काठमाडौं । संसारमा मानवता विरुद्ध धेरै प्रकारका अपराधहरू भएका छन् । यसबारे सबैलाई जानकारी छ । तर सबैभन्दा ठूलो धक्का मानवताका उद्धारक मानिने मानिसहरूले त्यस्ता अपराध गर्दा लाग्छ। यस्तै एउटा मुद्दा अहिले विश्वभर हेडलाइन बनेको छ । यसको केन्द्रमा अष्ट्रेलियाका ती सैनिक छन्, जसलाई युद्ध नायक पनि भनिन्छ। उनको नाम बेन रोबर्ट्स-स्मिथ हो।

उनले तीनवटा पत्रिकाविरुद्ध २५ मिलियन डलरको मुद्दा दायर गरेका थिए । जुन उनले हारेका छन् । यी अखबारहरूले स्मिथलाई अफगानिस्तानमा युद्ध अपराध गरेको आरोप लगाए। स्मिथले सिड्नी मर्निङ हेराल्ड, द एज र द क्यानबेरा टाइम्स नामक पत्रिकाहरू विरुद्ध मुद्दा दायर गरेका थिए।

अखबारहरूले आफ्नो लेखमा स्मिथलाई निशस्त्र कैदीहरूलाई मारेको आरोप लगाइएको थियो। अष्ट्रेलियाको एक अदालतले मुद्दा खारेज गर्‍यो र भन्यो कि पत्रिकाहरूले उनीहरूका धेरै आरोपहरू “पर्याप्त रूपमा सत्य” थिए भनेर प्रमाणित गरेका छन् ।

बीबीसी रिपोर्टका अनुसार न्यायाधीशले हत्याका ६ मध्ये चार अभियोग एकदमै सत्य रहेको बताएका छन् । जसलाई सिपाहीले अस्वीकार गरेका छन् ।

हातकडी लगाएका एक किसानलाई ती सिपाहीले चट्टानबाट लात्तीले हानेका थिए । ढल्दा उनको दाँत भाँचिएको थियो । यसपछि उनलाई गोली लागेको थियो ।
पक्राउ परेका तालिबान लडाकुलाई कम्तिमा १० पटक पछाडिबाट गोली हानेको थियो। उनको नक्कली खुट्टालाई ट्रफी बनाएर सिपाहीहरूले यसलाई पिउने भाँडोको रूपमा प्रयोग गरे। स्मिथले दुई हत्याको आदेश दिए वा नौसिखिया सिपाहीहरूलाई मार्न सहमत गराए ।

न्यायमूर्ति एन्थोनी बेसान्कोले बाँकी दुई हत्याको आरोप प्रमाणित गर्न अखबारहरू असफल भएको पाए। साथै, यी रिपोर्टहरू सत्य साबित हुन सकेनन् कि स्मिथले आफूसँग सम्बन्ध राख्ने महिलाको शोषण गरेका थिए, न त उनी आफ्ना कनिष्ठ सहकर्मीहरूका लागि खतरा भएको रिपोर्टहरू थिए। तर उनले गैरकानूनी रूपमा बन्दीहरूलाई आक्रमण गरेको र आफ्ना सहकर्मीहरूलाई दुव्र्यवहार गरेको अन्य आरोपहरू सत्य भएको पाइयो।

अष्ट्रेलियाको पूर्व स्पेशल फोर्समा सिपाही रहेका स्मिथमाथि यति गम्भीर आरोप लागेको छ कि यतिबेला सिंगो देश आश्चर्यमा परेको छ । ४४ वर्षीय स्मिथले सन् २०१३ मा डिफेन्स फोर्स छोडेका थिए । बिहीबार फैसला सुनाएको दिन उनी अदालतमा उपस्थित थिएनन् ।

यस निर्णयपछि तालिबानका प्रवक्ताले भनेका छन् कि यो केस अफगानिस्तानमा विदेशी सैनिकहरूले गरेको ‘असंख्य अपराध’ को प्रमाण हो। तर आफूले विश्वको कुनै पनि अदालतलाई विश्वास नगर्ने बताए । अष्ट्रेलियाका सैनिकहरू सन् २००१ देखि २०२१ सम्म अफगानिस्तानमा तैनाथ थिए। अष्ट्रेलियाका रक्षामन्त्री रिचर्ड मार्लेसले यस विषयमा केही भन्न अस्वीकार गरेका छन् ।

रोबर्ट्स-स्मिथ अस्ट्रेलियाको सबैभन्दा प्रसिद्ध जीवित युद्ध नायक हुन् र देशको अभिजात वर्ग विशेष एयर सेवा रेजिमेन्टमा सेवा गरे। उनलाई सन् २०११ मा देशको सर्वोच्च सैन्य पुरस्कार भिक्टोरिया क्रसबाट सम्मानित गरिएको थियो।

उसले आफ्नो पल्टनमाथि आक्रमण गर्ने तालिबानी मेसिन-गनरलाई पराजित गरेकोमा यो प्राप्त गरेका हुन्। तर २०१८ मा सिड्नी मर्निङ हेराल्ड, द एज र क्यानबेरा टाइम्सले २००९ र २०१२ को बीचमा गरेको अपराधको बारेमा लेख प्रकाशित गर्न थालेपछि उनको सार्वजनिक छवि बिग्रियो।

सिपाहीले तर्क गरे कि पत्रपत्रिकाहरूले रिपोर्ट गरेका हत्याहरू मध्ये पाँच कानुनी रूपमा युद्धको क्रममा भएको थियो, र छैटौं पटक्कै भएन। उनको मानहानीको मुद्दा ११० दिनदेखि चलिरहेको छ । यसको लागत १६.३ मिलियन डलर पुगेको बताइएको छ ।

यसमा ४० भन्दा बढी साक्षीहरू उपस्थित थिए। यसमा अफगानिस्तानका गाउँलेहरू, एक सरकारी मन्त्री, वर्तमान र पूर्व एसएएस सैनिकहरू थिए। यसैबीच सामाजिक सञ्जालमा केही व्यक्तिले सैनिकलाई समर्थन गरेको पनि देख्न सकिन्छ ।