काठमाडौं । बेलायती सेनासँग काम गर्ने अफगानी सैनिकहरू बेलायतबाट निष्कासित भएपछि पाकिस्तानमा लुकेर बसिरहेका छन्। पाकिस्तानमा लुकेका २ सय अफगान सैनिक बेलायत फर्कन चाहन्छन् ।

सन् २०२१ मा अफगानिस्तानमा तालिबानले कब्जा गरेपछि बेलायतले यी सैनिकहरूलाई देशबाट निकालेको थियो। किनभने बेलायतले तालिबान सरकारलाई मान्यता दिँदैन र मान्यता नदिइएका देशका सैनिकहरूलाई आफ्नो देशको सिमाना भित्र रहन दिन सक्दैन।

यी सबै सैनिकलाई बेलायतमा नै तालिम दिइएको थियो । बेलायतबाट निष्कासन भएपछि यी सैनिकहरू पाकिस्तानमा गोप्य रूपमा बस्न थालेका थिए । अहिले पाकिस्तान सरकारले अफगान नागरिकलाई हिरासतमा लिएर अफगानिस्तान पठाइरहेको छ । त्यसैले बेलायतबाट पाकिस्तान पुगेका सैनिकहरू बेलायत फर्कन चाहन्छन् तर बेलायती सरकारले उनीहरूलाई सहयोग गरिरहेको छैन।

बीबीसीका अनुसार यस विषयमा बेलायती सेनाका पूर्व जनरलले अफगान स्पेशल फोर्सका यी सैनिकहरूलाई बेलायतले धोका दिएको बताएका छन्। २०२१ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री बोरिस जोनसनले संसदमा भनेका थिए–यी सैनिकहरू देशका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छन् र उनीहरूको सुरक्षा बेलायतको जिम्मेवारी हो। हामी उनीहरूको लागि जे गर्न सक्छौं त्यो गर्नेछौं।

बेलायती सेनाका पूर्व जनरल सर रिचर्ड ब्यारन्सले भने – बेलायतले अहिले यी सैनिकहरूलाई सहयोग गर्न असफल भएको छ । यो लाजमर्दो कुरा हो। यसले देखाउँछ कि हामी एक राष्ट्रको रूपमा दोहोरो वा अक्षम छौं। दुवै हामीलाई स्वीकार्य छैनन्। यो विश्वासघात हो। यो विश्वासघातको मूल्य हामीसँग काम गर्नेहरूले तिर्नेछन् । उनीहरूलाई जेल हाल्ने वा मृत्युदण्डको सजाय पनि हुन सक्छ।

यी २ सय सिपाहीबाहेक ३२ जना यस्ता अफिसर छन् जसले बेलायती सरकार वा सेनालाई सहयोग गरेका छन् । उनीहरूले बेलायती सरकारको अफगान रिलोकेशन एण्ड असिस्टेन्स प्रोग्राम (एआरएपी) अन्तर्गत बेलायत फर्कन निवेदन दिएका छन् । धेरै सैनिक र अधिकारीहरूको अपील अस्वीकार गरिएको छ।

अफगानिस्तानमा अफिम सम्बन्धी समस्या समाधान गर्न बेलायतले सन् २००३ मा कमाण्डो फोर्स ३३३ बनाएको थियो । यसमा अफगानिस्तानका नागरिकलाई सेनाको तालिम दिइएको थियो । अली यो टोलीको एक हिस्सा थिए।

उनले भने, ‘हामीले बेलायती सैनिकसँग मात्र तालिम गर्थ्यौं । उनीहरू हाम्रो साथी थिए । सँगै खान्थे र काँधमा काँध मिलाएर काम गर्थे । हामी सबै एक परिवार थियौं। सन् २०२१ मा अफगानिस्तानमा कू हुँदा हामीलाई काबुल पठाइयो।’

म त्यहाँ बेलायती नागरिकहरूलाई सुरक्षित रूपमा बाहिर निकाल्नको लागि होटेलमा थिएँ। सबै नागरिकलाई बचाइएको थियो तर म निकासी उडानमा चढ्न सकिन। जसोतसो पाकिस्तान पुगे । बेलायतबाट सहयोग आउने सोच थियो ।

मैले करिब २० वर्ष ब्रिटिस आर्मीमा काम गरेँ तर सहयोग आएन । अहिले म मेरी श्रीमती र पाँच सन्तानसँग पाकिस्तानमा एउटा कोठाको घरमा बस्छु। पाकिस्तान सरकारले अफगान नागरिकलाई हिरासतमा लिएर अफगानिस्तान पठाइरहेको छ । ३ महिना भइसक्यो घरबाट निस्केको छैन । मलाई डर लागेको छ।

मोहम्मद फहिम अफगानिस्तानको गार्मसिर जिल्लाका गभर्नर थिए। यो त्यही जिल्ला हो जहाँ राजकुमार ह्यारीले बेलायती सेनाको एक हिस्साको रूपमा सेवा गरेका थिए।

फहिमले भने , ‘गभर्नर हुँदा मैले बेलायती सेनालाई धेरै सहयोग गरेँ । धेरै तालिबान नेताहरु पक्राउ परेका छन् । यी मानिसहरूलाई थाहा थियो कि मैले ब्रिटिश सैनिकहरूलाई मद्दत गरिरहेको छु। तालिबानले मेरा दुई दाजुभाइलाई मारे। २०१८ मा उनीहरूले मलाई कुटे। उनीहरूले मलाई यति धेरै कुटे कि म मर्न सक्थें। मैले बुझें कि तालिबानले एक न एक दिन सत्ता कब्जा गर्नेछ। मलाई डर लाग्न थाल्यो । मैले बेलायतसँग मद्दत मागेँ, उनीहरूले सहयोग गरेनन्। अहिले म पाकिस्तानमा बस्दै छु । राहदानीको म्याद पनि सकिएको छ । मैले के गर्ने बुझ्न सकेको छैन ।’

ब्रिटिश सेनाका पूर्व जनरल सर रिचर्ड ब्यारन्सले भने-‘सरकारले ‘नायक’लाई उनीहरुको भाग्यको भरमा छोड्छ भन्ने हामीले कहिल्यै सोचेका थिएनौं । सिपाहीहरूले जोखिम उठाए। सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई सहयोग गर्ने कुरा गर्छ । मानव अभिव्यक्तिको स्वतन्त्रताको बारेमा कुरा गर्छ र अचानक मद्दत अस्वीकार गर्छ। यो मनोवृत्ति निराशाजनक छ।’