काठमाडौं। गर्मी मौसममा धेरैलाई फूड पोइजनिङ हुने गर्दछ।  फूड पोइजनिङ खानाबाट हुने रोग पनि भनिन्छ। दूषित खानेकुरा वा पेय पदार्थको सेवनले पेटमा समस्या हुन्छ ।

गर्मीयाममा खानेकुरा छिट्टै बिग्रने बेलामा यो समस्या बढी हुन्छ । यो ब्याक्टेरिया, भाइरस, परजीवी वा तिनीहरुको विषाक्त पदार्थको कारणले हुन सक्छ तर सही जानकारी र सावधानी अपनाएर यसबाट बच्न सकिन्छ।

सरसफाइ, स्वस्थ आहार, खानालाई राम्ररी पकाउनु यस समस्याबाट बच्ने प्रभावकारी उपाय हुनसक्छ। यहाँ हामी कारण, लक्षण र फूड पोइजनिङबाट बच्ने उपायबारे बताइरहेका छौँ ।

फूड पोइजनिङको कारणहरुः

ब्याक्टेरियाःसाल्मोनेला, लिस्टेरिया र क्याम्पिलो ब्याक्टर जस्ता ब्याक्टेरिया खाना विषाक्तताको मुख्य कारण हुन्। यी ब्याक्टेरिया प्रायः काँचो मासु, नपाकेको अण्डा, दूषित पानी र नधोइएका तरकारीमा पाइन्छ।

भाइरसहरूः नोरोभाइरस र हेपाटाइटिस ए जस्ता भाइरसहरू पनि खाना विषाक्तताको सामान्य कारण हुन्। यो संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कबाट वा दूषित खानाको उपभोगबाट फैलिन सक्छ।

परजीवीहरूः केही प्रकारका परजीवीहरू दूषित पानी वा खानाबाट शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छन्।

विषाक्त पदार्थहरूः विषाक्त च्याउ वा माछा जस्ता केही खानाहरू प्राकृतिक विषाक्त पदार्थहरूको कारणले खाना विषाक्त हुन सक्छ।

फूड प्वाइजनिंगका लक्षणः
उल्टी र वाकवाकी –फूड प्वाइजनिंगको सबै भन्दा सामान्य लक्षण मध्ये एक।
पखाला– बारम्बार पखाला र पेट दुखाइ।
ज्वरो–ज्वरो हल्कादेखि उच्चसम्म आउन सक्छ।
मांसपेशी दुख्ने– कमजोर र थकान महसुस।
टाउको दुखाइ–सामान्य देखि गम्भीर टाउको दुखाइ हुन सक्छ।

फूड प्वाइजनिंग रोक्न कसरी
सरसफाई– खाना पकाउनु अघि र पछि हात धुने बानी बसाल्नुहोस्।
खाना राम्ररी पकाउनुः खानालाई राम्ररी पकाउनु पनि फूड पोइजनिङबाट बच्ने उपाय हो।
सही भण्डारण–बाँकी खानालाई फ्रिजमा सही तापक्रममा राख्नुहोस् र समयमै प्रयोग गर्नुहोस्।
ताजापनको ख्याल गर्नुहोस्– फलफूल र तरकारीहरू राम्ररी धोएर मात्र प्रयोग गर्नुहोस्।
संक्रमित व्यक्तिबाट दूरी–संक्रमित व्यक्तिको सम्पर्कमा नआउनुहोस् र उनीहरूले प्रयोग गर्ने चीजहरू सफा राख्नुहोस्।

फूड पोइजनिङ रोक्न उपायहरूः
फूड पोइजनिङ सामान्यतया घरमा उपचार गर्न सकिन्छ, तर गम्भीर अवस्थाहरूमा चिकित्सा मद्दत लिनुपर्दछ।

तरल पदार्थको सेवन– निर्जलीकरणबाट बच्न प्रशस्त पानी पिउनुहोस्।
आराम– शरीरलाई आराम दिनुहोस् र केही समय ठोस खानाबाट टाढा रहनुहोस्।

फूड पोइजनिङबाट राहत पाउन घरेलु उपचारः

अदुवाः अदुवामा एन्टी–इन्फ्लेमेटरी र एन्टी–ब्याक्टेरियल गुण हुन्छ जसले पाचन प्रणालीलाई शान्त पार्न र संक्रमण कम गर्न मद्दत गर्छ। एक कप पानीमा अदुवाका टुक्राहरू हालेर १० मिनेटसम्म उमाल्नुहोस्। त्यसमा मह मिसाएर दिनमा दुईदेखि तीन पटक पिउनुहोस् ।

एप्पल साइडर भिनेगरः एप्पल साइडर भिनेगरले पेटको पीएच स्तरलाई सन्तुलनमा राख्छ र पाचनमा मद्दत गर्छ। एक गिलास तातो पानीमा एक चम्चा एप्पल साइडर भिनेगर मिलाउनुहोस्। यसलाई खाना अघि वा पछि पिउनुहोस्।

कागतीः कागतीमा भिटामिन सी र एन्टी ब्याक्टेरियल गुण हुन्छ जसले ब्याक्टेरियालाई मार्ने र पाचन सुधार गर्न मद्दत गर्छ। एक गिलास तातो पानीमा आधा कागतीको रस मिसाउनुहोस्। त्यसमा एक चम्चा मह मिसाएर दिनमा दुई पटक पिउनुहोस् ।

दहीः दहीमा प्रोबायोटिक्स हुन्छ जसले आन्द्रामा राम्रो ब्याक्टेरिया बढाउँछ र संक्रमण कम गर्छ। एक कचौरा ताजा दही खानुहोस्। यसमा थोरै नुन र जीराको धुलो हालेर पनि खान सकिन्छ ।

तुलसीः तुलसीमा एन्टी ब्याक्टेरियल र एन्टी इन्फ्लेमेटरी गुण हुन्छ जसले पेटको संक्रमणलाई कम गर्न मद्दत गर्छ । तुलसीको पातको रस निकालेर त्यसमा थोरै मह मिसाउनुहोस्। यो दिनमा तीन पटक पिउनुहोस्।

पुदिना: पुदीनाले पाचन प्रणालीलाई शान्त बनाउँछ र बान्ता र वाकवाकी कम गर्छ। पुदिनाको चिया बनाउनुहोस् र बिस्तारै पिउनुहोस्। पुदिनाको पात चपाउनु पनि फाइदाजनक हुन्छ ।

नरिवल पानी: नरिवलको पानीले शरीरलाई हाइड्रेटेड राख्छ र इलेक्ट्रोलाइट्स सन्तुलनमा राख्छ। दिनमा धेरै पटक ताजा नरिवलको पानी पिउनुहोस्।

केरा: केराले पेटको अस्तरलाई ढाक्छ र पखाला कम गर्न मद्दत गर्छ। एक वा दुई पाकेको केरा खानुहोस्। केरालाई दहीसँग पनि खान सकिन्छ ।