काठमाडौं । जापानको फुकुसिमा अदालतले एक महिला सैनिकलाई यौन दुर्व्यवहार गर्ने तीन सैनिकलाई दुई वर्षको जेल सजाय सुनाएको छ । घटना २०२०-२१ मा भएको बताइएको छ। लामो समयदेखि जापानी सेनामा महिला सैनिकको यौन शोषणको खबर आएको थियो ।

महिला सैनिकको नाम रीना गोनोई हो । २०२२ मा उनले सेना छाडेर सार्वजनिक रूपमा अगाडि आएर आफूले भोग्नुपरेको यौन शोषणबारे विश्वलाई बताइन् । जापानी सरकार र सेनाले आफ्ना सैनिक कर्मचारीलाई कारबाही गर्नु परेको यो पहिलो पटक थियो।

फुकुसिमा अदालतले रीनामाथि यौन शोषणको आरोप लागेका तीन सैनिकलाई २ वर्षको जेल सजाय तोके पनि यसमा प्रश्नचिन्ह खडा भएको छ । सैनिकहरूलाई निलम्बनको सजाय दिइएको छ। यसको मतलब अपराध प्रमाणित भए पनि तुरुन्त जेल जानु पर्दैन । अझ अचम्मको कुरा के छ भने दुई वर्षमा अरु कुनै अपराध नगरे जेल नगइकन सजाय पूरा हुनेछ ।

रीनाका अनुसार सानैदेखि उनको सपना सेनामा भर्ती भएर देश सेवा गर्ने थियो । सबै कडा परिश्रम र प्रयास पछि उनले २०२०-२१ मा जापान सेल्फ डिफेन्स फोर्समा सामेल हुने मौका पाइन्।

रीनालाई पोस्ट गर्नुअघि तालिम लिनुपरेको थियो । प्रशिक्षकहरू पुरुष थिए। यहाँ पहिले मार्शल आर्ट सत्र भयो। यस समयमा दोषी पाइएका तीन सिपाहीहरूले कुनै न कुनै बहानामा रीनालाई छुने गर्थे। धेरै पटक उसलाई भुइँमा फ्याँकिन्थ्यो र गलत काम गर्थे। फुकुसिमा अदालतको फैसलामा रीनाका यी आरोपहरू सत्य साबित भएका छन् । यद्यपि, तीनै जना पुरुष सैनिकहरूले आरोप अस्वीकार गरेका छन्।

रीनाले अदालतमा भनिन्– ‘मलाई शारीरिक र मौखिक रूपमा यौन दुर्व्यवहार गरिएको थियो । र, एक वर्षको तालिमको अवधिमा यस्ता घटना दिनहुँ घट्दै गए । एक पटक, खाजा खान जाँदा मलाई वरिष्ठ अधिकारीहरूले छात्रावासमा भुइँमा फ्याँके। यी घटनाले मेरो सपना चकनाचुर भयो । जुन २०२२ मा, मैले सेना छोडें र अपराधीहरूलाई सजाय दिने निर्णय गरें।’

रीनाले जुलाईमा सीएनएनलाई अन्तर्वार्ता दिएकी थिइन् । यसमा उनले भनेकी थिइन्– ‘सेना होस् वा सरकार, सबैका अगाडि न्यायको याचना गरेँ तर मेरो कुरा पत्याउन कोही तयार भएनन् । दुईपटक छानबिन भयो तर प्रमाण चाहियो, कहाँबाट ल्याउने ? अन्ततः मैले सामाजिक सञ्जाल र मिडिया मार्फत न्याय प्राप्त गर्ने निर्णय गरें।’

सीएनएनका अनुसार जापान विकसित देश हुन सक्छ तर यहाँ यौन उत्पीडन वा बलात्कार पीडित महिलालाई न्याय पाउन निकै गाह्रो छ । अक्सर पीडितलाई दोष दिइन्छ। तर, सामाजिक सञ्जालमा रीनाले न्याय खोज्दा देश उनको साथमा उभियो ।

दबाबमा, रक्षा मन्त्रालय र सरकारले छानबिन गर्ने निर्णय गर्यो। यो करिब एक वर्षसम्म जारी रह्यो र रीनाले सामाजिक सञ्जालमा हरेक समय अपडेट दिइरहेकी थिइन् । उनी भन्छिन्– ‘म यति मात्र चाहन्थें कि अभियुक्तले सबैका अगाडि माफी मागेर आफ्नो गल्ती स्वीकार गरोस् । मेरो एउटै उद्देश्य थियो कि अरु कुनै केटीको सेनामा भर्ना हुने सपना पूरा भएर पनि यसरी चकनाचुर नहोस् ।’

दुई पटकको अनुसन्धानमा रीनाको आरोप झुटो सावित भएको थियो । तेस्रो पटक छानबिन गर्दा सेनाले उनीमाथि यौन दुर्व्यवहार भएको स्वीकार गरेको थियो । रक्षा मन्त्रालयले सार्वजनिक रुपमा माफी मागेको छ । झूट बोल्दा पाँच जनाले जागिर गुमाएका छन् । थप चार जनाले विभागीय सजाय पाएका छन् । र अहिले तीन सैनिकलाई दुई वर्षको जेल सजाय सुनाइएको छ। रीना यसबाट खुसी छैनन्। उनी सरकारविरुद्ध मुद्दा पनि लडिरहेकी छिन् ।

यसै वर्षको अगस्टमा रक्षा मन्त्रालयको गोप्य प्रतिवेदन बाहिरिएको थियो । यसमा समय सीमा खुल्न नसकेको भए पनि सेनामा १३२५ यौन शोषणका घटना बाहिर आएको पक्कै पनि बताइएको छ । रक्षा मन्त्रालयले सेनामा सुधारको खाँचो रहेको स्वीकार गरेको छ ।