काठमाडौं । गाजामा जारी आक्रमणको बीचमा केही देशहरू इजरायलबाट टाढा हुन थालेका छन्।

नोभेम्बर १ मा ल्याटिन अमेरिकी देश बोलिभियाले इजरायलसँगको कूटनीतिक सम्बन्ध तोडेको थियो ।

अब बुधबार अरब राष्ट्र जोर्डनले पनि इजरायलबाट राजदूत फिर्ता बोलाएको छ ।

केही दिनअघि अन्य दुई दक्षिण अमेरिकी देश कोलम्बिया र चिलीले पनि इजरायलबाट आफ्ना राजदूत फिर्ता बोलाउने निर्णय गरेका थिए ।

अब यो सूचीमा अर्को नाम थपिएको छ । त्यो बहराइन हो।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार बहराइनले बिहीबार इजरायलबाट आफ्ना राजदूत फिर्ता भएको र केही समयअघि इजरायली राजदूतले बहराइन छाडेको बताएको छ।

एजेन्सीका अनुसार दुई देशबीचको आर्थिक सम्बन्ध कायम रहने वा नरहने भन्ने अहिले नै स्पष्ट भइसकेको छैन तर बहराइनले दुई देशबीचको उडान केही सातादेखि रोकिएको बताएको छ ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार जोर्डनले इजरायली राजदूतलाई गाजामा भइरहेको सैन्य कारबाहीको विरोधमा त्यहाँबाट हट्न भनेको छ।

अक्टोबर ७ मा हमासले गरेको आक्रमणको बदला लिने क्रममा गाजातर्फ हालसम्म आठ हजारभन्दा बढी मानिसको मृत्यु भइसकेको छ । हमासको आक्रमणबाट इजरायलमा हालसम्म १४०० जनाको ज्यान गएको छ ।

जोर्डनका उपप्रधानमन्त्री तथा विदेशमन्त्री अयमान सफादीले भने, “हामीले तेल अवीभबाट हाम्रा राजदूतलाई फिर्ता बोलाएर राजदूतलाई फेरि नपठाउने बताएका छौं । गाजामा छेडिएको युद्ध, जसमा हजारौं प्यालेस्टाइनीहरूले आफ्नो ज्यान गुमाएका छन्, यसले मानवीय संकट सिर्जना गरेको छ र मानिसहरूलाई पुस्तासम्म सताउनेछ।”

जोर्डनको विदेश मन्त्रालयले इजरायलले गाजामाथिको युद्ध रोकेर उत्पन्न भएको मानवीय संकटको अन्त्य गरेमा मात्रै राजदूत तेल अभिभ फर्किने बताएको छ।

जोर्डनका उपप्रधानमन्त्रीले भने, “जोर्डनको अडान र गाजामा इजरायलको आक्रमणको निन्दा गर्न यो कदम चालिएको हो।”

इजरायलले गाजामा आक्रमण गर्न थालेपछि मानवीय सहायता र राहत सामग्रीको वितरणमा समस्या भइरहेको छ ।

युद्ध सुरु हुनुअघि दैनिक सयौं ट्रक गाजा पुग्थे, तर युद्ध सुरु भएपछि यो संख्या लगभग नगण्य भएको छ।

युद्ध सुरु भएदेखि इजरायलले प्यालेस्टिनीहरूलाई खाद्यान्न, औषधि र तेलको पहुँच नदिने भएकाले पनि राजदूतलाई फिर्ता बोलाउने निर्णय गरिएको जोर्डन सरकारले जनाएको छ ।

प्रदर्शनका कारण जोर्डनका लागि इजरायलका राजदूत दुई साताअघि तेल अभिभ सरेका थिए । जोर्डनले गाजामा युद्ध रोकिए मात्रै इजरायलमा राजदूत फर्किने बताएको छ ।

इजरायलले जोर्डन सरकारको निर्णयप्रति खेद व्यक्त गरेको छ ।

इजरायलले भन्यो, ‘हामी आतङ्ककारी संगठन हमासविरुद्ध युद्ध लडिरहेका छौं किनभने यसले निर्दोष इजरायलीहरूलाई मारेको छ ।’

उपप्रधानमन्त्री सफादीले भने ‘जोर्डनले इजरायललाई युद्ध अन्त्य गर्न कूटनीतिक दबाब बढाउने प्रयास गरिरहेको छ, जसले सम्पूर्ण क्षेत्रमा द्वन्द्व फैलाउने र विश्वव्यापी शान्तिलाई खतरामा पार्ने खतरा छ।’

इजरायलले भन्यो- हमासको आक्रमणमा १४ सय सर्वसाधारणको मृत्यु भएको छ भने २४० महिला, बालबालिका र वृद्धवृद्धालाई अपहरण गरेको छ । हामी हमास र यसका हत्यारा आतंककारीहरूलाई लक्षित गर्दैछौं, जसले गाजा पट्टीका नागरिकहरूलाई आफ्नो ढालको रूपमा प्रयोग गरेर भाग्न खोजिरहेका छन्।

अरब राष्ट्र जोर्डनमा ठूलो संख्यामा प्यालेस्टिनी शरणार्थीहरू बस्छन्। पछिल्लो द्वन्द्वले यो जनसङ्ख्यामा फेरि आशंका बढाएको छ।

यो जनसङ्ख्यामा यो डर पनि छ कि यदि द्वन्द्व बढ्यो भने, यसले इजरायललाई वेस्ट बैंकबाट प्यालेस्टिनीहरूलाई पूर्ण रूपमा निष्कासन गर्ने अवसर दिनेछ। जोर्डनको सिमाना वेस्ट बैंकसँग जोडिन्छ।

जब इजरायल गठन भयो, यस क्षेत्रको ठूलो जनसंख्या जोर्डनमा भागे।

जोर्डनका राजा अब्दुल्लाले बुधबार प्यालेस्टाइनविरुद्ध इजरायलको सैन्य र सुरक्षा कारवाही कहिल्यै सफल नहुने बताएका छन् ।

जोर्डनमा प्यालेस्टिनीहरूप्रति झुकाव छ। इजरायलले गाजामा आक्रमण सुरु गरेदेखि जोर्डनमा इजरायलसँगको सम्बन्ध अन्त्यको माग गर्दै धेरै प्रदर्शनहरू भएका छन्।

यी प्रदर्शनहरू इजरायली दूतावास बाहिर पनि भएका थिए। यी प्रदर्शनकारीहरूले इजरायल र जोर्डनबीच सन् १९९४ मा भएको अलोकप्रिय शान्ति सम्झौता अन्त्य गर्नुपर्ने माग गरेका थिए।

जोर्डनमा रहेको इजरायली दूतावास पहिले इजरायल विरोधी प्रदर्शनको केन्द्रमा थियो। इजरायलले गाजा वा वेस्ट बैंकमा कारबाही गर्दा यी प्रदर्शनहरू भए।

यस दूतावास बाहिर जम्मा भएका भीडलाई तितरबितर पार्न सुरक्षा बलले पटकपटक अश्रुग्यास प्रहार गर्नुपरेको थियो ।

जोर्डनको मुस्लिम ब्रदरहुडको नेतृत्वमा आगामी शुक्रबार हमासको समर्थनमा प्रदर्शन आयोजना गरिएको छ ।

हमास जोर्डनका नागरिकहरूमाझ निकै लोकप्रिय छ। अमेरिका र बेलायतजस्ता देशले हमासलाई आतंकवादी संगठन भन्छन् ।

जोर्डन १९४६ मा स्वतन्त्र भयो।

जोर्डनको राजधानी अम्मान हो। यो अरब देशले इजरायल, वेस्ट बैंक, साउदी अरेबिया, इजिप्ट र इराकसँग आफ्नो सिमाना साझा गर्दछ।

जब १९४८ मा अरब-इजरायली युद्ध सुरु भयो, जोर्डनले वेस्ट बैंक कब्जा गर्यो। इजरायलले सन् १९६७ मा ६ दिने युद्धमा वेस्ट बैंकको नियन्त्रण पुनः प्राप्त गर्यो।

सन् १९८८ मा जोर्डनले यो ठाउँलाई आफ्नो दाबी गर्न छोड्यो। सन् १९९४ मा इजरायलसँग शान्ति सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने जोर्डन दोस्रो अरब राष्ट्र थियो।

जोर्डनमा २० लाख प्यालेस्टिनी शरणार्थीहरू बस्छन्। सिरियाली युद्ध सुरु भएपछि करिब १४ लाख सिरियाली शरणार्थीले पनि जोर्डनमा शरण लिएका थिए ।

जोर्डनको कुल जनसंख्या ११ करोडभन्दा बढी छ र यहाँ अरबी भाषा बोलिन्छ। जोर्डनका प्रमुख राजा अब्दुल्लाह द्वितीय हुन्।