दुखाई कम गर्ने पेनकिलरले बढाउँदैछन् दु:ख

डिसी नेपाल
१६ कार्तिक २०८१ ९:२९

काठमाडाैं। टाउको दुख्दा एस्पिरिन लिन्छौं। यदि मांसपेशीमा दुखाइ छ भने, हामी प्यारासिटामोल खान्छौं। त्यसैगरी पेट वा दाँत दुखेमा मेडिकल स्टोरबाट पेनकिलर किनेर खाने गरिन्छ। यसले तत्काल राहत पनि दिन्छ। यही कारणले गर्दा दुखाइ कम गर्ने औषधिहरू संसारभरि प्रयोग हुने ओभर-द-काउन्टर औषधिहरू मध्ये एक हो।

हामी जति धेरै सामान्य रूपमा दुखाइ कम हुने औषधि प्रयोग गर्छौं, त्यति नै खतरनाक साइड इफेक्ट हुने कुरा हामीलाई राम्रो सँग थाहा नहुन सक्छ। यी औषधिहरूले विशेष गरी हाम्रो पेट र मृगौलालाई गम्भीर असर पार्न सक्छन् । तिनीहरूको अत्यधिक वा अनुचित प्रयोगले पेटको अल्सर, कलेजोमा क्षति र मृगौला क्षति हुन सक्छ।

जुलाई २०२१ मा नेशनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनमा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार धेरै पेनकिलर खाने वा लामो समयसम्म सेवन गर्दा कलेजो र मृगौला क्षति हुने जोखिम बढ्छ । यसले मुटु रोगको जोखिम पनि बढाउँछ।

विश्वका हरेक प्रकारका बजारका बारेमा विश्वव्यापी अनुसन्धान गर्ने कम्पनी ‘मार्केट रिसर्च फ्युचर’का अनुसार पेनकिलरको बजार विश्वकै तीव्र गतिमा बढिरहेको बजार हो। पछिल्ला केही वर्षहरूमा उनीहरूको मागमा भएको द्रुत बृद्धिको आधारमा, यो अनुमान गरिएको छ कि तिनीहरूको बजार २०२४ र २०३२ बीच ७.२ प्रतिशतको वृद्धि दरमा बढ्न सक्ने अनुमान गरिएको छ।

चिकित्सा भाषामा दुखाइ कम गर्ने औषधिलाई एनाल्जेसिक भनिन्छ। यी औषधिहरू हुन्, जसले दुखाइ नियन्त्रण गर्न र ज्वरो कम गर्न मद्दत गर्दछ। त्यहाँ केही औषधिहरू छन् जसले सूजन कम गर्न सक्छ। यी मुख्यतया दुई वर्गमा विभाजित छन्- ननस्टेरोइडल एन्टी इन्फ्लाममाटोरी ड्रग्स र ओपियोइड्स।

ननस्टेरोइडल एन्टी इन्फ्लाममाटोरी ड्रग्सले सूजन कम गर्छ र शरीरलाई दुखाइ महसुस गराउने संकेतहरूलाई रोक्छ। त्यसैले यी खाएपछि दुखाइको अनुभूति बन्द हुन्छ। त्यस्तै ओपियोइड्सले स्नायु प्रणालीलाई प्रत्यक्ष रूपमा नियन्त्रण गर्छ। यसले मस्तिष्क रिसेप्टरहरूलाई रोक्छ। जसका कारण शरीरको कुनै भागमा पीडा छ भन्ने सन्देश मस्तिष्कमा पुग्दैन। त्यसैले यी खाएपछि दुखाइको अनुभूति बन्द हुन्छ।

पेनकिलरले स्वास्थ्यलाई के हानि गर्छ?

