काठमाडौं । यतिबेला उत्तर कोरियामा ठूलो खाद्य संकट छ । करिब तीन वर्षअघि सैन्य शासक किम जोङ उनले सीमाना सिल गरेका थिए, जुन अहिलेसम्म पूर्ण रूपमा खुल्न सकेको छैन। संसारबाट काटिएको कोरियालाई सहयोग गर्ने दुई–तीन देश मात्र साथी छन् । फलस्वरूप कोरियाली जनताले चरम महंगी र खाद्यान्न अभावको सामना गरिरहेका छन् ।

यद्यपि यो देशबाट जानकारी बाहिर आउँदैन, तर जुनको सुरुमा आत्महत्या रोक्न नसकेपछि किम जोङ आफ्ना अधिकारीहरूसँग रिसाएको खबर आएको थियो। एसियाको समाचार दिने अमेरिकी च्यानल रेडियो फ्री एशियामा यो रिपोर्ट आएको हो ।

दक्षिण कोरियाली गुप्तचर सेवालाई उद्धृत गर्दै गत वर्षको तुलनामा यसपटक आत्महत्याका घटना ४० प्रतिशतले बढेको बताइएको छ । भोकमरीका कारण यस्ता आत्महत्या भइरहेका छन् ।

खाद्यान्न अभावका धेरै कारण छन् । उत्तर कोरिया खेतीका परम्परागत विधिहरूमा निर्भर रह्यो। ऊसँग न आधुनिक उपकरण छ न मल । पहिले मलका लागि चीनमा निर्भर थियो तर नाका बन्द भएपछि त्यो पनि कम भयो । यो देशमा कृषिका लागि उर्वर जमिनको अभाव पनि छ भनिन्छ । वाशिंगटनको ब्रुकिङ्स इन्स्टिच्युटका अनुसार सम्पूर्ण देशको करिब २० प्रतिशत मात्र बालीका लागि उपयुक्त छ।

उत्तर कोरियाबाट खबर बाहिर नआए पनि छिमेकी मुलुक दक्षिण कोरियाका गुप्तचर निकाय र त्यहाँबाट भागेका मानिस आफैंले आफ्नो देशको अवस्था सुनाइरहेका छन् । उनीहरूका अनुसार धेरै देशले सहयोगको प्रस्ताव पनि गरे तर यहाँको सरकारले बाह्य सहयोगलाई ‘विषाक्त मिठाई’ मान्छ ।

त्यहाँको आधिकारिक अखबार रोडोङ सिनम्यानले एउटा लेख लेखेर मानिसहरूलाई यस्तो लोभबाट टाढा रहन आग्रह गरेको थियो। यस अनुसार विदेशी शक्तिले खाना र बाँच्ने बहाना बनाएर देश तोड्छ ।

विश्व बैंक र ऋण दिने संस्थासँग विश्वका प्रायः सबै देश आबद्ध छन्, तर उत्तर कोरियाको कुनै सरोकार छैन । यो विश्व अर्थतन्त्रको एक हिस्सा पनि होइन। देशमा कति पैसा आउँछ र के हुन्छ, कसैलाई थाहा छैन । सबै कुरा अनुमान र त्यहाँबाट भागेकाहरुको बयानका आधारमा मात्रै भइरहेको छ ।

यसको पहिलो कारण उनको अमेरिकासँगको दुश्मनी हो । धेरै रकम दिने संस्थाहरूको अमेरिकासँग गहिरो सम्बन्ध रहेको हुनाले, तिनीहरूमा सामेल हुनु भनेको आफ्नो कमजोर स्नायुलाई शत्रुको हातमा राख्नु हो। कमसेकम उत्तर कोरियाको सोच यही हो । अन्य कम्युनिस्ट देशभन्दा ऊ आफ्नो कथित विचारधारामा धेरै दृढ थियो र अमेरिकालाई घृणा गरिरह्यो।

विश्व बैंकले विकासोन्मुख देशहरूलाई ठूलो रकम दिन्छ, तर किम जोङको देश पनि यसको सदस्य बन्न सकेन। यसमा सामेल हुन उसले अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ) मा सामेल हुनुपर्नेछ। यसका लागि पैसाको सबै हिसाब सबै देशको अगाडि राख्नुपर्छ। यससँगै विदेशी मुद्रा पनि दिनुपर्छ । अहिले यो विषयमा देशको आपत्ति छ । किम आफ्नो शासनमा कुनै पनि प्रकारको विदेशी हस्तक्षेप चाहँदैनन्।

केही वर्षअघिसम्म अमेरिकाले यस्तो प्रयास गरेको थियो । कंग्रेसनल रिसर्च सर्भिसको रिपोर्ट अनुसार अमेरिकाले सन् १९९५ देखि २००८ सम्म यस देशलाई खाद्यान्न आपूर्ति गरेको थियो । तर यही बीचमा त्यहाँ परमाणु परीक्षण हुन थाल्यो र अमेरिका रिसायो ।

सन् २०१७ मा उत्तर कोरियामा बाढीका कारण ठूलो जनधनको क्षति हुँदा पनि युनिसेफलगायत धेरै संस्थाले सहयोग गर्न अगाडि आएका थिए तर एकैछिनपछि उत्तर कोरिया सरकारले रोकेको थियो ।

उसलाई चीनबाट धेरै सहयोग मिलेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघका अनुसार चीन उत्तर कोरियालाई सबैभन्दा ठूलो दाता हो। तर उसले यो काम संयुक्त राष्ट्रसंघमार्फत नगर्ने भएकाले उसले के र कति दिइरहेको छन् भन्ने अनुगमन हुन सकेको छैन ।

तथ्याङ्क अनुसन्धान विभागका अनुसार उत्तर कोरियामाथि दुई हजारभन्दा बढी प्रतिबन्धहरू छन्। रुस, चीन जस्ता देश बाहेक अरु कसैसँग खुलेर व्यापार गर्न नसक्ने भए पनि मिसाइल परिक्षण गरिरहेकै छ । यो पैसाको लागि यसको स्रोतहरू अन्य देशहरू भन्दा धेरै फरक छन्।

आफ्नो आणविक कार्यक्रमका लागि पैसा जुटाउन उसले क्रिप्टोकरेन्सी एक्सचेन्जमा साइबर हमला गरेर पैसा जम्मा गर्ने राष्ट्रसंघको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । तस्करी पनि आम्दानीको प्रमुख स्रोत भएको बताइएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको एक प्रतिवेदनले यो देशले एक वर्षमा कोइलाको अवैध व्यापारबाट ३७० मिलियन डलर कमाउने दाबी गरेको छ ।