काठमाडौं। डायबिटीज (मधुमेह) शरीरमा इन्सुलिनको कमीका कारण हुने रगतमा चिनीको रोग हो। इन्सुलिन प्यान्क्रियाज नामक ग्रन्थीबाट निस्कने तरल पदार्थ हो जसले रगतमा चिनीको मात्रालाई नियन्त्रण गर्छ। यो मूलतः जन्मजात कारणले हुन्छ तर लक्षणहरू प्रायः ३५ वर्ष पछि मात्र देखा पर्दछ। प्यान्क्रियाज, थाइराइड, गर्भावस्था र कलेजो आदि अन्य अंगका रोगहरूले पनि मधुमेह निम्त्याउन सक्छ।

मधुमेह को लक्षण

मधुमेहको सुरुमा कुनै लक्षण देखिँदैन । पछि धेरै पिसाब लाग्नु, भोक लाग्नु, पिसाबमा कमिला आउनु, कमजोरी हुनु, तौल घट्नु, चिलाउने र नपुंसकता हुनु, हात खुट्टामा झमझम हुनु, घाउ समयमै निको नहुनु आदि लक्षण देखिन थाल्छन् ।

यसमा नियमित रूपमा रक्त परीक्षण, उपवास रगतमा सुगर, पोस्टप्र्यान्डियल ब्लड सुगर, साथै पिसाब परीक्षण, मृगौला, मुटु र आँखाको जाँच गराउनु आवश्यक छ।

मधुमेहबाट कसरी बच्ने

यदि तपाई मधुमेह नियन्त्रणमा राख्न चाहनुहुन्छ भने सबैभन्दा पहिले आफ्नो खानपानलाई नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ । एक सीमा मा चिनी खानुहोस्। समयमै औषधि पनि खानुपर्छ ।

यदि तपाईं मधुमेह रोगी हुनुहुन्छ भने, तपाईंले चोटपटक लाग्नबाट जोगिनु पर्छ। किनभने मधुमेहमा लागेको चोट छिट्टै निको हुँदैन । नङ काट्दा विशेष सावधानी अपनाउनुपर्छ ।

मधुमेह रोगीले व्यायाम गर्नुपर्छ। त्यसैले बिहान सकेसम्म हिँड्नुहोस्, दौडनुहोस् र दौडनुहोस्। यसले मधुमेहलाई नियन्त्रणमा राख्छ ।

साइड इफेक्ट हुन सक्छ

-मृगौला बिग्रन सक्छ ।
-आँखाको ज्योति गुम्न सक्छ।
-गलत उपचारका कारण चिनीको मात्रा निकै कम हुन सक्छ ।
-चिनी सामग्री अन्य रूपहरू भन्दा बढी हुन सक्छ।
-अनुचित उपचारको कारण, बिरामीले आफ्नो हात र खुट्टामा सुन्निन सक्छ।