सबैभन्दा पहिले हामीले कुनै पनि औषधि पूर्ण रूपमा जोखिममुक्त हुँदैन भन्ने कुरा बुझ्नु जरुरी हुन्छ। पेनकिलरले हाम्रो मस्तिष्क रिसेप्टर्स र स्नायु प्रणाली लगायत सम्पूर्ण शरीरलाई असर गर्ने भएकाले तिनीहरूको हानि पनि बढी हुन्छ।

पेनकिलरले सबैभन्दा बढी मृगौलालाई नोक्सान पुर्‍याउँछ। यस्तो हुन्छ किनभने पेनकिलरहरूले मृगौलामा रक्त प्रवाह कम गर्छ । जसका कारण मिर्गौलाको काममा असर पर्छ। यसका साथै मृगौलाको तन्तु पनि बिग्रन्छ। अन्ततः यी औषधिहरूलाई फिल्टर गर्ने र शरीरबाट निकाल्ने काम मिर्गौलाको हो। त्यस समयमा पनि यी औषधिहरूले मृगौलालाई असर गर्छ। यही कारणले धेरै पेनकिलर सेवन गर्दा मृगौला बिग्रने खतरा बढ्छ।

अमेरिकन नेसनल किड्नी फाउन्डेसनका अनुसार दुखाइ कम गर्ने औषधीको अनुचित प्रयोगले मृगौला लगायत सम्पूर्ण शरीरमा समस्या निम्त्याउन सक्छ। हरेक वर्ष ३ प्रतिशत देखि ५ प्रतिशत पुरानो मृगौला फेल हुने नयाँ केसहरू यी पेनकिलरहरूको अत्यधिक प्रयोगको कारणले हुन्छन् । एक पटक कसैलाई मृगौला रोग लागेपछि, यी औषधिहरूको निरन्तर प्रयोगले अवस्थालाई अझ खराब बनाउँछ।

दुखाइ कम गर्न र राहत प्रदान गर्न पेनकिलर बनाइन्छ। यदि यिनीहरूलाई होसियारीपूर्वक सेवन गरेमा यसबाट हुने हानि कम गर्न सकिन्छ।

यदि दुखाइ कम गर्ने औषधि लिइरहेको अवस्थामा सधैं निर्धारित वा सिफारिस गरिएको खुराक मात्र लिने गर्नुपर्छ । यदि लगातार दुखाइको समस्या छ भने, आफैले औषधि खानुको सट्टा डाक्टरसँग परामर्श लिनु नै सहि हुन्छ ।

त्यस्तै दुखाइ कम गर्ने औषधिहरू सकेसम्म कम प्रयोग गर्नु नै सहि निर्णय हुन्छ । यदि दुखाइ जारी रह्यो भने, एक डाक्टरसँग परामर्श गरेर समस्याको उपचार गर्नुपर्दछ ।

दुखाइको कारणमा निर्भर गर्दै, यसलाई कम गर्न धेरै विकल्पहरू हुन सक्छन् । यसमा कुनै किसिमको औषधि खानु पर्दैन । त्यसैले दुखाइ हुनासाथ पेनकिलर खानु भन्दा ठिक गराउने वैकल्पिक उपाय खोज्नु पर्दछ ।

यदि कुनै पनि चिकित्सा वा शारीरिक अवस्थाको कारणले नियमित रूपमा दुखाइ कम गर्ने औषधि सेवन गर्ने गरिएको छ भने, त्यसपछि तपाइँको पेट र मिर्गौला नियमित रूपमा जाँच गराइरहनु पर्छ । यसले मृगौला र पेटमा यी औषधिहरूले कत्तिको असर गरिरहेको छ भन्ने कुरा थाहा हुन्छ । त्यस अनुसार, डाक्टरले उनीहरूको खुराक परिवर्तन गर्न सक्छन वा अन्य विकल्प दिन सक्छन् ।

यदि दुखाइ कम गर्ने औषधिको साथमा रक्सी पिइरहेमा यसले पेटमा अल्सर र मृगौला बिग्रने खतरा बढाउँछ । यसले कलेजोमा क्षति हुने खतरा पनि बढाउँछ । त्यसैले यो अवधिमा रक्सीबाट टाढा रहनुपर्छ ।




प्रतिक्रिया

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *