काठमाडौं । ८ महिनादेखि हराइरहेको अन्तरिक्षमा फलेको टमाटर फेला परेको छ । वास्तवमा, मार्च २०२३ मा अन्तरिक्ष यात्री फ्रान्क रुबियोले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा पहिलो पटक टमाटर फलाएका थिए । यसपछि टमाटर अध्ययनका लागि टिपिएको थियो । ती टमाटरहरू अन्तरिक्ष स्टेशनका अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई बाँडिएको थियो।

फ्रान्कले भने- मैले मेरो टमाटरलाई सानो प्लास्टिकको झोलामा राखेको थिएँ। मेरो एक साथी स्कूलका बच्चाहरूसँग अनलाइन कार्यक्रममा सामेल थिए। जब म तिनीहरूलाई देखाउन टमाटर लिन गएँ, त्यो हराएको थियो। वास्तवमा, अन्तरिक्षमा भएका सबै चीजहरू कुनै न कुनै सामग्रीको मद्दतले भित्तामा फिक्स गर्नुपर्दछ, अन्यथा यो तैरिरहन्छ।

फ्रान्कका अनुसार उनले अर्को ६ महिनामा टमाटर खोज्न करिब २० घण्टा बिताए। तर, उनले कतै टमाटर पाउन सकेनन् । यस समयमा उनका सहकर्मीहरूले फ्रान्कलाई टमाटर खाएको र बिर्सेको आरोप पनि लगाए। उनीहरूले धेरै पटक फ्रान्कको मजाक उडाए। फ्र्याङ्कले भने- म टमाटर खोजेर मैले खाएको होइन भनेर प्रमाणित गर्न चाहन्थें।

अन्ततः, फ्रान्क यस वर्ष सेप्टेम्बर २७ मा ३७१ दिन अन्तरिक्ष स्टेशनमा बिताएपछि पृथ्वीमा फर्केका थिए। टमाटर गुमाएको करिब ८ महिनापछि डिसेम्बर ६ मा अन्तरिक्ष स्टेशनको २४ औं वार्षिकोत्सवको अवसरमा लाइभ कार्यक्रममा अन्तरिक्ष यात्री जस्मिन मोगबेलीले भनिन् – हामीले टमाटरको लागि फ्रान्कलाई दोष दिएका थियौँ तर अब उनी यी आरोपबाट मुक्त हुन सक्छन् । हामीले स्पेस स्टेशनमा हराएको टमाटर फेला पारेका छौं।

टमाटर भेटिएको स्पेस स्टेशनले जानकारी दिए पनि मोगबेलीले टमाटर कहाँ र कुन अवस्थामा फेला पारेको बताइनन् । रुबियोले अन्तरिक्ष स्टेशनमा आर्द्रता १७ प्रतिशत रहेको बताए । अहिले सम्म टमाटर सडेको हुनसक्छ र कसैले अन्जानमा झोला फ्याँकिदिएको हुनसक्ने डर थियो ।

फ्रान्क पृथ्वीमा फर्किनु आफैमा एक ऐतिहासिक क्षण थियो। उनले सुरुमा ६ महिना मात्र अन्तरिक्षमा बिताउने भनिएको थियो तर सेप्टेम्बरमा फर्कँदा ३ सय ७१ दिन पूरा गरिसकेका थिए । योसँगै उनी यति लामो समयसम्म अन्तरिक्षमा बस्ने पहिलो अमेरिकी अन्तरिक्ष यात्री बनेका छन् ।

अघिल्लो वर्ष चिनियाँ अन्तरिक्ष यात्रीले अन्तरिक्षमा धान खेती गरेका थिए । उनीहरूले यसको भिडियो पनि सार्वजनिक गरेका थिए । चिनियाँ अन्तरिक्ष यात्रीहरूले यो बिरुवा धानको दानाबाट रोपेका थिए। यससँगै उनीहरूले बन्दागोभी र ब्रसेल्स स्प्राउट्स जस्ता हरियो तरकारीको प्रतिनिधित्व गर्ने थाल क्रेस नामको बिरुवा पनि उब्जाउन सफल भए ।

मूला बाली डिसेम्बर २०२० मा अन्तरिक्षमा पहिलो पटक उब्जाइएको थियो। नासाका अन्तरिक्ष यात्री र उडान इन्जिनियर केट रुबिन्सले पहिलो पटक अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा उब्जाइएको मूला बाली काटेका छन्। केटले सन् २०२१ मा पृथ्वीमा २० वटा मूला बिरुवा अनुसन्धानका लागि पठाएकी थिइन्। यसलाई बढ्न २७ दिन लाग्यो।