काठमाडौँ।  मधुमेहका रोगीले फलफूल खानु हुँदैन भनेर प्रायः मानिसहरुले सुनेको होला। फलफूलमा कार्बोहाइड्रेट र फ्रक्टोज भनिने प्राकृतिक चिनी हुन्छ, जसले तपाईंको रगतमा चिनीको मात्रा बढाउन सक्छ। तर पनि तपाईंले आफ्नो खानामा फलफूल समावेश गर्नुपर्छ किनभने फलफूलमा भिटामिन, मिनरल्स र फाइटोकेमिकल्स हुन्छन्।

फलफूलमा पाइने फाइटोकेमिकल्सले मुटु रोग, क्यान्सर र स्ट्रोकको जोखिम कम गर्छ र तपाईको समग्र स्वास्थ्यलाई बढावा दिन्छ। फलफूलको उपभोग पनि महत्त्वपूर्ण छ किनभने मधुमेह हृदय रोग र अन्य समस्याहरूको जोखिमसँग सम्बन्धित छ। धेरै फलफूलमा पनि फाइबर पाइन्छ । फाइबरले तपाईंको पाचनलाई सुस्त बनाउन मद्दत गर्छ, रगतमा चिनीको मात्रा बढ्नबाट रोक्छ। साथै, यसले गर्दा लामो समयसम्म तपाईको पेट भरिएको महसुस गराउँछ। जसका कारण तपाईको तौल बढ्दैन।

फलफूलमा कार्बोहाइड्रेट हुने भएकाले रगतमा चिनीको मात्रा बढाउने काम गर्छ। यसैले यो महत्त्वपूर्ण छ कि तपाईंले दिनमा कति कार्बोहाइड्रेट खपत गरिरहनु भएको छ र यसलाई औषधि, स्वस्थ जीवनशैलीसँग सन्तुलनमा राख्नुहोस्। तर यदि तपाईलाई आफ्नो रगतमा चिनीको स्तर कायम राख्न कठिनाइ भइरहेको छ भने अवश्य चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्नुहोस्।

एक कचौरा फलफूलमा १५ ग्राम कार्बोहाइड्रेट हुन्छ। तर सर्भिङ साइज पनि यस कुरामा निर्भर छ कि तपाईले कुन खालको फल खाइरहनु भएको छ। जानौं कुन फलफूलमा १५ ग्राम कार्बोहाइड्रेट हुन्छ-
मध्यम स्याउ र केरा
१ कप ब्ल्याकबेरी र रास्पबेरी
३/४ कप ब्लूबेरी
११/४ कप स्ट्रबेरी
१ कप हनीड्यू खरबुजा
१/८ कप किशमिश

मधुमेह भएकाले कार्बोहाइड्रेट मात्र नभएर ग्लाइसेमिक इन्डेक्सलाई पनि ध्यानमा राख्नु पर्दछ। ग्लाइसेमिक इन्डेक्सले खानाले कसरी तपाईंको ब्लड सुगरलाई असर गर्छ भन्ने कुरा मापन गर्छ। कम ग्लाइसेमिक इन्डेक्स भएका खानेकुराले रगतमा चिनीको मात्रा बिस्तारै बढाउने काम गर्छ भने उच्च ग्लाइसेमिक इन्डेक्स भएका खानेकुराले रगतमा चिनीको मात्रा धेरै छिटो बढाउने काम गर्छ।

धेरै कम ग्लाइसेमिक इन्डेक्स भएको खानेकुराको सेवनले रगतमा चिनीको मात्रा नियन्त्रणमा राख्छ। तर तिनीहरू सधैं तपाईंको लागि सही छैनन्। क्यान्डी बार र एक कप ब्राउन राइसको समान  ग्लाइसेमिक इन्डेक्स हुन्छ। यस्तो अवस्थामा कुनै पनि खानेकुरा खाँदा पौष्टिकतामा विशेष ध्यान दिनु जरुरी छ।

यी कम ग्लाइसेमिक इन्डेक्स भएका फलहरू :

ताजा फलफूलमा पाइने फाइबरले तीमध्ये धेरैलाई ग्लाइसेमिक इन्डेक्स स्केल (५५ वा कम) मा कम राख्न मद्दत गर्छ। यसमा समावेश छ-

स्याऊ
सुन्तला
केरा
आँप
छोकडा
नाशपाती

यी उच्च ग्लाइसेमिक इन्डेक्स भएका फलहरू :

त्यहाँ केहि फलहरू पनि छन् जसको ग्लाइसेमिक इन्डेक्स स्तर ७० वा त्यो भन्दा बढी छ, यी समावेश छन्-

भुइँ कटहर
खरबुजा

मधुमेह रोगीहरूले आफ्नो आहारमा समावेश गर्न सकिने फलहरू :

सबै फलफूलमा भिटामिन, फाइटोकेमिकल्स र यस्ता धेरै पोषक तत्वहरू हुन्छन् जुन तपाईंको लागि धेरै लाभदायक साबित हुन सक्छ। तर त्यहाँ केही फलहरू छन् जसले दीर्घकालीन रोगको जोखिम कम गर्न सक्छ। आउनुहोस् जानौं ती फलफूलका बारेमा-

ब्ल्याकबेरी – एक कप ब्ल्याकबेरीमा ६२ क्यालोरी, १४ ग्राम कार्बोहाइड्रेट र ७.६ ग्राम फाइबर हुन्छ।
स्ट्रबेरी – एक कप स्ट्रबेरीमा ४६ क्यालोरी, ११ ग्राम कार्बोहाइड्रेट र ३ ग्राम फाइबर हुन्छ।
गोलभेडा – एक कप टमाटरमा ३२ क्यालोरी, ७ ग्राम कार्बोहाइड्रेट र २ ग्राम फाइबर हुन्छ।
सुन्तला – एक मध्यम सुन्तला मा ६९ क्यालोरी। यसमा १७ ग्राम कार्बोहाइड्रेट र ३ ग्राम फाइबर हुन्छ।