काठमाडौं । भारत र पाकिस्तान बीचको नियन्त्रण रेखामा निर्मित ‘कमान अमन सेतु’ हालै ६ वर्षपछि खोलिएको छ । यो सेतु दुई शव फिर्ता ल्याउन खोलिएको हो ।

कश्मीरको बारामुल्ला जिल्लाको उरी क्षेत्रका एक युवक र एक युवतीको झेलम नदीमा डुबेर मृत्यु भएको थियो, त्यसपछि दुवैको शव बगेर पाकिस्तान प्रशासित कश्मीरमा पुगेका थिए ।

‘कमान अमन सेतु’ बारामुल्लाको उरी क्षेत्रमा नियन्त्रण रेखामा अवस्थित छ। यो पुलको एकातिर भारतीय सेना तैनाथ छ भने अर्कोतिर पाकिस्तानी सेना।

नदीको तीव्र बहावका कारण युवक र युवतीको शव पाकिस्तान प्रशासित कश्मीर पुग्यो। धेरै दिनको खोजी पछि, दुबैको शव भेटियो। शवहरू भारत ल्याउन दुई देशका सेनाहरूबीच वार्ता भयो र यसरी ६ वर्षदेखि बन्द रहेको ‘कमान अमन सेतु’ खोल्ने निर्णय भयो।

५ मार्च २०२५ मा कश्मीरको उरी क्षेत्रमा झेलम नदीमा डुबेर एक युवक र एक युवती बेपत्ता भए। स्थानीय प्रहरी र एसडीआरएफ टोलीले धेरै दिनसम्म दुवै जनाको खोजी गरे तर सफल भएनन् ।

पछि दुवै जनाको शव तीव्र बहावमा नियन्त्रण रेखा पार गरेर पाकिस्तान प्रशासित कश्मीर पुगेको थाहा भयो। ती दुई जनाको पहिचान २२ वर्षीय यासिर हुसेन शाह र २१ वर्षीया आयशा बानोको रूपमा भएको छ।

मार्च १९ मा आयशा बानोको शव पाकिस्तान प्रशासित कश्मीरको चिनारी सेक्टरमा फेला परेको थियो।

स्थानीय मानिसहरूबाट जानकारी पाएपछि त्यहाँको प्रशासनले शव निकालेको थियो। दुई दिन पछि मार्च २१ मा यासिरको शव पनि चिनारी सेक्टर नजिकैको चाकोठी क्षेत्रमा फेला परेको थियो।

शव भेटिएको जानकारी पाएपछि भारत र पाकिस्तानका सेनाले एकअर्कालाई सम्पर्क गरे र शवहरूलाई परिवारकहाँ फिर्ता पठाउने निर्णय गरियो।

२२ मार्च २०२५ मा पाकिस्तानी सेनाले दुवै शव भारतीय सेनालाई हस्तान्तरण गर्‍यो। यसपछि प्रशासन र प्रहरीको उपस्थितिमा शव परिवारलाई बुझाइएको थियो।

भारतीय सेनाले यस विषयमा एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भन्यो, “२० मार्च २०२५ मा सेनाका कर्मचारीहरूले झेलम नदीमा कठिन अवस्थामा एक शव देखे र त्यसलाई निकाल्ने प्रयास गरे। तर तीव्र बहावको कारणले गर्दा शव नियन्त्रण रेखा पार गरेर पाकिस्तान प्रशासित कश्मीरको चाकोठी सेक्टरमा पुग्यो। यसपछि, सेनाले मानवीय आधारमा पाकिस्तानी अधिकारीहरूलाई सम्पर्क गरेर शव फिर्ता ल्याउने प्रयास सुरु गर्यो। दुवै शव फिर्ता पाएपछि सेनाले परिवारलाई हस्तान्तरण गर्यो।”

युवतीका बुबा मोहब्बत खानले बीबीसी हिन्दीसँगको फोन कुराकानीमा उनकी छोरी घटना भएको दिन बिहान १० बजे घरबाट निस्किएको बताए।

