काठमाडौं । पृथ्वीमा माकुराका ५० हजार प्रजाति छन्। तिनीहरूको जानकारी प्राप्त गर्न २६५ वर्ष लाग्यो। यी माकुराहरूले हरेक वर्ष लगभग ४० देखि ८० टन कीराहरू खान्छन्। प्राकृतिक सन्तुलन सिर्जना गर्दछन्। तर यी मध्ये धेरै यस्ता छन्, जो धेरै खतरनाक छन्। उनीहरूले डसेपछि मान्छेको मृत्यु पक्का छ।

कतिपय माकुराहरू यस्ता हुन्छन् कि तिनीहरूले आफ्नो आकारभन्दा १०० गुणा ठूला र विषालु सर्पहरूलाई पनि मार्छन्। यी माकुराहरूले सर्पलाई मारेर खान पनि सक्छन्। किनभने ५० हजार प्रजातिमध्ये ४३ हजार प्रजाति विषाक्त छन् । तर केवल २५ प्रजातिहरू यस्ता छन् जुन मानिसका लागि खतरा छन् । अमेरिकन एसोसिएसन अफ पोइजन कन्ट्रोल सेन्टरका अनुसार सन् २०२१ मा अमेरिकामा माकुराको टोकाइबाट एक जनाको मात्र मृत्यु भएको छ ।

सबैभन्दा धेरै विषालु माकुरा बस्ने अष्ट्रेलियामा सन् १९८० यता मानिसमा माकुराले आक्रमण गरेको कुनै समाचार आएको छैन। संसारको सबैभन्दा विषालु माकुरा फनेल वेब स्पाइडर हो। यसको विषले कुनै पनि सानो बच्चालाई पाँच मिनेटमा मार्न सक्छ। जबकि पाँच वर्षभन्दा माथिको बच्चा दुई घण्टामा मर्न सक्छ।

सन् १९८० देखि यो माकुराको विषको एन्टी वेनम तयार भएकोले त्यसबेलादेखि यसको टोकाइबाट मृत्युको खबर आएको छैन । दोस्रो सबैभन्दा खतरनाक माकुरा बनाना स्पाइडर हो। यो ब्राजिल मा पाइन्छ। यसको विषले मस्तिष्कमा प्रत्यक्ष असर गर्छ। यसको विषले बिस्तारै काम गर्छ। यसको मतलब उपचारको लागि पर्याप्त समय हुन्छ।

अमेरिकामा पाइने ब्राउन रिक्लुज स्पाइडरको टोकाइले भयानक पीडा दिन्छ। पूरै शरीरमा चिलाउन थाल्छ । यसको उपचार पनि सहज छैन । कहिलेकाहीँ यो एक महिनासम्म निको हुँदैन। तर यसको टोकाइले मृत्यु हुँदैन। मृत्यु अत्यन्त दुर्लभ छ। यसले अस्ट्रेलियाली रेडब्याक स्पाइडरलाई खतरनाक बनाउँछ। यो खतरनाक र अत्यन्तै विषाक्त छ।

सबैभन्दा खतरनाक स्पाइडर ब्ल्याक विडो स्पाइडर हो। यसले विषालु सर्पलाई समेत खान्छ । यी बाहेक, सर्प खाने माकुराहरूमा आवरग्लास मार्क्ड ब्ल्याक विडो, अफ्रिकन बटन स्पाइडर पनि पर्दछन्। टारान्टुला स्पाइडरले १० प्रतिशत सर्प मारेर खान्छ। यी ठूला आकारका माकुराहरूले यति बलियो जालो बनाउँछन् कि यसमा फसेका ठूला प्राणीहरू पनि बाहिर निस्कन सक्दैनन्।

ठूला ओर्ब-वीभर स्पाइडरहरूले पनि ८.५ प्रतिशत सर्प मार्छन् र खान्छन्। यदि चमेरा र चराचुरुङ्गीहरू उनीहरूको जालमा फसे भने तिनीहरू पनि यो माकुराको शिकार हुन्छन्। माकुराले ८६ प्रजातिका सर्पको शिकार गर्छ। मारिनेमा अधिकांश कोलुब्रिड परिवारका सर्प रहेका छन् । वा र्याट स्नेक माकुराको शिकार बन्छन्।

ब्ल्याक विडो माकुराले आफ्नो आकार र तौलभन्दा ३० गुणा ठूला सर्पलाई मार्न सक्छ। कोबवेब स्पाइडरले यसको आकारको ३३५ गुणा सर्पलाई मारेको छ । यो गार्टर सर्प ६ इन्च लामो थियो। जबकि माकुरा यो भन्दा ३३५ गुणा सानो थियो। माकुराले टोकेपछि विषालु सर्प मर्न दिनमा केही घण्टा लाग्छ। सर्प बढी विषालु भएमा मर्न धेरै समय लाग्छ ।

एक पटक माकुराले सर्पलाई मारेपछि धेरै दिनसम्म खाइरहन्छ। त्यसैले यस्तो शिकार उसको लागि धेरै मूल्यवान छ। टारान्टुला स्पाइडरले प्रायः सर्पको शिकार गर्छ। अस्ट्रेलियन रेडब्याक स्पाइडर सर्प र छेपारो मार्न माहिर छ।