काठमाडौं । युक्रेनी सुरक्षा र गुप्तचर सेवाका स्रोतहरूले बीबीसी युक्रेन समाचारलाई उनीहरूका एजेन्टहरूले रुसी सेना र यसका शीर्ष अधिकारीहरू विरुद्ध कारबाही गरिरहेको कुरा पुष्टि गरेका छन्।

युक्रेनका शत्रुहरू विरुद्ध जताततै यस्ता कारबाहीहरू भइरहेको उनीहरूको भनाइ छ। युक्रेनी स्रोतले युक्रेनमा रुसले कब्जा गरेको क्षेत्रमा मात्रै यस्ता कारवाही नभई रुस भित्र र विदेशमा पनि यस्ता कारवाही भइरहेको जनाएको छ ।

सैन्य विशेषज्ञ र युक्रेनका पूर्व सुरक्षा सेवा (एसबीयू) अधिकारी इभान स्तुपाकका अनुसार रुसका शीर्ष जनरल लेफ्टिनेन्ट जनरल इगोर किरिलोभको हत्यालाई इजरायली गुप्तचर एजेन्सी मोसादले लेबनानमा हिजबुल्लाह विरुद्ध गरेको पेजर आक्रमणसँग तुलना गरिएको छ।

जनरल किरिलोभको स्कुटरमा लुकाइएका विष्फोटक पदार्थबाट मृत्यु भएको अनुमान गरिएको छ ।

इभान स्तुपाकले युक्रेनी गोप्य सेवाले गोली हानेर उडाउने वा विष हाल्ने निर्णय गर्नुपर्ने बताए। यद्यपि युक्रेनी अधिकारीहरूले यसबारे कुनै प्रतिक्रिया दिएका छैनन्। रुसी आक्रमण विरुद्धको कुनै पनि अपरेशन, तयारी र समर्थनलाई एसबीयूले महत्व दिएको स्तुपाकले बताए ।

युक्रेनको खुफिया सेवा जीयुआरले लक्ष्यहरूको सूची प्रकाशित गरेको छ, जसमा रूसी जनरलहरू र रूसी वायुसेनाका अन्य कमाण्डरहरू समावेश छन्, जसले युक्रेनी शहरहरूमा ऊर्जा ग्रिडहरूमा आक्रमण गरेका थिए।

तर जब सिक्रेट सर्भिसले कुनै अपरेशनको निर्णय गर्छ, त्यो व्यक्ति कत्तिको महत्त्वपूर्ण छ र उससम्म पुग्न कत्तिको सजिलो छ भन्ने आधारमा मूल्याङ्कन गरिन्छ।

एसबीयूका पूर्व अधिकारी इभान स्तुपाकले बीबीसीलाई भने: “यो अपरेशन एकदमै व्यावसायिक काम थियो। मानिसहरूको समूहले त्यस्ता अपरेशनहरू गर्दछ। जनरलसँग हतियार छैन र उनको साथमा अरू कोही छैन भन्ने पहिले देखि सुनिश्चित भएको होला ।”

“यदि तिनीहरू मस्कोको सडकमा विस्फोटक पदार्थसहित पक्राउ परेका भए वा भिडियो निगरानीमा पक्राउ परेका भए अपरेसनका जिम्मेवारहरू खतरामा पर्ने थिए। यसका लागि अपरेशनपछि सुरक्षित रूपमा बाहिर निस्किने गरी सुरक्षित रणनीति बनाउनुपर्छ ।”

स्तुपाकले भने, ‘यस्तै अपरेशन गर्ने योजना बनाएका एक अपरेटिभले मलाई अपरेशनका लागि आफ्ना मान्छे पठाउँदा २० मिनेट पनि तीन दिनजस्तो लाग्ने बताए । यो संलग्न सबैका लागि धेरै खतरनाक र डरलाग्दो छ।”

रूसी रासायनिक युद्ध रक्षा प्रमुख लेफ्टिनेन्ट जनरल इगोर किरिलोभ युक्रेनी गुप्त सेवा को निशाना थिए। ५४ वर्षीय किरिलोभलाई एसबीयूले प्रतिबन्धित रासायनिक हतियारको प्रयोगमा जिम्मेवार भएको आरोप लगाएको थियो।

एसबीयूले जनरल किरिलोभको नेतृत्वमा रुसले ४८ हजार पटक रासायनिक हतियार प्रयोग गरेको दाबी गरेको छ ।

