काठमाडौं। त्रिभुवन विमानस्थलमा कार्गोमार्फत आएको करिब एक सय किलो सुन बुधबार फेला परेको घटनाले नेपालको राज्य संयन्त्रका अंगहरु निरीह साबित भएका छन्।

मुलुकको प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अवैध रुपमा एक क्विण्टल सुन भित्रिँदा समेत बेखबर हुने राज्य संयन्त्रका सुरक्षा अंग र त्यसलाई परिचालित गर्ने तालुक मन्त्रालयको गम्भीर लापरबाहीको यो एक कडी हो।

यस अघिसमेत पटक पटक नेपालको विमानस्थल हुँदै अवैध तस्करीजन्य सामग्री तेस्रो मुलुक पैठारी हुने गरेको अनेकौं दृष्टान्त सार्वजनिक भइरहेकै हुन्।

नेपालको विमानस्थलबाट हात्तीसमेत छिराउन सक्छु भन्ने कुख्यात अपराधी चाल्र्स शोभराजको अभिव्यक्ति यथार्थपरक रहेको सय किलो सुन जफत प्रकरणले दर्शाएको छ।

विमानस्थलका सबै चेकजाँच पछि बाहिरिने क्रममा ट्याक्सीबाट राजस्व अनुसन्धान विभागले जफत गरेको उक्त सुन प्रकरणमा उच्च तहकै संलग्नता रहेको आशंका गर्दै जनमानसले निकै चासोका साथ हेरेका छन्।

विदेशबाट आउने सामान्य नागरिकको मोबाइल समेत दर्जनौं पटक चेक गर्दै रोकिने विमानस्थलमा एक क्विण्टल सुन बाहिरिएर सिनामंगलसम्म आइपुग्दा समेत त्यहाँ परिचालित सुरक्षा निकाय र भन्सार विभागका कर्मचारीले जाँचपड्ताल गर्दा पत्ता नलाग्नु आश्चर्यजनक छ।

यहीँबाट प्रष्ट हुन्छ कि यो सुन प्रकरणका योजनाकार कुनै सामान्य मानिस होइनन्। तर पक्राउ गरिएकाहरु न्यून आर्थिक अवस्थाका छन्। जसको हैसियत १०० किलो सुन तस्करी गर्नु त टाढाको कुरा एक तोला सुन लगाउने अवस्था नरहेको सम्बन्धित गाउँपालिकाका जनप्रतिनिधिहरु बताउँछन्।

नेपालको राज्यसंयन्त्रको प्रयोग गरि नीतिगत रुपमा गरिने अवैध कार्यको ज्वलन्त रुप पछिल्लो सुन प्रकरण हो। यस अघिको नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा देश बस्न लायक नरहेको भन्दै आफ्ना नागरिकहरुलाई शरणार्थी बनाउन राज्य संयन्त्र नै प्रयोग भएको देखिएको थियो।

अहिलेको सुन प्रकरणको नालिबेली उजागर भइनसकेकाले कसैलाई आरोपित गर्नु अनुचित हुन्छ तर यकिनका साथ भन्न सकिन्छ, सामान्य वैदेशिक रोजगारीमा गएको नेपालीले पठाएको सामानको दशौं पटक चेक गरिने विमानस्थलमा एक सय किलो सुन आउदा समेत कुनै गुञ्जायस नपाउनुले राज्य संयन्त्रकै बलियो साँठगाँठ निकै डरलाग्दो रुपमा रहेको प्रष्ट हुन्छ।

नेपालको विमानस्थलबाट सुन तस्करी गरिएको यो मात्रै पहिलो घटना होइन। यस अघि विमानस्थलबाटै आएको ८८ किलो सुन ठमेलमा समातिएको थियो।

त्यस्तै ३३ किलो सुन प्रकरण सबैको मिलेमतोमा गुपचुप नै भयो। त्यसमा संलग्न भनिएका कतिपय पक्राउ परे पनि अन्ततः अनुसन्धान निष्कर्षमै नपुगी स्थगन हुन पुग्यो।

