नो देशको सार्वभौमसत्ताको उल्लङ्घन भनेको छ।

सेप्टेम्बर २१ मा अमेरिकामा भएको क्वाड देशको बैठकमा जापान, अष्ट्रेलिया, भारत र अमेरिकाले दक्षिण चीन सागरमा समुद्री सुरक्षाका लागि सहयोग बढाउने सहमति गरेका थिए । चीन र जापानबीच लामो समयदेखि विवाद चलिरहेको छ ।

सेन्काकु टापुलाई लिएर चीन र जापानबीचको विवाद सन् १९३० मा सुरु भएको थियो । जापान र चीनबीचको युद्ध सन् १९४५ मा जापानी सहरहरूमा आणविक हमलासँगै टुङ्गिएको थियो। युद्ध समाप्त भएपछि पनि सेन्काकु टापुलाई लिएर दुई देशबीच लामो समयदेखि विवाद जारी छ।

वास्तवमा, चीनले यी टापुहरूलाई आफ्नो भाग भन्छ। सन् १८९५ मा जापानले यी टापुहरू चीनबाट खोसेको र दोस्रो विश्वयुद्ध समाप्त भएपछि चीनलाई फिर्ता गरिनुपर्ने चीनको भनाइ छ ।

जापानले सन् १९६९ मा संयुक्त राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनमा समुद्रमुनि तेलको भण्डारको खबर आएपछि चीनले अचानक उक्त क्षेत्रमाथि आफ्नो दाबी गरेको आरोप लगाएको छ । वास्तवमा विवादित टापुको वरिपरि समुद्रमा माछा र तेलको बाक्लो भण्डार छ।

सन् १९७२ मा दुई देशबीच सम्बन्ध सामान्य बनाउने सन्धि हुँदा पनि यस विषयमा सहमति हुन सकेको थिएन । २०१२ मा, जापानले सेन्काकु टापुहरूलाई राष्ट्रियकरण गरेर मुद्दा बढायो।