रोम। जमिन मुनी धेरै रहस्यहरू दबेका र गाडिएका छन्, जसको बारेमा खुलासाहरू दिनहुँ भइरहेका छन्। यस्तै एउटा प्रमुख खोज स्पेनमा भएको थियो, जब म्याड्रिड लेभान्टे हाई स्पीड रेल नेटवर्कको लागि ट्र्याकहरू राखिएको थियो।

यसका लागि जग्गा उत्खनन पनि भइरहेको थियो, त्यही क्रममा त्यहाँ काम गर्ने मजदुरहरूले अचानक ठूला हड्डीहरू फेला पार्न थाले। ती हड्डीहरू देखेर मजदुरहरूको होश गुमे झै भयो र उनीहरू डरले चिच्याए।

तर, त्यसपछि त्यहाँ जीव बैज्ञानीकहरूको टोली बोलाइयो। अनुसन्धानपछि विज्ञले यो डायनासोरको नयाँ प्रजाति पत्ता लगाएको घोषणा गरे, जुन ७ करोड ५० लाख वर्ष पहिले पृथ्वीमा रहेको जानकारी दिए, जसको विशेष भाग निकै ठूलो रहेको थप खुल्न गयो ।

यस सम्बन्धी प्रतिवेदन भर्खरै जर्नल कम्युनिकेसन बायोलोजीमा प्रकाशित भएको छ । स्पेनमा म्याड्रिड–लेभान्टे हाईस्पीड रेल नेटवर्कको लागि ट्र्याकहरू बिछ्याउने काम चलिरहेको बेलाको समय हो, जुन घटना २००७ को हो । त्यस समयमा, जीवाश्मविद्हरूले त्यहाँबाट १२ हजार भन्दा बढी जीवाश्महरू फेला पारेका थिए। ती सबै जीवाश्महरू जाँच गरिएको थियो । जुन अहिले सार्बजनिक गरिएको हो ।

केही जीवाश्महरू एकअर्कासँग जोडिएका थिए। यस्तो अवस्थामा जब वैज्ञानिकहरूले जीवाश्म जम्मा गर्न थाले, तब उनीहरूले पत्ता लगाए कि यो लाखौं वर्ष पहिले पृथ्वीमा अवस्थित डायनासोरको नयाँ प्रजाति हो। यति मात्र होइन, यी पुराना हड्डीहरूबाट इतिहासका धेरै रहस्यहरू पनि खोलेका छन् । जसले धेरै अज्ञात प्रजातिहरूको पहिचान गर्न अनुमति दिएको छ । साथै अनुसन्धानकर्ताहरूलाई क्रेटासियस अवधिको अन्त्यमा जीवन कस्तो थियो भन्ने बारे थप जान्न मद्दत गरेको छ।

डायनासोर पत्ता लगाउने टोलीको नेतृत्व गरिरहेका पोर्चुगाली जीवाश्मविद् डा। पेड्रो मोचोले स्पेनको कुएन्का नजिकै फेला परेको नयाँ साउरोपोडलाई कुएनकासौरा पिन्टीक्विनिएस्ट्रा नाम दिएका छन्।

पोर्चुगलको लिस्बन विश्वविद्यालयमा कार्यरत डा पेड्रो मोचोले भने, ‘यस नमूनाको अध्ययनले हामीलाई एउटै जीवाश्म क्षेत्रमा दुई फरक प्रजातिका साल्टासौरिडहरू पहिलो पटक पहिचान गर्न मौका दिएको छ।’ अलिकति सानो उचाइका यी डायनासोरहरूले आफूलाई वातावरण अनुकूल बनाएको उनले बताए ।

शारीरिक रूपमा यो डायनासोर एकदम सानो छ तर यसको घाँटी धेरै लामो छ। यस्तो अवस्थामा रुखका अग्लो हाँगाहरूमा सजिलै पुग्न सक्छ। ‘कुएनकासौरा पिन्टीक्विनिएस्ट्रा युरोपमा पाइने सबैभन्दा पूर्ण साउरोपोड कंकाल मध्ये एक हो, डा मोचोले भने। जसमा ग्रीवा, पृष्ठीय र पुच्छर कशेरुका, पेल्भिक गर्डलको भाग र अंगहरूको तत्वहरू समावेश रहेको उनले जानकारी दिए ।