काठमाडौं । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युक्रेनमा युद्धविरामको विचारसँग आफू सहमत रहेको बताएका छन्। तर युद्धविराम सम्झौताको बारेमा प्रश्नहरू अझै पनि बाँकी छन् किनभने पुटिनले धेरै कडा शर्तहरू राखेका छन्।

रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले ३० दिने युद्धविराम योजनाप्रति आफ्नो प्रतिक्रिया दिएका छन्। अमेरिकासँगको वार्तापछि युक्रेनले यो योजनामा ​​सहमति जनाएको छ।

युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले राष्ट्रपति पुटिनको योजनालाई ‘षड्यन्त्रपूर्ण’ भनेका छन् । युक्रेनी राष्ट्रपतिले रुसमाथि थप प्रतिबन्ध लगाउन माग गरेका छन्। यसैबीच, अमेरिकाले तेल, ग्यास र बैंकिङ क्षेत्रका सम्बन्धमा रुसमाथि थप प्रतिबन्ध लगाएको छ।

बिहीबार मस्कोमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै राष्ट्रपति पुटिनले युद्धविराम प्रस्तावको बारेमा भने, “विचार सही छ। हामी यसलाई समर्थन गर्छौं। तर केही प्रश्नहरू छन् जुन हामीले छलफल गर्न आवश्यक छ।”

“यो युद्धविरामले शान्ति स्थापना गर्नुपर्छ र यस संकटको मूल कारणहरूलाई सम्बोधन गर्नुपर्छ,” पुटिनले भने।

उनले भने, “हामीले हाम्रा अमेरिकी सहयोगीहरूसँग कुरा गर्नुपर्छ। सायद म डोनाल्ड ट्रम्पसँग कुरा गर्नेछु।”

पुटिनले भने, “३० दिनको युद्धविराम युक्रेनको लागि राम्रो हुनेछ।” उनका अनुसार उनी यसको समर्थनमा छन् तर यसमा जटिलताहरू छन्।

राष्ट्रपति पुटिनले भने “विवादको एउटा क्षेत्र कुर्स्क थियो, जहाँ युक्रेनले गत वर्ष सैन्य घुसपैठ गरेको थियो। यस क्रममा युक्रेनले केही भाग कब्जा गरेको थियो।”

पुटिनले अहिले रुसले कुर्स्कको पूर्ण नियन्त्रण लिएको र युक्रेनी सेनालाई ‘एक्लो’ पारेको दाबी गरे।

उनले भने, “तिनीहरू भाग्न खोजिरहेका छन्, तर हामीले उनीहरूलाई समातेका छौं। उनीहरूका उपकरणहरू बेवारिसे अवस्थामा छन्।”

पुटिनले भने, “कुर्स्कमा युक्रेनसँग दुई विकल्प छन्। या त आत्मसमर्पण गर या मर।”

युद्धविराम सम्झौताले कसरी काम गर्छ भन्ने बारेमा पनि पुटिनले धेरै प्रश्नहरू सोधेका छन्। “ती ३० दिन कसरी प्रयोग गरिनेछन् ? के युक्रेनलाई संगठित बनाइनेछ ? उसलाई फेरि हतियारले सुसज्जित बनाइनेछ ? मानिसहरूलाई तालिम दिइनेछ ? वा त्यो मध्ये कुनै पनि काम गरिने छैन ? त्यसपछि यसलाई कसरी नियन्त्रण गरिनेछ ? भन्ने प्रश्न पनि छ” उनले भने।

“लडाईं अन्त्य गर्ने आदेश कसले दिनेछ ? अनि कुन मूल्यमा ? २ हजार किलोमिटरभन्दा बढीको क्षेत्रमा युद्धविराम कसले तोडेको हो भनेर कसले निर्णय गर्नेछ ? यी सबै प्रश्नहरू दुवै पक्षले सावधानीपूर्वक समाधान गर्नुपर्छ। यसको निगरानी कसले गर्छ ?”

अर्कोतर्फ युक्रेनले पनि रूसप्रति आक्रामक रवैया अपनाएको छ । राति अबेर जारी गरिएको भिडियोमा युक्रेनी राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले पुटिनले ‘सिधै केही नभनेको’ तर व्यवहारमा उनी यसलाई ‘अस्वीकार गर्ने तयारीमा रहेको’ बताए।

उनले भने “अवश्य पनि पुटिन राष्ट्रपति ट्रम्पलाई उनी यो युद्ध जारी राख्न र युक्रेनीहरूलाई मार्न चाहन्छन् भनेर सिधै भन्न डराउँछन्।”

जेलेन्स्कीले भने “रूसी नेताले पहिले नै धेरै सर्तहरू राखिसकेका छन् जसले काम गर्ने छैनन्।” पुटिनको भनाइ र जेलेन्स्कीको प्रतिक्रियापछि दुई पक्ष बीचको विभाजन एकदमै स्पष्ट छ।

