काठमाडौं । चीनले आफ्नो पहिलो सुपर क्यारियर समुद्रमा लन्च गरेको छ । यो चीनको तेस्रो विमान वाहक हो, जुन अमेरिका बाहिर निर्मित सबैभन्दा उन्नत विमान वाहक हो। यसको नाम फुजियान हो, जुन चिनियाँ प्रान्त फुजियानको नामबाट राखिएको हो। यो चीनको पहिलो क्याटोबार विमान वाहक हो। यो पूर्ण रूपमा चीनमा बनेको हो ।

फुजियान सुपरक्यारियर टाइप-०३ विमान वाहक हो। जसको तौल ७१ हजार ८७५ टन छ । ३१६ मिटर लामो यो युद्धपोतको बीम २४९ फिट अग्लो छ । क्याटोबारको अर्थ हो – यसका लडाकु विमानहरू स्लिंगसट जस्तो तारको मद्दतले टेक अफ र अवतरण हुनेछन् ।

यो चीनको सबैभन्दा आधुनिक र खतरनाक विमानवाहक युद्धपोत हो। यसमा लडाकु विमानको टेकअफ र अवतरणका लागि तीन–तीनवटा साना रनवे बनाइएको छ । पछिल्लो तस्विरहरूमा, तिनीहरू पाल जस्तै संरचनाले ढाकिएको छ। यो सन् २०१८ देखि सांघाई नजिकै उत्तर-पूर्वमा रहेको जिआङ्नान शिपयार्डमा निर्माण भइरहेको थियो।

यो युद्धपोत एचक्यु-१० छोटो दूरीको सतहबाट-एयर मिसाइल प्रणाली र आत्मरक्षा हतियारहरूको लागि ३० एमएम एच/पीजे-११ अटोक्याननले सुसज्जित हुनेछ। यसको राडार प्रणाली पनि आयताकार छ, अर्थात् यसले लामो दूरीबाट आउने क्षेप्यास्त्र र लडाकु विमानहरू ट्र्याक गर्न सक्छ। लक्ष्य लक गर्न पनि सक्छ।

यसमा चीनले यसमा आफ्नो जे-१५ बी लडाकु विमान तैनाथ गर्ने विश्वास गरिएको छ। यसबाहेक नेक्स्ट जेनेरेशन फाइटर जे–३५ पनि तैनाथ गरिने छ । आवश्यक पर्दा जे-१५ डी इलेक्ट्रोनिक युद्ध लडाकु जेट पनि तैनाथ गरिनेछ। चीनले यस युद्धपोतमा केजे-६०० एइडब्लुसी विमान पनि तैनाथ गर्नेछ, ताकि समुद्रमा जासुसी गर्न सकियोस्। यति मात्र होइन, जेड-८/१८ युटिलिटी र एएसडब्लु हेलिकप्टरहरू फुजियान विमानवाहकमा तैनाथ गरिनेछन्। साथै नयाँ जेड-२० मध्यम हेलिकप्टर पनि तैनाथ गरिनेछ।

अमेरिकी रक्षा मन्त्रालयले जुन २०२२ मा चीनले यसलाई समुद्रमा लन्च गरे पनि यो विमानवाहक पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आउन अझै डेढ वर्ष लाग्ने बताएको थियो। प्लानेट ल्याब्सले यस युद्धपोतको निर्माणको स्याटेलाइट तस्बिर जारी गर्दा यस्तो भएको हो। हाल यो युद्धपोतले पूरै वर्ष समुद्री परीक्षणमा बिताउनेछ। यसपछि यसलाई पिपुल्स लिबरेशन आर्मी–नेभी (प्लान) मा समावेश गरिनेछ ।

चीनको यो विमानवाहक युद्धपोतलाई चीनको सेनाको आधुनिकीकरणको हिस्सा मानिएको छ । यसलाई बनाउनुको पछाडि चीनको उद्देश्य एसियाली क्षेत्रमा आफ्नो पकड बढाउनु हो । युद्धपोत संख्याका हिसाबले चीनसँग विश्वकै सबैभन्दा ठूलो नौसेना छ । तर, क्षमताको हिसाबले यो अमेरिकी नौसेनाभन्दा पछाडि छ ।

अमेरिकासँग ११ आणविक इन्धनबाट चल्ने विमान वाहक छन्। यसबाहेक अमेरिकी नौसेनासँग ९ उभयचर आक्रमण जहाज पनि छन्। जसमा अट्याक हेलिकप्टर र ठाडो टेक अफ लडाकु विमानहरू छन्। एसियाली क्षेत्र र प्रशान्त महासागरमा अमेरिकाले आफ्नो शक्ति बढाएको देखेर चीनले नयाँ विमानवाहक बनाउने काम सुरु गरेको छ ।

चीन वरपरको सामुद्रिक क्षेत्रमाथि ६ देशले दाबी गर्दै आएका छन् । रणनीतिक रूपमा यो समुद्री मार्ग धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यस समुद्री क्षेत्रमा प्रचुर मात्रामा तेल र ग्याँस भण्डारहरू छन्। तर, शिकार र व्यापारका कारण माछाको संख्या ह्वात्तै घट्दै गएको छ । चीनले यस क्षेत्रलाई आफ्नो दाबी गर्दै आएको छ ।