अधिकांश सुन तस्करीमा पक्राउ पर्ने व्यक्तिहरु सामान्य भरियामात्रै देखिएका छन्। उनीहरुको पारिवारिक अवस्था हेर्दा करोडौं खर्चेर सुन भित्र्याउने आर्थिक अवस्था देखिँदैन। तथापि प्रहरी हालसम्मकै घटनाको अनुसन्धानमा उनीहरु भन्दा माथि पुगेको स्थिति हालसम्मै छैन।

यस पटक उजागर भएको सुन काण्डमा नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा जस्तै सरकारले तदारुकताका साथ अनुसन्धानमा कडाइ गर्नेे हो या होइन अहिले सर्वत्र चासोको विषय बनेको छ।

बुधबार सय किलो सुन विमानस्थल बाहिर पक्राउ गरिएको घटनालाई लिएर गृहमन्त्री श्रेष्ठमाथि प्रश्न उठ्न थालिसकेको छ। उनको असक्षमता भन्दै कतिपय सांसदहरुले समेत उनको अक्षमता दर्शाउँदै राजीनामा दिन सुझाएका छन्।

विमानस्थलमा रहेको अर्थ मन्त्रालय मातहत रहेको भन्सार विभाग र गृह मातहत अध्यामन विभागबाट उन्मुक्ति पाएर बाहिरिएको सुन ट्याक्सीमा लोड गर्दै गर्दा राजस्व अनुसन्धान विभागको टोलीले पक्राउ गरेको थियो। पक्राउ गर्न सफल राजस्व अनुसन्धान हाल प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय मातहत रहेको छ।

एमालेका सांसद सूर्य थापाले गृहमन्त्री श्रेष्ठले राजीनामा दिनुपर्ने बताएका छन्। उनले सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमार्फत सुन तस्करीको नालायक र निर्लज्ज रमिते बन्न गृहमन्त्री बन्नुभएको हो? भन्दै प्रश्न गरेका छन्।

‘आदर्शको रटान र स्टन्टवाजी वा आत्मप्रशंसाको खोक्रो अभिनय होइन र हुनैसक्दैन। जिम्मेवार व्यक्ति स्वयंले दृष्टान्त बन्न सक्नुपर्ने निर्मम विषय हो।,’ उनले लेखेका छन्, ‘तपाईंको कार्यकालमा कति क्विन्टल सुन यस्तो सेटिङमा भित्रियो र दक्षिणतर्फ निर्यात गरियो?’

एमाले सांसद थापाले तत्कालै राजीनामा दिएर गृहमन्त्री श्रेष्ठलाई छानबिनमा सहयोग गर्न आग्रह गरेका छन्।

‘सुन तस्करीको यस्तै नालायक र निर्लज्ज रमिते बन्न गृहमन्त्री बन्नुभएको हो त? अब राजिनामा दिएर छानविनलाई सघाउनुस,’ उनले लेखेका छन्, ‘अन्यथा तपाईंभन्दा नैतिकहराम मान्छे नेपाल सरहदभित्र नभूतो नभविष्यति अरू कोही देखिने छैन!’

यस प्रकरणमा गृहमन्त्री नारायणकाजी श्रेष्ठ र अर्थमन्त्री डा.प्रकाशशरण महत दुबैको भूमिका प्रभावकारी नभएकाले कांग्रेसकै सांसद डा.सुनील शर्माले पनि राजीनामा मागेका छन्।

सिंहदरबारमा शुक्रबार बसेको प्रतिनिधिसभाको कानून, न्याय तथा मानव अधिकार समितिको बैठकमा गृह र अर्थमन्त्रीले नैतिकताको आधारमा राजनिामा दिनुपर्ने बताएका थिए।

आफ्नो मन्त्रालयको क्षेत्राधिकारभित्र पर्ने विभागीय संरचनाबाट ठूलो मात्रामा सुन तस्करी हुँदै गर्दा कुनै सुँइको नपाउने मन्त्रीले पदमा बस्ने नैतिक अधिकार गुमाएको सांसद शर्माको जिकिर थियो।