बेलायतले अक्टोबरमा किरिलोभलाई प्रतिबन्ध लगाएको थियो। बेलायतले पनि जनरल किरिलोभले युक्रेनमा रासायनिक हतियार प्रयोग गरेको बताएको थियो । बेलायतले पनि रुसी प्रचारको एक भागको रूपमा जनरल किरिलोभको बारेमा गलत जानकारी फैलाएको थियो। तर, मस्कोले यी आरोपहरूलाई अस्वीकार गर्दै आएको छ।

युक्रेनमा रुसी आक्रमणपछि जनरल किरिलोभलाई गलत सूचना अभियानको मुख्य जिम्मेवार मानिन्थ्यो। उनीमाथि पश्चिमी देशहरूविरुद्ध जैविक हतियार प्रयोग गर्न खोजेको आरोप पनि लागेको थियो।

किरिलोभले अमेरिकाले रुसमा एचआइभी र हेपाटाइटिस बीबाट पीडित जनावरहरूलाई छोड्न प्रयास गरिरहेको दाबी गरेका थिए। उनले अमेरिकाले रूसमा लामखुट्टेको बथान छोड्न कोशिस गरिरहेको छ जसले धेरै भाइरसको संक्रमण फैलाउन सक्छ समेत भनेका थिए ।

उनले अमेरिकाले नयाँ महामारीका लागि भाइरस छोड्ने तयारी गरिरहेको आरोप पनि लगाएका थिए । जनरल किरिलोभले अमेरिकाले युक्रेनमा विषाक्त पदार्थ प्रयोग गर्न सक्ने वातावरण सिर्जना गरिरहेको र यसको सम्पूर्ण दोष रुसलाई दिन खोजेको पनि बताएका थिए ।

उनले सोभियत संघबाट छुट्टिएका धेरै देशमा अमेरिकाले जैविक प्रयोगशाला निर्माण गरिरहेको पनि बताए ।

जनरल किरिलोभ आरोप लगाउन निकै सक्रिय थिए। जनरल किरिलोभले जति कुरा रुसी सेनाका अरु कुनै अधिकारीले पत्रकारसँग गर्दैनथे । हत्या भएको दिन उनले प्रेस ब्रिफिङ गर्ने योजना पनि बनाएका थिए ।

किरिलोभ विरुद्धको अपरेशन युक्रेनको सुरक्षा सेवाले सञ्चालन गरेको पनि बताइएको छ । रुसको राजधानी मस्कोमा प्रवेश गरेर सफल अपरेशन गर्नुले युक्रेनी एजेन्टहरू कति विश्वस्त छन् भन्ने देखाउँछ।

सामान्यतया गोप्य सेवाले यस्तो अपरेशन पछि जिम्मेवारी लिन हतार गर्दैन किनभने तिनीहरू आफ्ना एजेन्टहरूलाई खतरामा पार्न चाहँदैनन्।

रुसी रक्षा मन्त्रालयको बैठक एक दिनअघि मात्रै भएको थियो । उक्त भेटमा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिन र रक्षामन्त्री आन्द्रेई बेलोसोभले युक्रेनको युद्धको रणनीति र यसलाई कसरी विजयतर्फ लैजान सकिन्छ भन्ने विषयमा कुराकानी गरेका थिए । यस बैठकको एक दिन पछि, मस्कोमा एक रूसी जनरलको हत्या गरियो।

पुटिनको वार्षिक टिभी सम्बोधन हुन लागेको छ र त्यसअघि जनरल किरिलोभको हत्या भइसकेको छ । यस सम्बोधनमा पुटिनले रुसका जनतालाई सबै कुरा राम्ररी चलिरहेको र पश्चिमी प्रतिबन्धका कारण रुसमा विकास प्रक्रिया तीव्र गतिमा अघि बढेको आश्वस्त पार्न सक्छन्।

“हत्याले पोर्कोभस्की नजिकको फ्रन्टलाइनमा कुनै प्रभाव पार्दैन, जहाँ रूसी सेनाले अग्रता प्राप्त गरेको छ, तर पुटिनले युक्रेन विरुद्ध बदला लिने कुरा गर्नेछन्,” एक पूर्व गुप्तचर अधिकारी स्तुपाक भन्छन् “यो रूसको लागि गम्भीर मुद्दा हो। म कल्पना गर्न सक्छु कि यो रूसी गोप्य सेवा अधिकारीहरूको लागि एक निराशाजनक अपरेशन थियो। यी अधिकारीहरूका मालिकहरूले लगातार प्रश्न सोधिरहनुपर्दछ, मस्कोमा यो कसरी सम्भव भयो?”