काठमाडौं । भारत र रुसबीच आपसी व्यापारका लागि रुपैयाँको कारोबारको वार्ता बन्द भएको खबर आएको छ । तर तेलबाहेक दुई देशबीचका अन्य केही कारोबारको भुक्तानी रुपैयाँमा भइरहेको छ । यो प्रक्रिया यसै वर्षको जनवरीदेखि सुरु भएको हो ।

भारतको युको बैंकका सीईओ सोमा शंकर प्रसादले समाचार एजेन्सी रोयटर्सलाई भने कि रूसको गाजप्रोम युको बैंकमा रूपी भोस्त्रो खाता खोल्ने पहिलो बैंक हो। रुसका केही अन्य बैंकले युको बैंकमा रुपी भोस्त्रो खाता खोल्न आवेदन दिएका छन् ।

रुसी टिभी च्यानल आरटीले पनि दुई देशबीच गैर-डलर सम्झौताका लागि नयाँ संयन्त्र बनाइएको जानकारी दिएको छ । आरटीका अनुसार सोमा शंकर प्रसादले यो नयाँ विधि भए पनि जनवरीदेखि नै काम गरिरहेको बताएका छन् ।

रुस र भारत दुवैले डलरको वर्चस्व घटाउन चाहेकाले नयाँ नीति उनीहरुका लागि फाइदाजनक सावित हुन सक्ने आरटीले लेखेको छ । प्रसादले जनवरीदेखि अहिलेसम्म दुई देशबीच रुपैयाँमा २० वटा कारोबार भएको जानकारी दिए । यी भारतबाट रूसमा निर्यात गरिएका वस्तुहरूसँग सम्बन्धित छन्।

गत साता भारत र रुसले रुपैयामा आपसी व्यापार गर्ने सम्बन्धमा वार्ता बन्द गरेको खबर आएको थियो । वास्तवमा, रुससँग धेरै भारतीय रूपैयाँ छ र अब यो यसको लागि समस्या भएको छ।

रुसका लागि रुपैयालाई अन्य मुद्रामा परिणत गर्ने लागत बढ्दै गएकाले रुसले रुपैयामा भुक्तानी लिन अस्वीकार गरिरहेको छ ।

युक्रेनमा हमलापछि रुसबाट भारतको आयात १०.६ बिलियन डलरबाट बढेर ५१.३ बिलियन डलर पुगेको छ । सोही समयमा निर्यात ३ अर्ब ६१ करोड डलरबाट ३ अर्ब ४३ करोड डलरमा अलिकति घटेको छ ।

भारतले ठूलो मूल्य चुकाउनु पर्ने स्पष्ट छ । रुपैयाँमा भुक्तानी लिन अस्वीकार गरेपछि भारतले अब अन्य मुद्रामा तिर्नुपर्नेछ ।

यो मुद्रा रुपैया भन्दा महँगो भएकाले भारतको दायित्व अझ बढ्नेछ । सांघाई सहयोग संगठन (एससीओ) विदेश मन्त्रीहरूको बैठकमा भाग लिन गोवा आएका रुसी विदेशमन्त्री सर्गेई लाभरोभले पत्रकारहरूलाई भने कि रुसको अर्बौं रुपैयाँ भारतीय बैंकहरूमा छ, तर त्यसलाई प्रयोग गर्न नसकिएको उनले बताए।

ब्लुमबर्गको रिपोर्टका अनुसार लाभरोभले पत्रकारहरुलाई भने, “हामीले यो पैसा प्रयोग गर्नुपर्छ। तर यसलाई अर्को मुद्रामा स्थानान्तरण गर्नुपर्छ। यस विषयमा वार्ता भइरहेको छ ।”