काठमाडौं । इरान र पाकिस्तानबीच दशकौंअघि प्रस्तावित ग्यास पाइपलाइन अझै अलपत्र छ । हालै अमेरिकाले पाकिस्तानलाई इरानसँग कुनै सम्झौता गरे प्रतिबन्धको सामना गर्नुपर्ने चेतावनी दिएको थियो ।

अमेरिकाको यो धम्कीपछि अब इरानको बयान पनि आएको छ । इरानले पाकिस्तान र इरानले आयोजना पूरा गर्न चाहेको तर अन्तर्राष्ट्रिय दबाबका कारण ढिला भएको बताएको छ ।

इरानका महावाणिज्य दूत हसन नुरानीले सोमबार आयोजना सम्पन्न गर्न पाकिस्तान सरकारले तत्परता देखाएको र आफुले यसको प्रशंसा गरेको बताए । उनले थपे, ‘इरान र पाकिस्तानले आयोजना पूरा गर्न चाहेको तर अन्तर्राष्ट्रिय दबाबले ढिलाइ भइरहेको छ।’

कराँची प्रेस क्लबमा पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै नूरनले इरान-पाकिस्तान ग्यास पाइपलाइन परियोजना निकै महत्त्वपूर्ण परियोजना भएको बताए।

इरान र पाकिस्तानले सन् २०१० मा इरानको दक्षिण फार्स ग्यास क्षेत्रबाट पाकिस्तानको बलुचिस्तान र सिन्ध प्रान्तसम्म ग्यास पाइपलाइन बिछ्याउने सहमति गरेका थिए। सम्झौतामा एक हजार ९०० किलोमिटर पाइपलाइनबाट इरानले पाकिस्तानलाई २५ वर्षसम्म दैनिक १ अर्ब घनफिट प्राकृतिक ग्यास दिने निर्णय गरेको थियो ।

इरानले आफ्नो क्षेत्रमा पाइपलाइन बिछ्याएको छ । आफ्नो क्षेत्रमा पाइपलाइन बिछ्याउन २ अर्ब रुपैयाँ खर्च भएको इरानले बताएको छ । तर पाकिस्तानले चाहेर पनि आफ्नो भूमिमा पाइपलाइन बिछ्याउन सकेको छैन। पाकिस्तानले इरानसँगको यो परियोजना अघि बढेमा प्रतिबन्धको सामना गर्नुपर्ने डर छ ।

सन् २०१४ मा पाकिस्तानले इरानसँग पाइपलाइन बिछ्याउन १० वर्षको समय दिनुपर्ने माग गरेको थियो तर यो १० वर्षको अवधि पनि यसै वर्षको सेप्टेम्बर महिनामा सकिँदैछ । विज्ञहरूका अनुसार यसपछि इरानले पाइपलाइनमा ढिलाइका लागि पाकिस्तानलाई अन्तर्राष्ट्रिय अदालतमा तान्न सक्छ।

इरानी राष्ट्रपति इब्राहिम रायसी अप्रिल २२ देखि २४ सम्म पाकिस्तानको भ्रमणमा थिए। इरानले इजरायलमा गरेको आक्रमणपछि अमेरिकालाई चित्त दुखाएको केही समयपछि उनको यो भ्रमण भएको हो । अमेरिकाले इरानलाई विश्वव्यापी मञ्चमा एक्लो देखाउन चाहेको थियो तर रायसीको पाकिस्तान भ्रमणले उसको योजनालाई ध्वस्त बनायो।

राईसीको पाकिस्तान भ्रमणका क्रममा दुवै देशले विभिन्न सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्नुका साथै आगामी ५ वर्षमा दुई अर्ब डलरबाट १० अर्ब डलरसम्म व्यापार गर्ने सहमति गरेका थिए । ग्यास पाइपलाइनको काम अगाडि बढाउने विषयमा पनि छलफल भएको थियो ।

यी सम्झौताहरू देखेर अमेरिका आक्रोशित भयो र पाकिस्तानलाई प्रतिबन्धको चेतावनी दियो। अमेरिकी विदेश मन्त्रालयका प्रवक्ता वेदान्त पटेलले एक पत्रकार सम्मेलनमा भनेका थिए, ‘हामी इरानसँग व्यापारिक सम्झौता गर्ने देशहरूलाई प्रतिबन्धका खतराहरूबारे जान्न चेतावनी दिन चाहन्छौं।’