काठमाडौं। इजरायली सेनाको अनुसन्धान प्रतिवेदनले ७ अक्टोबर २०२३ को आतंकवादी आक्रमण यसको गलत मूल्यांकनका कारण भएको दाबी गरेको छ। समाचार एजेन्सी एपीको रिपोर्टका अनुसार इजरायली सेनाले प्यालेस्टिनी लडाकू संगठन हमासको क्षमतालाई कम आँकलन गरेक कारण सो घटना भएको रिपोर्टमा उल्लेख छ।

बिहीबार सार्वजनिक भएको यो प्रतिवेदनपछि, प्रधानमन्त्री बेन्जामिन नेतान्याहूमाथि आक्रमण अघि गरिएका राजनीतिक निर्णयहरूको अनुसन्धान गर्न दबाब पर्ने विश्वास गरिएको छ।

७ अक्टोबर २०२३ मा, हमासले इजरायलको सीमा क्षेत्रमा रहेको एक संगीत महोत्सवमा आक्रमण गरेको थियो। यस आक्रमणमा लगभग १२०० जना मारिएका थिए भने २५१ जनालाई बन्धक बनाइएको थियो। हमासले बन्धक बनाएका २५१ जनामा एक जना नेपाली विद्यार्थी विपिन जोशी पनि रहेका छन्।

हमासले यस आक्रमणलाई ‘अल-अक्सा फ्लड’ अपरेशनको नाम दिएको थियो। प्रतिक्रियामा, इजरायलले केही घण्टा पछि हमासविरुद्ध अपरेशन सोर्ड्स अफ आइरन सुरु गरेको थियो।

यस प्रतिवेदनमा इजरायली सेनाको मूल्याङ्कन हमासले केवल गाजामा शासन गर्न चाहेको र इजरायली सेनासँग लड्नु यसको प्राथमिक लक्ष्य नभएको रहेको उल्लेख गरिएको छ। इजरायली सेनाले गरेको हमासको क्षमताको गलत अनुमान नै अक्टोबर ७ को घटना भएको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।

सेनाका अधिकारीहरूले सबैभन्दा खराब अवस्थामा पनि हमासले केवल आठ क्षेत्रबाट जमिन आक्रमण गर्न अनुमान गरेका थिए, जुन गलत थियो। जबकि हमाससँग आक्रमण गर्न ६० भन्दा बढी मार्गहरू रहेको पाइएको छ। ७ अक्टोबर २०२३ अघि पनि हमास तीन पटक आक्रमण गर्न तयार थियो, तर विभिन्न कारणले ढिलाइ भएको थियो, जसलाई इजरायली सेनाले नजर अन्दाज गरेको थियो।

आक्रमण हुनुभन्दा केही घण्टा अघि केही गडबड भएको संकेत देखिएको थियो। हमासका लडाकुहरूले आफ्नो फोन इजरायली नेटवर्कमा स्विच गरेका थिए।

इजरायली सैन्य अधिकारीहरूले अक्टोबर ७ मा भएको आक्रमणका मास्टरमाइन्ड याह्या सिनवार (जो गत अक्टोबरमा मारिएका थिए) ले २०१७ मा आक्रमणको योजना बनाउन थालेको गुप्तचर निकायले देखाएको बताएका छन्। प्रतिवेदनले इजरायली सेनाको अत्यधिक आत्मविश्वास र पूर्वकल्पित धारणाहरूमा अत्यधिक निर्भरता आक्रमणको लागि जिम्मेवार रहेको बताएको छ। प्रतिवेदनमा कुनै पनि सैनिक वा अधिकारीलाई दोषी ठहराइएको छैन।

धेरै इजरायलीहरू अक्टोबर ७ को गल्तीको लागि नेतान्याहू जिम्मेवार छन् भन्ने विश्वास गर्छन्। मानिसहरू आक्रमण हुनुभन्दा पहिले पनि नेतान्याहूको सरकारले धेरै गलत निर्णयहरू गरेको अहिले पनि विश्वास गर्दछन्। अक्टोबर २०२३ मा सुरु भएको इजरायल हमास युद्धका कारण गाजामा बसोबास गर्ने २१ लाख मानिसहरू विस्थापित हुनुपरेको थियो। जबकि ४० हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भएको थियो।

युद्ध पछि, गाजामा ९६ प्रतिशत कृषि स्रोतहरू नष्ट भएका छन् र ९१ प्रतिशत मानिसहरू भोकमरीको सामना गरिरहेका छन्। १६ प्रतिशत मानिसहरू अनिकाल जस्तो अवस्थामा बाँचिरहेका छन्, जबकि ४१ प्रतिशत जनसंख्याले गम्भीर खाद्यान्न अभावको सामना गरिरहेका छन्। अहिले गाजा पूर्णतया बाह्य सहायतामा निर्भर रहेको छ।

जनवरी १९ मा दुवै पक्षबीच युद्धविराम सम्झौतामा हस्ताक्षर भएको थियो, जसमा दुवै पक्षले एकअर्काका बन्धकहरूलाई रिहा गर्न सहमति जनाएका थिए। यस युद्धविराम सम्झौता अन्तर्गत, बन्धकहरूको रिहाइ तीन चरणमा हुनेछ । जसको पहिलो चरण बुधबार सम्पन्न भएको छ।