काठमाडौं। सम्पूर्ण शरीरलाई स्वस्थ राख्न मुटुलाई स्वस्थ र तन्दुरुस्त राख्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ। हाम्रो मुटुले सम्पूर्ण शरीरमा रगत पम्प गर्छ। यो रक्तसञ्चार प्रणालीको आधारभूत भाग हो, त्यसैले सबैलाई मुटुलाई स्वस्थ राख्न निरन्तर प्रयास गर्न सल्लाह दिइन्छ।

तर, पछिल्ला केही वर्षको तथ्याङ्क हेर्ने हो भने, मुटु रोग र यससँग सम्बन्धित गम्भीर समस्याहरूको जोखिम द्रुत गतिमा बढेको देखिन्छ।

जीवनशैली र खानपानसँग सम्बन्धित समस्याका कारण मुटु रोगका घटना बढ्दै गएको मुटुरोग विशेषज्ञहरू बताउँछन्।

३० वर्ष मुनिका व्यक्तिहरू पनि मुटु रोगको शिकार भइरहेकाले बालबालिकामा पनि हृदयघातका घटनाहरू देखिएका छन्। त्यसैले सबै उमेरका मानिसहरूले आफ्नो मुटुको स्वास्थ्यको बारेमा सतर्क रहनुपर्छ।

अब प्रश्न उठ्छ कि तपाईंको मुटु स्वस्थ छ कि छैन भनेर कसरी थाहा पाउने? मुटुको स्वास्थ्यको ख्याल राख्नु सबैको लागि महत्त्वपूर्ण हुन्छ।

स्वास्थ्य विज्ञहरू भन्छन् पाईंको मुटुको स्वास्थ्य राम्रो छ वा छैन भन्ने कुरा शरीरले संकेत गर्छ। विश्वभर मुटु रोगहरू तीव्र गतिमा बढिरहेकाले शरीरमा देखिने यी लक्षणहरूको बारेमा सबैलाई जान्न महत्त्वपूर्ण छ।

डाक्टरहरू भन्छन् कि आफ्नो मुटुलाई स्वस्थ राख्न निरन्तर प्रयास गर्नु तपाईंको भविष्यमा गर्न सकिने उत्तम लगानी मध्ये एक हुन सक्छ।

हामी बूढो हुँदै जाँदा, यसमा ध्यान दिनु अझ महत्त्वपूर्ण हुँदै जान्छ। तपाईंको मुटु स्वस्थ छ कि छैन भनेर थाहा पाउन सक्ने केही संकेतहरूको बारेमा हामी बताउँनेछौं।

आफ्नो मुटुको धड्कनमा ध्यान दिनुहोस्ः

धेरैजसो वयस्कहरूको लागि, आराम गर्ने समयमा प्रति मिनेट ६० देखि १०० धड्कनको मुटुको दर सामान्य मानिन्छ। तनाव, चिन्ता, निश्चित प्रकारका औषधिहरू, र तपाईंले कति शारीरिक रूपमा कडा परिश्रम गर्नुहुन्छ भन्ने कुराले तपाईंको मुटुको धड्कनलाई असर गर्न सक्छ।

यदि तपाईंको मुटुको धड्कन ६०–८० धड्कनको बीचमा रहन्छ भने यसलाई राम्रो संकेत मानिन्छ। यसको अर्थ तपाईंको मुटुको मांसपेशीहरू राम्रो अवस्थामा छन् र स्थिर धड्कन कायम राख्न कडा परिश्रम गर्नुपर्दैन। यो राम्रो संकेत मानिन्छ।

ऊर्जावान हुनुः

यदि तपाईंको मुटु स्वस्थ छ भने, यसले तपाईंलाई ऊर्जावान राख्न मद्दत गर्छ र थकान र कमजोरीको समस्या टाढा रहन्छ।

यदि तपाईं सधैं थकित महसुस गर्नुहुन्छ र सिँढी चढ्ने, हिँड्ने वा केही काम गर्ने जस्ता दैनिक गतिविधिहरूमा थकित हुनुहुन्छ भने, यो मुटु सम्बन्धी समस्याहरूको संकेत मानिन्छ। यदि तपाईंको मुटु स्वस्थ छ भने, यसले तपाईंलाई ऊर्जावान राख्छ।

रक्तचापमा ध्यान दिनुहोस्ः

सामान्य रक्तचाप हुनु स्वस्थ मुटुको संकेत हो। १२०र८० मिमी एचजी भन्दा कम रक्तचापलाई सामान्य मानिन्छ। १३० वा सोभन्दा माथिको सिस्टोलिक रक्तचाप वा ९० वा सोभन्दा माथिको डायस्टोलिक रक्तचापले तपाईंको मुटुको स्वास्थ्य राम्रो छैन भन्ने संकेत गर्छ। पत्ता लगाउने एक मात्र तरिका भनेको नियमित रूपमा आफ्नो रक्तचाप जाँच गर्नु हो। रक्तचाप बढ्दा समग्र स्वास्थ्यमा असर पर्छ।