काठमाडौं। गर्भावस्थामा महिलाहरूले धेरै समस्याहरूको सामना गर्नुपर्छ। यस अवधिमा महिलाको शरीर धेरै कमजोर हुन्छ।

गर्भावस्थाको सुरुवातदेखि प्रसवसम्म हरेक सानो कुराको ख्याल राख्नु महत्त्वपूर्ण छ। ताकि स्वस्थ र सुरक्षित गर्भावस्थाको योजना बनाउन सकियोस्।

गर्भावस्थाको सम्पूर्ण नौ महिनामा शरीरमा धेरै परिवर्तनहरू हुन्छन्। यी परिवर्तनहरू गर्भधारण भएको केही दिनपछि मात्र सुरु हुन्छन्।

तर के तपाईंलाई थाहा छ गर्भधारण गरेको कति दिन पछि गर्भावस्था थाहा हुन्छ?यो पनि जान्नुहोस्, यस समयमा गर्भावस्थाको प्रारम्भिक संकेतहरू के के हुन्?

गर्भधारण गरेको कति दिन पछि गर्भावस्था पत्ता लगाउन सकिन्छ?

विज्ञहरूका अनुसार गर्भधारण भएको ६ देखि १२ दिनपछि गर्भावस्था परीक्षणले गर्भावस्था पत्ता लगाउन सकिन्छ। यो परीक्षणले पिसाब वा रगतमा मानव कोरियोनिक गोनाडोट्रोपिन  हर्मोनको उपस्थिति पत्ता लगाउँछ।

निषेचित अण्डा पाठेघरको अस्तरमा जोडिएपछि यो हर्मोन उत्पादन हुन थाल्छ। तर गर्भावस्था परीक्षणको नतिजा अन्य धेरै कुराहरूमा पनि निर्भर गर्दछ। जस्तै परीक्षण कसरी लिइयो, यो सही समयमा गरिएको थियो कि थिएन, वा महिलाको महिनावारी चक्र कसरी काम गर्छ। विज्ञहरूका अनुसार महिनावारी नभएपछि मात्र गर्भावस्था पत्ता लगाउन परीक्षण गर्नु उचित हुन्छ।

गर्भावस्था पुष्टि गर्न स्त्री रोग विशेषज्ञसँग परामर्श गर्नु राम्रो हुन्छ, जसले उचित जाँच र परीक्षण पछि मात्र सही सल्लाह दिन सक्छन्। कतिपय अवस्थामा, डाक्टरले गर्भावस्था पुष्टि गर्न रगत परीक्षण वा सोनोग्राफी (गर्भावस्था अल्ट्रासाउन्ड) गर्न भन्छन्। रगत परीक्षणले गर्भावस्थाको समयमा हुने परिवर्तनहरू जाँच गर्छ, जबकि सोनोग्राफीले गर्भावस्थाको समयमा गर्भ भित्र बच्चाको विकास देख्न सक्छ।

गर्भावस्थाको सुरुमा महिलामा कस्ता लक्षणहरू देखिन्छन्?

गर्भवती भएको थाहा पाउन कति समय लाग्छ भन्ने कुरा फरक-फरक हुन्छ। केही महिलाहरूलाई गर्भधारण भएको तुरुन्तै गर्भवती महसुस हुन थाल्छ, जबकि अरूलाई सकारात्मक परीक्षण पछि हप्तासम्म गर्भावस्थाको कुनै लक्षण हुँदैन। गर्भावस्थामा निम्न लक्षणहरू देखा पर्न सक्छन् –

-महिनावारी रोकीनु वा समयमा नहुनु।
-बारम्बार पिसाब लाग्नु।
-थकित महसुस हुनु।
-वाकवाकी लाग्नु।
-स्तन दुख्ने वा सुन्निने।
-योनिबाट हल्का रक्तस्राव।
-टाउको दुख्नु ।
-अचानक मुड परिवर्तन हुनु अर्थात् मुड स्विङ हुनु ।
यदि तपाईंले माथि उल्लेखित कुनै पनि गर्भावस्थाका लक्षणहरू महसुस गर्नुभयो भने, गर्भावस्था किट प्रयोग गरेर घरमै गर्भावस्था परीक्षण गर्नुहोस्। यी लक्षणहरूले तपाईं गर्भवती हुनुहुन्छ भन्ने संकेत गर्छ। गर्भावस्था पुष्टि गर्न तपाईंको डाक्टरले रगत परीक्षण गर्न सुझाव दिन सक्छन्। यस बाहेक, डाक्टरले सुझाव दिएका केही अन्य परीक्षणहरू पनि हुन सक्छन्।

गर्भावस्थाको सुरुवातमा महिलाले कस्ता कुराहरूमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ?:

यदि तपाईंले आफ्नो गर्भावस्थाको बारेमा थाहा पाउनुभएको छ भने, सुरुमा यी कुराहरूको ख्याल राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।

स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनुहोस्:  गर्भावस्थामा स्वस्थ जीवनशैली अपनाउनु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यसले तपाईंलाई स्वस्थ गर्भावस्थाको योजना बनाउन मद्दत गर्नेछ। यस समयमा तपाईंको लागि पर्याप्त आराम लिनु, सन्तुलित आहार लिनु, समयमै सुत्नु, शारीरिक रूपमा सक्रिय रहनु र आफूलाई खुसी राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ।

आहारमा ध्यान दिनुहोस्: आफ्नो खानामा फोलिक एसिडयुक्त खानेकुराहरू समावेश गर्न निश्चित गर्नुहोस्। यसबाहेक, सन्तुलित आहार लिनु र हाइड्रेटेड रहनु पनि धेरै महत्त्वपूर्ण छ। आफ्नो खानामा फलफूल, जुस, हरियो तरकारी र स्वस्थकर बोसो थप्नुहोस्।

दैनिक व्यायाम गर्नुहोस्: स्त्री रोग विशेषज्ञको सल्लाहमा केही व्यायाम गर्ने बानी विकास गर्नुहोस्। यसले तपाईंको शरीरलाई सक्रिय राख्नेछ र तपाईं स्वस्थ गर्भावस्थाको योजना बनाउन सक्षम हुनुहुनेछ। यसका लागि तपाईं अलिकति हिँड्न पनि सक्नुहुन्छ।

यसबाहेक, तपाईंको लागि डाक्टरसँग सम्पर्क कायम राख्नु पनि महत्त्वपूर्ण छ। यस समयमा कुनै पनि ठूला परिवर्तनहरूलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्।