काठमाडाैं। प्रयागराजमा महाकुम्भ २०२५ को तयारी तीव्र गतिमा भइरहेको छ र अब सुरु हुन केही दिन मात्रै बाँकी छ। १३ जनवरीदेखि २६ फेब्रुअरीसम्म चल्ने यो महाकुम्भ जनताको धार्मिक आस्थाको महान् पर्व हो। गंगामा पवित्र स्नान गर्न देश तथा विदेशबाट लाखौं भक्तजन तथा साधु संगमको गंगा किनारमा पुग्नेछन्।

यसै सन्दर्भमा सन्तहरूमा पनि एक समुदाय पनि समावेश हुनेछ, जुन सधैं मानिसहरूको जिज्ञासा र रहस्यको केन्द्र हो। उनीहरुलाई ‘अघोरी’ भनिन्छ। थाहा पाउनुहोस् यी अघोरी को हुन्? यीनीहरूको ध्यान केन्द्र कहाँ छ र तिनीहरूको परम्पराको इतिहासले के भन्छ?

पौराणिक मान्यता अनुसार अघोर सम्प्रदायका संस्थापक भगवान भोलेनाथ हुन्। अघोर सम्प्रदायको उत्पत्ति भगवान शिवले गरेको मानिन्छ। भगवान दत्तात्रेय, शिव शंकरको अवतार वास्तवमा अघोर शास्त्रको गुरु मानिन्छ।

भगवान शिव, भगवान विष्णु र भगवान दत्तात्रेय भगवानको अंश भौतिक रुपमा अवतार लिएको विश्वास छ। त्यसैले अघोरीलाई भगवान भोलेनाथको अनुयायी मानिन्छ।

अघोर सम्प्रदायमा बाबा कीनारामलाई उच्च सम्मान र पूजा गरिन्छ। बाबा कीनारामको जन्म सन् १६०१ मा उत्तर प्रदेशको चन्दौली जिल्लामा भएको थियो। उनी बाल्यकालदेखि नै अछुतो स्वभावको रहेको बताइएको छ।

एक पटक घुम्दै गर्दा हालको बलिया जिल्लाको करोन गाउँ नजिकैको कामेश्वर धाम पुगे ।त्यहाँ उनले रामानुजी सम्प्रदायका संत शिवरामलाई आफ्नो गुरु बनाए। यसपछि बाबा कीनाराम अगाडि बढ्न थाले । देशभर घुमफिर गर्दै उनी गुजरात गएर गिरनार पर्वतमा बसे। त्यहाँबाट काशी (वाराणसी) मा बसोबास गर्न थाले।

परम्परागत रूपमा अघोरीले श्मशानस्थलमा साधना गर्ने गर्दछन्। तिनीहरूले तीन प्रकारको पूजा गर्छन्। दाहसंस्कार पूजाको एक रूप हो, दोस्रोलाई शिव साधना र तेस्रोलाई शव साधना भन्ने गरिन्छ।

जसअनुसार असमको गुवाहाटी नजिकै रहेको सिद्ध कामाख्या पीठको श्मशान गृह, पश्चिम बंगालको तारापीठको श्मशान, महाराष्ट्रको नासिकको त्र्यंबकेश्वर र मध्य प्रदेशको उज्जैनको चक्रतीर्थको शवदाह गृहमा यस्ता साधना गर्ने गरिन्छ।

विश्वास अनुसार अघोरीले मृत शरीरमा खुट्टा राखेर साधना गर्दा त्यसलाई शिव र शव साधना भनिन्छ। यस साधनाको उत्पत्ति भनेको माता पार्वतीको पाउ शिवको छातीमा राखिएको मानिन्छ। यस साधनामा मृत शरीरलाई प्रसादको रूपमा मासु र रक्सी चढाइन्छ।

यो साधना एक्लै गरिन्छ। तेस्रो साधना अर्थात् श्मशान साधनामा परिवारका सदस्यहरूलाई पनि समावेश गर्न सकिन्छ। यस अवधिमा शवको स्थानमा चिताको पूजा गरिन्छ। यस स्थानमा साधना गर्दा मासु र मदिराको स्थानमा मावालाई प्रसादको रूपमा चढाइन्छ।

अघोरी स्वभावले रुखो हुन्छन् भन्ने मान्यता छ । सतहमा सामान्य जनताको नजरमा नराम्रो देखिए पनि उनीहरुको मनमा जनहितको भावना सदैव रहन्छ । भनिन्छ, यदि कुनै अघोरी व्यक्तिसँग प्रसन्न हुन्छ भने उसले आफ्नो सिद्धिद्वारा शुभ फल दिनमा कहिल्यै पछि पर्दैन ।

यति मात्र होइन, तपाईले आफ्नो तान्त्रिक गतिविधिको रहस्य पनि त्यो व्यक्तिलाई बताउन सक्नुहुन्छ र उसलाई तंत्रको बारेमा पनि सिकाउन सक्नुहुन्छ। तर, उनीहरुको आक्रोशबाट बच्न सुझाव दिइएको छ।

बाबा कीनाराम र काशी नरेशको कथा धेरै प्रसिद्ध छ। भनिन्छ कि एक पटक काशीका राजा हात्तीमा चढेर बाबा कीनारामको आश्रमबाट जाँदै थिए। बाबा कीनारामलाई अघोरी पहिरनमा देख्दा उनको मनमा घृणा भयो ।

बाबाले यो कुरा बुझ्नुभयो र आफ्नो आश्रमको पर्खाल हेरेर अगाडि बढ्न भन्नुभयो। चमत्कार यो थियो कि पर्खाल काशीका राजाको हात्ती भन्दा अगाडि जान थाल्यो। यसबाट काशीका राजाले आफ्नो गल्ती महसुस गरे र बाबा कीनारामसँग माफी मागेको भन्ने लोक्कोति रहेको छ।