उनले भने, “उनकी आमाले उनलाई रोक्न पनि खोजिन्, तर उनले सुनिनन्। जब उनी लामो समयसम्म फर्किइनन्, मेरो छोरा उनलाई खोज्न गयो र उसले छोरीलाई यासिरसँग देख्यो। यो सबै कसरी र किन भयो हामीलाई थाहा छैन।”

दुई जना बीचको सम्बन्धको बारेमा मोहब्बत खानले आफूलाई यसबारे कुनै जानकारी नभएको बताए। युवकको परिवारले पनि घटना हुनुभन्दा पहिले उनीहरूको सम्बन्धको बारेमा केही थाहा नभएको बताएको छ।

उनका एक नजिकका आफन्तले बीबीसी हिन्दीलाई भने, “हामीलाई उनीहरूको सम्बन्धको बारेमा केही थाहा थिएन। घटना भएको दिन यासिर बिहानसम्म घरमै थिए। पछि यो सबै कसरी भयो हामीलाई थाहा छैन। अब कम्तिमा हामीलाई यति राहत भएको छ कि उनको शव फेला परेको छ र उनलाई घर नजिकै गाडिएको छ।”

यस घटनामा प्रहरीले प्रारम्भिक जानकारी अनुसार यो प्रेम सम्बन्धको मामला देखिएको बताएको छ । उरीका एसडीपीओ तारिक अहमदले बीबीसी हिन्दीलाई भने, “अहिलेसम्म यो डुबेर मृत्युको घटना देखिन्छ। अनुसन्धान पछि अन्य कुराहरू स्पष्ट हुनेछन्।”

उनले घटनापछि खराब मौसम र निरन्तर वर्षाका कारण शवहरूको खोजी कठिन भएको र नियन्त्रण रेखा पारी शवहरू बगाएको पनि बताए। भारत र पाकिस्तानबीचको सम्बन्ध बिग्रिएपछि सन् २०१९ मा ‘कमान अमन सेतु’ पूर्ण रूपमा बन्द भएको थियो।

वास्तवमा, फेब्रुअरी २०१९ मा पुलवामामा सीआरपीएफका गाडीहरूमा आतंकवादी हमला भएको थियो जसमा लगभग ४० सैनिक मारिएका थिए। यो आक्रमणपछि भारत र पाकिस्तानबीचको सम्बन्धमा धेरै तनाव उत्पन्न भयो।

त्यसबेलादेखि यस पुलबाट हुने क्रस-एलओसी व्यापार पनि बन्द गरिएको छ। भारतीय गृह मन्त्रालयले त्यतिबेला यो बाटो हतियार, लागूपदार्थ र नक्कली नोट पठाउन प्रयोग भइरहेको बताएको थियो।

श्रीनगरबाट उरीको दूरी लगभग ८० किलोमिटर छ। उरी अग्ला पहाडहरूको बीचमा अवस्थित एउटा सानो सहर हो जहाँबाट ‘कमान अमन सेतु’ पुलको दूरी लगभग २० किलोमिटर छ। पुलमा पुगेपछि दुबै तिर स्पष्ट रूपमा देख्न सकिन्छ।

सीमाको दुवैतिर बसोबास गर्ने परिवारहरूको आवागमनका लागि ‘कमान अमन सेतु’ पहिलो पटक सन् २००५ मा खोलिएको थियो। सन् २००८ मा यही पुलबाट दुई देशबीच व्यापार पनि सुरु भएको थियो।

यसलाई ‘शान्तिको पुल’ पनि भनिन्छ। सीमाको दुवैतिर हजारौं परिवारहरू बसोबास गर्छन् जो एकअर्काका आफन्त हुन्। तर यी परिवारहरूले एकअर्कालाई भेट्न दुवै देशका सरकारबाट अनुमति लिनुपर्छ।