युक्रेनले यो युद्धबिराम दुई चरणमा चाहन्छ। पहिले, युद्धविराम तुरुन्तै लागू गरिनुपर्छ र त्यसपछि दीर्घकालीन सम्झौतामा वार्ता गरिनुपर्छ।

तर रुस भने दुई चरणहरूलाई अलग गरेर कार्यान्वयन गर्ने पक्षमा छैन । उसले सबै मुद्दाहरू एउटै सम्झौतामा समाधान गरिनुपर्छ भनेको छ । दुवै पक्ष आफ्ना भिन्नताहरूमाथि बहस गर्न सन्तुष्ट देखिन्छन्।

युक्रेन रुसले शान्ति चाहँदैन भन्ने विश्वलाई महसुस गराउन दबाब दिन सक्ने विश्वास गर्छ। त्यस्तै गरी रुसले पनि अब नेटो विस्तार र युक्रेनको सार्वभौमिकताको बारेमा आफ्नो आधारभूत चिन्ता व्यक्त गर्ने अवसर पाएको विश्वास गर्छ।

तर यसले डोनाल्ड ट्रम्पको लागि पनि समस्या सिर्जना गर्छ। ट्रम्पले उनी तत्काल परिणाम चाहन्छन्, ताकि लडाई केही दिनमै समाप्त होस् भन्ने स्पष्ट पारेका छन्। अहिलेको परिस्थितिले भने पुटिन यस विषयमा अगाडि बढ्न चाहँदैनन् भन्ने देखाउँछ ।

पुटिनको टिप्पणीको जवाफमा ह्वाइट हाउसमा बोल्दै ट्रम्पले आफूले रुसी नेतालाई भेट्न चाहहेको बताए । उनले रुसले “सही काम गर्नेछ” र प्रस्तावित ३० दिने युद्धविराममा सहमत हुनेछ भन्ने आशा पनि व्यक्त गरे ।

“हामी रुसी पक्षबाट युद्धविराम भएको हेर्न चाहन्छौं,” उनले भने।

नेटो महासचिव मार्क रुटसँग ओभल अफिसमा बोल्दै ट्रम्पले पत्रकारहरूलाई बताएअनुसार उनले युक्रेनसँग यसबारे विवरणहरू पहिले नै छलफल गरिसकेका छन्।

उनले भने, “हामीले युक्रेनसँग कुन जमिन राख्ने र कुन त्याग्ने भन्ने बारेमा छलफल गर्यौं र अन्तिम सम्झौताका सबै पक्षहरूमा छलफल गरियो।”

“वास्तवमा अन्तिम सम्झौताका धेरै तत्वहरू पहिले नै छलफल भइसकेका छन्।”

युक्रेनको नेटो सैन्य गठबन्धनमा सामेल हुने विषयमा ट्रम्पले भने, “सबैलाई थाहा छ यसको उत्तर के हो।”

यसैबीच, रूसी तेल र ग्यासमा नयाँ प्रतिबन्धहरू लगाइएको छ। ती मध्ये ट्रम्प प्रशासनले अमेरिकी भुक्तानी प्रणालीहरूमा रूसको पहुँचलाई थप प्रतिबन्धित गरेको छ जसले गर्दा अन्य देशहरूलाई रूसी तेल किन्न गाह्रो भएको छ।

अर्कोतर्फ, पुटिनले मस्कोमा बन्द ढोका पछाडि अमेरिकी विशेष दूत स्टिभ विटकफलाई भेटे। यो भेटअघि क्रेमलिनका सहयोगी युरी उशाकोफले अमेरिकाले राखेको युद्धविराम प्रस्ताव अस्वीकार गरेका थिए ।

बुधबार, क्रेमलिनले एउटा भिडियो जारी गर्‍यो जसमा पुटिनले सैन्य पोशाक लगाएर प्रतीकात्मक रूपमा रूसको कुर्स्क क्षेत्रको भ्रमण गरेको देखाइएको छ। पछि रुसले सुड्जाको प्रमुख शहर पुनः कब्जा गरेको बताएको थियो।

रुसले सुरूमा फेब्रुअरी २०२२ मा पूर्ण आक्रमण सुरु गर्‍यो र अहिले युक्रेनी भूभागको लगभग २०% नियन्त्रण गर्दछ। युद्धमा रुसी सेनाको लागि लड्ने ९५,००० भन्दा बढी मानिसहरूको मृत्यु भइसकेको छ।

युक्रेनले अन्तिम पटक डिसेम्बर २०२४ मा आफ्नो हताहतको तथ्याङ्क अद्यावधिक गरेको थियो।

राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले ४३,००० युक्रेनीहरू मारिएको स्वीकार गरे, जसमा सैनिक र अधिकारीहरू पनि समावेश थिए। पश्चिमा विश्लेषकहरू यो तथ्याङ्कलाई कम रिपोर्ट गरिएको विश्वास गर्छन्।