काठमाडौं। क्याथोलिक क्रिस्चियन धर्मका महान् धार्मिक नेता पोप फ्रान्सिसको अप्रिल २१ मा ब्रेन स्ट्रोकका कारण निधन भएको थियो। क्रिस्चियन धर्मका नेता हुनुका साथै उनी भ्याटिकन देशका राजा पनि थिए।

भ्याटिकन संसारको सबैभन्दा सानो देश हो। आकार मात्र ०.४९ वर्ग किमी, जनसंख्या ७६४ मात्र। यो इटालीको राजधानी रोम भित्र अवस्थित छ। अब उनको अन्तिम संस्कार २६ अप्रिलमा हुनेछ।

यो सानो देश विश्वको १३० करोड क्याथोलिक जनसंख्याको आस्थाको केन्द्र हो। पोप यहाँको राजनीतिक र धार्मिक नेता हुन्। भ्याटिकन एउटा सानो साम्राज्य हो र पोप यसको राजासमेत हुन्।

पोप क्याथोलिक ईसाई धर्मका सर्वोच्च धार्मिक नेता हुन्। विश्वमा क्रिस्चियनहरुको संख्या २४० करोड छ। जसमध्ये १३० करोड क्याथोलिक सम्प्रदायहरू रहेका छन्। पोपलाई सेन्ट पिटरको उत्तराधिकारी मानिन्छ। सेन्ट पिटरलाई येशू ख्रीष्टले आफ्ना अनुयायीहरूको नेतृत्व गर्न चुनेका थिए । उनी नै विश्वका पहिलो पोप हुन्।

पोपको प्राथमिक जिम्मेवारीहरूमा धर्मशास्त्रीय संवाद सञ्चालन गर्न र शान्तिको लागि प्रयास गर्न विश्व नेताहरूसँग भेट्नुलगायत हो। पोपले कार्डिनलहरू (पोपको सल्लाहकारहरूको समूह), विशपहरू र अन्य चर्चका अधिकारीहरूलाई नियुक्त गर्ने गर्दछन्। पोपले विश्वभरका क्याथोलिक समुदायका मानिसहरूलाई भेट्नुका साथै क्रिस्चियन धर्मको प्रचार प्रसार पनि गर्छन्।

पोपको परम्परा सेन्ट पिटरबाट सुरु भएको हो। उनी येशू ख्रीष्टका बाह्र चेलाहरू मध्ये एक थिए। क्याथोलिक विश्वासका अनुसार येशू ख्रीष्टले सेन्ट पिटरलाई आफ्ना अनुयायीहरूको नेता बनाएका थिए।  जसअनुसार पिटरलाई रोम (इटालीको राजधानी) को पहिलो विशप बनेका थिए। सेन्ट पिटरको हत्या रोमन सम्राट नेरोको शासनकालमा इश्वी सम्वत ६४-६८ कोबीचमा भएको थियो। सेन्ट पिटरको बासिलिका अर्थात भ्याटिकन सिटीको चर्च उनको चिहान माथी रहेको छ।

सुरुमा पोपलाई बिशप भनिन्थ्यो। लामो संघर्ष पछि सम्राट कन्स्टेन्टाइनले ३१३ ईस्वीमा ईसाई धर्मलाई मान्यता दिएका थिए। यसपछि पोपको प्रभाव झन बढ्न थाल्यो। र, ३८० ईस्वीमा सम्राट थियोडोसियस प्रथमले ईसाई धर्मलाई रोमन साम्राज्यको आधिकारिक धर्म घोषणा गरेका हुन्। र, यसले त पोपको शक्तिलाई अझ बढाउने काम गरेको थियो।

सन १३०९ मा पोपको कार्यालय एभिग्नन, फ्रान्समा सारिएको थियो। तर यसलाई सन १३७७ पुनः रोममा नै फर्काइयो। सन् ७५६ ईस्वी देखि १८७० सम्म मध्य इटालीमा रोमन क्याथोलिक प्रभाव (पापल राज्यहरू) को क्षेत्रहरु पोपद्वारा नै शासित रहेका थिए।

क्याथोलिक चर्चका प्रमुख पोपको निवास भ्याटिकन हो। पोप यहाँ अपोस्टोलिक नामक दरबारमा बस्छन्। खासमा विश्वको सबैभन्दा सानो देश भ्याटिकन इटालीको राजधानी रोम भित्र रहेको छ। यहाँ धेरै देशका पुजारी र ननहरू यहाँ बस्छन्, यो देशको आधिकारिक जनसंख्या भनेको जम्मा ७६४ जना मात्रै रहेका छन्।

खासमा रोमन क्याथोलिक ईसाई धर्मको सबैभन्दा ठूलो सम्प्रदाय हो। यस बाहेक प्रोटेस्टेन्ट र पूर्वी अर्थोडक्स ईसाई समुदायका अन्य दुई प्रमुख सम्प्रदायहरू रहेका छन्। रोमन क्याथोलिक चर्च येशू ख्रीष्टको शिक्षामा आधारित छ। बाइबलको साथसाथै चर्चले पनि परम्परालाई धर्म र विश्वासको आधार मान्ने गर्दछ।

पोपले जहिल्यै पनि सेतो कपडा र रातो जुत्ता लगाउने गर्छन्। सेतोलाई अहिंसा र शान्तिको प्रतिक मानिन्छ भने रातो जुत्ता जिससको रगतको प्रतिक मानिन्छ, जुन बेला उनलाई झुन्डयाउनका लागि क्रसमा काँटी ठोकिएको थियो, त्यो बेला निस्केको रगतको प्रतिकको रूपमा यसलाइ लिने गरिन्छ।